»dowódca w tureckich siłach zbrojnych lądowych lub morskich, komendant twierdzy; wielkorządca panujący w danym mieście lub na danym obszarze, namiestnik sułtana, dostojnik pełniący funkcje cywilne«
– KANTYMIR Bászá Poráżony álbo O Zwycięstwie z Tátar, Przez Iego M. Páná/ P. STANISLAWA KONIECPOLSKIEGO, HETmáná Polnego Koronnego. BirkBasza A1.
– Szubę przytym Sobolą/ y w iasnym Zegárek krysztale Parę długich Bołduckich Iánczarek/ Imbraim pośle [książę Krzysztof Zbaraski] Bászy/ w hebanowych łożach: Y smycz chártow Podolskich w złoconych obrożách. [marg.] Imbráim Bászy Koniuszemu Wielkiemu. TwarSLeg70.
– Gdanskiego czynu Nalewkę, y Miednicę z Białego Bursztynu. [pośle książę Krzysztof Zbaraski] [marg.] Hálli Bászy Kápitanowi Morskiemu. TwarSLeg71.
– X. Radziwila bytnosc wWołoszech Turkow upewniła w Woinie od nas, y gotuią się Serio, nowych Baszow Hetmanami y Oficierami Woiskowymi porobiwszy. OpalKListy414.
– W Turczech bespieczen z˙ie Ubogi Rzemieslnik Ale sie Bassa albo Wezer boi aby Dzis nie chciąno odebrac co wiele lat zbierał. OpalKSat79.
– Graff Zryni, wpádszy w Bosnę [...] ták poráził/ [Turków] że máło co ich uciekło. [...] Dziwna to rzecż/ że Generał Ali, który iest Bászą Bosny, dissimulat te wtárgnienia. MerkPol228.
– W Piątek przeszły/ wypráwiono z tąd Agę do AliBászego z podárunkámi. MerkPol280.
– Postánowił był Bászá Generał morski nowe posiłki przewieść do Káneey. MerkPol54.
– PRzyiáchał drugi Currier z Konstántynopolá/ od Rezydentá támecznego wypráwiony: Przywiozł z sobą listy de Datae 20. Decembris, w ktorych oznáymuie/ iż Portá Ottomáńska informowána z vdánia Aly Bászego/ iákby Generał Cesarski de Souches a woyskámi Niemieckimi w Siedmigrodzką ziemię (quod falsum) wpaść/ y wespoł z Kemeny Ianem w Dziorgowie Bárczáiego obledz miał. MerkPol54.
– Niech Kazdy Wodz z swym Woyskiem odwagi dokaze [...] Kto się znaydzie taki Osman mu obiecuie, y stawi się wsłowie Ze będzie dozywotnem Baszą na Krakowie. PotWoj97.
– Turcżyn wydał Forman/alias po naszemu ordynans/ Sylistryskiemu Baszy y Rumelcżykom, aby szli Chmielnickiemu na posiłek. HistBun28v.
– Świadcz, sylistryski baszo, przy Dunaju, Czyliś był w piekle, powiedz, czyli w raju. BoczPióroBar II158.
– Wzięlismy Wały Chocimskie z Nieprzyiacielem wWilią S:Marcina wdzien Sobotni, toiest zTurkami których się rachowało wOkopach Szescdziesiąt Tysięcy pod Hetmanem ich Bazszą przezwiskiem Vszeimpasz. DrobTuszInf25.
– [...] Basza komendę Azowa maiący ob defectum Wiktuałow y Ammunicyi Woienney z kapitulować miał z Jm.P. Feltmarszałkiem Minichem [...]. GazPol1736/96, 7-8 nlb..
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
dywański basza:
– Wziąwszy przy tym na głowę bezpieczeństwo nasze, [sekretarz] agę swego w tej sprawie i dywańskie basze przestrzec ofiaruje się. TwarSLegK156.
basza turecki:
– Sekretarz BászyTureckiego w Káneey rezyduiącego/ vciekł od niego do Nászych/ prosząc o Pászport do Insuły Chios. MerkPol47.
– Zbiegł do Káney [Durach bej] y z Kommendántem Bássą się zniosł. Rozumięmy że około sposobow prowiántowánia tám tego Miástá. MerkPol211.
Przenośnie
I tego muza moja niechaj głosi, Co apostołow pierwszych imię nosi, [Piotra i Pawła] Bielskiego baszę, Mazowieckie plemię, Co ma ojczyznę piękną, płocką ziemię. [Piotr Paweł Bielski – wojewoda płocki].TrembWierszeWir IIII, 286
Użycia metajęzykowe
- Substantiva nomina Bákáłarz Bánnicya Bárbáryzm Bászá Bázyliká. WojnaInst157-158
– Zafrasowało mię to, że Pukiel nie jachał do Lublina już nie dla sprawy jakiej, ale dla koni; bo już mi mój basza waledikował nazad, tak ochromiał, że jedno włóczy nogę. ChodKor80.
