Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

*UKRADEK
rzecz
m
, *UKRADKA
rzecz
ż

W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (korpus), Kn (pod: ukradkiem), T (pod: ukradkiem), L (ukradka; XVI-XVIII), SWil (ukradka), SW (ukradek), SJP (ukradek, ukradka)

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
D. m   ukradku
B. ż   ukradkę
N. m   ukradkiem
ż   ukradką
Ms. ż   ukradce
liczba mnoga
M. m albo ż uż. nosob.   ukradki
B. m albo ż uż. nosob.   ukradki
N. m albo ż   ukradkami
Znaczenia
»kradzież«
  • Napetardy podkopy co niektorzy radzili żeby się niespuszczał, te fortele naukradkę tylko idą tu Nieprzyiaciel się ostrzegł nic mu tymi fortelami nieuczynięmy [...]. ŻółkPocz 15.
  • [Junona:] Siostrám iest [Jowisza]/ ále żoną niesłusznie mię zową. Lecz y zdráyczyna przestáć ná ukradce może/ A niewielką ztąd krzywdę násze weźmie łoże. [...] A to się iey [Europie] z Iowiszá mátką bydź záchciáło/ Czego mnie sámey iedney ledwie się dostáło. OvOtwWPrzem 114.
  • [Antoniusz] Goni tę; co mu sprawiła upadki [Kleopatrę] Niepamiętaiąc na siebie samego, I przez sromotne dobiegszy ukradki Ieyże okrętu uciekaiącego, Wszedł nąń [...]. ChrośKon 495.
  • Nie wiem; co zác są w miłości ukradki: Y Bogow samych biorę w tym zá świadki; Ze iák mię z mężem złączył ślub do pary, Nie náruszyłam sprzysięgłey mu wiáry [...]. OvChrośRoz 264.
  • Zdraycá on Iázon, przy pewney nádziei, Siłá swey tákże przyrzekał Medei: Nie długo iednák, bez czołá, bez sromu, Wygnána byłá z Aezońskiego domu. [...] Acz ci ia się w tym, nie boię, ukradku; Takiego, iáko Medea przypadku [...]. OvChrośRoz 272.
  • Exercita zaś: ćwiczenie koni i jeżdżenie na nich, monstrowanie i zażywanie oręża wszelakiego, fechtowanie, woltyżowanie i wszelkie inne sposobności ciała, których w akademii kawalerskiej uczą. [...] A jeżeli ochota do grania na czym - to ukradkiem wolnego czasu, aby wszytko umieć, nie zawadzi. LubSInPol 276.
  • Pójdźmyż za dalszymi trochę latami, aż owo onegdajsze dziecko [...] wakacyje sobie ustawicznie wymyśla, zdrowi[a] i butów defektami, ukradkami i dalekimi od szkoły manowcami narabia i lawiruje, koszt rodzicielski marnuje i zawodzi. MałpaCzłow 214.
  • A DES HEURES DE' ROBE'ES, (temps qu'on prend sur ses occupations ordinaires.) [...] CZAS ukradkiem wzięty, godziny ukradkowe. DanKolaDyk I, 449.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

UKRADKIEM

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
  ukradkiem [zleksykalizowana forma N. lp]
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
»potajemnie«
  • [Nieślubne dziecko] Wychowali się vkradkiem miedzy własnymi; dział z nimi rowny bierze/ do ktorego práwá żadnego nie ma: wyrzucąli go też zá płot tędy/ ábo dádzą na wychowánie ládá komu [...]. BirkNiedz 28.
  • Vkradkiem/ [...] Furtim [...] v. Kradzieżą/ W dorywczą/ etc Wkradam się. Kn 1183.
  • Ilekroć na mię moja dziewka cicha Ukradkiem pojrzy, zarazem i wzdycha [...]. MorszAUtwKuk 272.
  • Liczemy piniadze zawarszy sie zęmną w Sklepiku iednym bardzo cięmnym, o iednym tylko okięnku na Zamku w tyle S. kazimirza. Liczylismy tedy iako ukradkiem prawie. PasPam 180.
  • Cichusieńko, ukradkiem będę całowała Twe oczka, lecz ostrożnie, bym Ci snu nie brała. HugLacPrag 102.
  • Taklibym ia mogł, przewieść to ná sobie, Zeće zá iedęn maydrozszy skarb sobie Waźąc, miałbym zboycą tey drogośći: Albo zá miłość zdraycą tewy miłośći: Zá iáwną Sczerość Vkradkięm od ćiebie Czybym miał odeyść? Vwaz to V Siebie. OblJasGór 40r.
  • Noc to ma w Przywileiu, gdy świát mrokiem się ćmi Ze wstydliwe niewiasty zastępuią dziećmi, Chroniąc się Słońcá, rzeczy przyrodzone rzkomo, Vkradkiem odpráwuią, choć wszytkim wiádomo. PotPocz 66.
  • Tandem 11 Februarij pod Zamość z swoią Partią Woyska przyszedł [król szwedzki], gdzie ukradkim [!] niespodziewanym około samey iedenastey godziny przed południem chciał Bramę ubiezec y opanować. DrobTuszInf 63.
  • [Pompejusz] ukradkiem z Miasta y portu umknowszy, za sprzyianiem ciemney nocy, pogodnego Wiatru y morza spokoynego barzo spiesznie z Brundusium do Macedoniey uchodził. SzołHist 15.
  • [Turcy] Winá nie piią, chyba ukrádkiem, słoniny nie iedzą, bo to Haram oboie u nich, to iest rzecz niegodziwa. ChmielAteny II 493.
  • Ukradkiem, *w Ukradki, adv. verstohlner Weise, geschliechen. à la dérobée, en cachette; furtivement, secretement. §wziąć, czynić co ukradkiem. T III 2404.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2025

UKRADKĄ

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
  ukradką [zleksykalizowana forma N. lp]
Najwcześniejsze poświadczenie:
1638
Znaczenia
»potajemnie«
  • Znáć że ono oko było wyimowáne, bo ináczey, [Gorgony] nie mogłyby go były sobie ná przemiány pożyczáć. Znáć y z tąd, że gdy ie iedná drugiey podawáłá, Perseus rękę vkradką podłożywszy, dostáł oká onego. OvOtwWPrzem 177.
  • Słodow y wywárzyn, áby ze Dworá ná wieś nie wydawano, álbo vkradką nie przedawano, przestrzegáć, y zakázáć trzebá [...]. HaurEk 22.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2025

W UKRADKI

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
  w ukradki [forma B. lm]
Najwcześniejsze poświadczenie:
1670
Znaczenia
»potajemnie«
  • [Kozacy] więcey się na nasze nie spuszczaiąc datki Co noc niemal, to Turkow, łowili w ukradki. PotWoj 132.
  • Teraz, mając przed sobą oczywiste świadki, Że wstał z martwych, każe[cie] twierdzić, że w ukradki Wyjęli go uczniowie. PotZmartKuk I 629.
  • Ukradkiem, *w Ukradki, adv. verstohlner Weise, geschliechen. à la dérobée, en cachette; furtivement, secretement. [...] rodził się w ukradki. er darf seinen Vater nicht nennen. il est du côté gauche; il est comme le loup qu'il n'a vu jamais son pére. T III 2404.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2025
Autorzy: RB
Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2025