Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

RAZ
rzecz
m
, RAZA
rzecz
ż

ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. m   raz
D. m   razu
C. m   razowi
B. m uż. nżyw.   raz
N. m   razem
ż   razą
Ms. m   razie
W. m   razie
liczba mnoga
M. m albo ż uż. nosob.   razy
D. m   razów
C. m albo ż   razom
B. m albo ż uż. nosob.   razy
N. m albo ż   razami
Ms. m   raziech
m albo ż   razach
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Wźiąć anteactam vitam Iego Mośći Páná Márszałká, z Vrodzenia zacnego, z wysokich Cnot, z Zasług ktore z odwagą zdrowia, Substántiey, dla Oyczyzny podeymował, y onę w ćięszkich rázách, przeszłych niebespieczeństw divino opere dźwigał. PersOb 23.
  • – Zaproszeni raz byliśmy od Panow tuteyszych na iakieś igrzysko. Monitor 48.
  • – Jakem był ostatnią razą u W. M. Pana, uwazałem iż charapnik iego był zepsuty, zgotowałem więc nowy bardzo dobry ktory z sobą przywiozę, od sześciu dni prawie z konia nie zsiadam odwoziłem albowiem Syna naszego Sąsiada do Akademii. Monitor 100.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • po trzykroć razy:
    • »trzy razy«
    • – Sam Xiążę I. M. Kárdynał Prymás, zaczynał Te Deum Laudamus, y záraz z Dźiał Pułkártánowych burząco uderzono po trzykroć rázy. AwWar 1699, 14III, 1 nlb.
    • – Pod czás Wiázdu do Miásta uderzono po trzykroć razy z Dźiał. RelWjazdKról A2v.
    • – Po skończeniu tych ceremoniy, powroćił Krol I. M. ná Ratusz, y rozebrawszy się ex Regalibus wśiadł w Karetę naybogátszą ośmią koni záprzężoną, y powrocił do Zamku, z temisz ássistencyámi y tryumfámi; á omnis Populus wołał, vivat, vivat, á podczás tych ceremoniy, bito ná koło Miástá z Dżiał, y w Mieśćie sámym z Moźdźierzow, po trzykroć rázy: Ratusz tákże dawał Salve z Hakownic, y Piechoty Krolewskie á samym wieczorem, były Fáierwetki przed Ratuszem, dość misterne, bo ná Powietrzu wydawáły igrzyská rozmáite, y pewne litery gorzáły, to iest. vivat AVGVSTVS etc. y ráce z nich wypadáły. RelWjazdKról B.
    • – W Niedźielę śpiewano tu solenne Te Deum laudamus dáiąc wkoło Miástá po trzykroć rázy burząco y huczno ogniá z Dźiał, tryumfuiąc zá dostánie Fortecy Gibilterra w Hiszpániey. WiadCudz 1704 4 X 175v.
    • – Roku Páńskiego 1696. sławetnie urodzona Pánná Rozália Beberowná z Wrocłáwiá, w Luterskiey Wierze wychowána, będąc przez sen nápomniona od ANTONIEGO S. áby Wiárę Luterską porzućiła, ktory się po trzykroć razy pokázował; ziáchawszy tu do Łagiewnik Wiárę Luterską porzućiłá, Rzymską Kátolicką przyięłá. KałowInf 104.
    • – A ze tedi pomieniąni Marczyn Branka nie kontentuiąc sie decretem ludzi po trzikroc razi Macka a brata swoiego turbuie, uznaie sząt ninieyszi, na ktorego sie pokaze controuersia decretu, wini panskiey nieodpuscąney grzywien 6, tagze kosczołowi jelesnayskiemu grzywien 6. KsŻyw 77.
    • – S. Sewerze z robotnika koło wełny potrzykroć razy od gołębicy ná ćię padaiącey wydany, i obrány Biskupie, cudámi i náuką włásną sławny; ktoryś będąc bliski śmierći, w otwarty dobrowolnie grob Swiętey Wincencyi Małżonki twoiey, i Swiętey Innocencyi corki twoiey wszedł, i gdyś tam Bogu Ducha oddał, grob się znowu sąm przez się zamknął. NádasiRok 171.
  • trzykroć razy:
    • »trzy razy«
    • – A Imść Pan Komendánt pomieniony Szańcu Swiętey Troycy, dowiedźiawszy się o Koronácyj Krolá Imśći czynił applausy solenne przez trzykroć rázy ogniá dawánie, zwszytkich ármat y strzelby, co tym bárźiey ieszcze Turcy apprehendowali, y srodze się mięszáli, mowiąc między sobą; że teraz iuż prawdá muśi bydź o Exáltácyey ná Tron tegoż Korlá Imśći, kiedy náśi triumfuią [...]. AwWar 1697, 28IX, 1 nlb.
    • – Gdy tedy żadney áppárencyi ad unionem nie było, owszem strony uporczywie stawáły nátárli Contistae á práwie przymuśili Xćia Kárdynałá Prymásá do Neminácyi Xciá Contego, ktory wśiadszy ná kon w Kole inter Protestationes trzykroć rázy Xiąźęcia Kontego nominował, y potym Chorągwie zápraszał ná Te Deum Laudamus, ktorych dość znáczna liczbá ruszyłá się byłá, y przybyłá ná koło Kosćiołá ktory zástano záwárty, ále potym otwrrzono[!], á Xiążę IgMość Primas Te Deum Laudamus záczął i po skonczonym do Páłácu był odprowádzony. Warsz_1697_2VII 3-4 nlb.
    • – Druga Párthya w Polu Sáska uprośiłá sobie I. W. I. Xiędzá Biskupá Kuiáwskiego, áby pariter ich Elektá nominował, co tez y uczynił záraz w Polu gdźie Chorągwie rozłożone były, támże śpiewáiąc Te Deum Laudámus, y ruszywszy się Chorągwie do Okopu ktore otoczyły ná koło, znowu trzykroć rázy, miánował Xśiá Elektorá Sáskiego IgMść X. Biskup Kuiáwski. Warsz_1697_2VII 4 nlb.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Koń w dzielności/ Páchołek przy trunku/ Chárt v zaiącá. Iakim się raz pokażą, tákim ie długo rozumieć może. ŻabPol A3v.
  • – Wstyd dość raz vtrácić. KnAd 1264.
  • – Raz dość ná woynié szwánkowáć Polegszy/ trudno wétowáć. KnAd 992.
  • – Złego dość raz skosztowáć: ábo zákusić. KnAd 1334.
  • – Raz dość omylić się/ zgrzeszyć. KnAd 992.
  • – Dłużnik pożyczáiąc rumiány; oddáć máiąc/ blády [...] Raz rumiány á stokroć blády. KnAd 161 [153].
  • – Dwá rázy Zoná mężá biłá/ raz że ogorki łupił/ a drugi raz/ że iábłek nie łupił. RysProv III, 5.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2021