– Troie prawieł niedziwy: iakiem apparatem Iakiem duchem szedł Osman: ktory cale na tem Iezeli samą grozą Polakow nie skroci Do szczętu ich z imieniem y z Panstwem wywroci [...]. PotWoj39.
– Bo iáko in despiticis et absolutis dominis, iáko to w Turczech, y Moskwie, ták słowá karzą, iáko y uczynki, y w tákiey grozie narody zostaią, że zle pomyślić ledwo drugi się odważy. JabłSkrup20.
2.
»coś przerażającego«
– Własnie ták grzechow nászych sromotá zszyta z niewyliczonych obrzydliwości/ ná niego rzucona iest/ y od oney czystości przyięta/ y przyciśniona/ y przyobleczona; tá nie mogłá z siebie podáć/ iedno okrutną iákąś grozę. BirkOboz22-23.
– Niewinny Jezu tak sromotnej grozy: Tram na ramieniu na szyjej powrozy Dźwigasz znamiona swojej śmierci bliskiej Między bezbożnych katow pośmiewiski. PotFraszBrück II381.
– Epithaphium Strzemieńczykowi [...] IEZVS żywotem, drogą, Prawdą; w iegosz Strzemię [...] Kłádzmy stopy, poboznych, serc nászych á ná tę? Grożę szátáńską? bierzmy duchowną ármátę. PotPocz169.
3.
»groźba, pogróżka«
– [...] záburzone pospólstwo grozą sámą łátwo vspokoisz: á czásem ćwiczonych y vczonych ludzi y zacnych/ áni grozą áni prośbą [...]. PetrSPolit II84.
– Y dla Chrystusa/ tylko przypasány Miecz/ przeciw iego podnisł Rycerzowi: Przeciwko władzey y Hetmáńskiey grozie/ W głos obwołaney po wszystkiem obozie. TasKochGoff114.
– Ambitia mu szepce wpadni do pokoiu Chocbys y na wychodku Krola zastał wpadni Nie pytay sie coć rzeką choc Canclerz nałaie Gdy go z zoną nałoszku zastaniesz nie natym, Wolisz wycierpiec fuki grozy y łaiania [...]. OpalKSat42-43.
– Grzmi cały dzien naprozne zwielkich dział postrachy Bo Chodkiewicz iego Czcze zrozumiawszy grozy Nikomu się wychylic nie da za Obozy [...]. PotWoj140.
– Ták nie woła, ale grzmi [francuski żołnierz, wyzywając rzymskich żołnierzy na pojedynek], á z oczu y z pyská Pełne hárdości pełne groź, pioruny ciska [...]. PotPocz144.
4.
»rygor, dyscyplina«
– [Poddani] są ludzie podli/ baczenia máło máią/ potrzebuią vstáwicznej grozy nád sobą: gdzie tej nie widzą/ nie czynią nic, co do nich przynależy/ roboty zániecháią. PetrSPolit I176.
– [...] nie może bydź więtsza swiebodá/ iedno nie mieć nád sobą stárszego/ nie mieć nád sobą grozy/ nie mieć nad sobą władzey. PetrSPolit II156.
– [...] lepiey pod samą Krolewską Zwierzchnością żyć, ániżeli się w tákie niebespieczeństwo wdawáć, żeby ná samey tylko niewinności żywota y postrzegániu Praw szczeście swoie człowiek sadzić miał. Taka powiádáią myśl iest, y záwsze będzie Ludzi swawolnych, á nie ukroconych, ktorym groza Praw iest nie miłá, á wszeteczney ich swawoli záwsze przeciwna. DanOstSwadaI,30.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
trzymać kogoś w grozie;
mieć kogoś w grozie:
~ Hospodarow także winami pieniężnymi obłożył, że Ludzi swoich w grozie nie trzymali, a do Rakocego pod ten czas przystawać pozwalali. HistBun49.
~ Groza. Schrecken, Schauer, Abscheu. crainte, la peur, la terreur, horreur, f. souleur f. § trzymać ludzie w grozie. T III423.
– Wszytkiey dobrey spráwy woienney iest Mátka Posłuszeństwo Zołnierzá ktore z tąd pochodzi áby nie tylko prostych Zołdatow mieć w ostrey grozie, często karząc, rzadko odpuszczáiąc: ále też aby stárszy Officier mnieyszych pod sobą Officyerow karał bez bráku, strofował, z nimi się názbyt niepospolitował. FredPiechB.
5.
»burza, nawałnica«
– Poyzry o wieczny Boze ktoryś niegdy tęgięm Uiął gniew sprawiedliwy przez niebo popręgięm I wiecznies malowaną zawiązał obręczą Swoy Arsenał, z kąd grozy twe nad Swiatem brzęczą. PotWoj3.
– Grozá/ vide Strách 2. Brzydkość [...] Grozá y patrzyć. Kn211.
– Wziąłeś teraz zapłátę zá niecnoty twoie Máhometáńskie: widzisz w piekle Máhometá twego: widzisz iáko cierpi zá wszeteczną náukę swoię/ w ktorey pozwala wszelákich zbrodni z niewiástámi/ bez wstydu/ aż grozá wspomináć. BirkOboz37.
– Sam taka drogość, jakiej WM MMPan nigdy wierzyć nie będziesz [...] Boty nawet, para za złotych ośmnaście naszych polskich, o inszych aż i groza pisać, żaden nie uwierzy, chyba kto sam obaczy i spróbuje. ŁugowPodr165.
– Spowiednikow sobie obiera, przybira przeciwko regule y zwyczaiom. Ale abrumpo, bo asz y groza pisac raczey, zamknę zwyczainie, zem iest WMMPana miłuiącym Bratem ysługą Kr. Opalenski WP. OpalKListy464.
– Przebóg! groza i słuchać, ani temu wierzę, Aby ludzie zrodzeni w chrześcijańskiej wierze Takie Bogu wyrządzać zelżywości mieli, Których i sami djabli czynićby nie śmieli. ZimBSiel166.
– Wtęsz Vroczystość Niepokalanego Poczęcia PANNY: iedęn z Niezboznego Zboru Szwedzkiego bluzniercá wszeteczny Y Nieprzyiaciel Matki Bozey wieczny Grozá az wspomniec iáko ku iey wzgárdzie Dziwy wymyslał, y iak gadał hardzie. OblJasGór77.
– Z weselem tedy aż do samej nocy Siedzieli, jedząc i pijąc wesoło; Nie tak jak teraz, co więc o północy Chodziem do ślubu i siadszy - około Stołowej do dnia biedziem się niemocy Bezsenne z potu ocierając czoło. Aż groza słyszeć, że noc w dzień mieniemy, Czy z dwiema dniami jednę noc żeniemy. LubSTobPol123.
– [Człowiek] Bogu Tworcy swoiemu ták wielekroć swą wierność y wiarę przyrzekszy/ táki mu w oczach iego przed plęszącym/ y chełpiącym się z tego czarcikiem iednym affront czyni/ y nie iuż dużego iákiego Bárábászá/ ale często ieden (groza rzec) przemierzły skrzek/ niż Bogá woli. BujnDroga33.
– Zkąd ta odmianá? Zkąd te nieskuteczne Komunie násze? co mowię nieskuteczne? groza rzec! niebespieczne/ szkodliwe/ truiące/ zábiiaiące żywotá przyimowániá. BujnDroga230.
– [Król] ruszył się z owemi swemi Sasami Ku Podolowi, ale niedaley tylko w Brzezanach odprawił Kampanią, o czym groza i wspominać bo gdyby był dobrym porządkiem, a nie obludnie postąpił, mogłby był z tak pięknemi Woyskami Polskiemi i Litewskiemi, maiąc do tego i swoich Sasów pod Dunay z rąk tureckich oswobodzić Kraje [...]. OtwFDzieje16.
– groza. der Schauer kommt einen an; es ist abscheulich. il est horrible; il est épouvantable, afreux, terrible § groza i strach o tym mowić; groza i patrzyć; strach patrzyć i groza. T III423.
– Ach/ ách/ żal się Boże y wspomnieć grozá ná one dni/ w ktore się działy one odstępy od prawdziwego Pásterzá/ á przystánia do szubráwcow y duszoboycow piekielnych. BirkRus17.
