Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GRANIASTY

przym.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI


Najwcześniejsze poświadczenie: 1615
Formy gramatyczne
lp M. m   graniasty
ż   graniasta
n   graniaste
D. m   graniastego
N. ż   graniastą
lm M. nmos   graniaste
D.   graniastych
C.   graniastym
Znaczenia
1. »mający wyraźne, wystające krawędzie, granie; kanciasty«
  • Trzeci, na kształt zapony, w którem jest diamentowa róża w środku, około niej diamentrowych tabliczek ośm; w temże graniastych diamencików 2; za który klejnot złotych liczby polskiej półtrzecia sta. KlejSanGęb 106.
  • Drugie noszenie, w którem jest krzyż diamentowy. W temże około diamentowych tabliczek ośm, w temże, na spodzie, graniasta tablica diamentowa, wielka. KlejSanGęb 106.
  • Grániásty/ vide Węglásty 1. Czworográniásty. Kn 208.
  • Węglásty/ węgły máiący/ wegłów péłny/ grániásty. Angulosus [...] Angulatus [...] Angularis [...] Polygonius [...] polygonia turris [...] Multangulus [..] Formam angulorum exhibet [...] Lenticularis figura [...] Pangonius lapis multorum angulorum crystallo similis [...]. Kn 1233.
  • 2. Iabłko Graniaste z Pismem. RewSkarb 122.
  • Pudełko graniaste z Sitowia Indiiskiego [...]. ArchRadziw 1638 79, 1.
  • Wały zelazne dwa (choć yieden iako inni miec chcą). albo dębowe zelazem okowane graniaste miązsze w quadracie na puł łokcia ktore zaporami zową, zasuwane na wylot y w mur wpuszczone, adopiero przestę zaporę kuny zelazne, zaporę obłapiaiąc, prze proboiki w zaporze będące przechodząc zamykaią. NarArch 146.
  • 1: Flasza Graniasta wni kwart trzy [...]. KunReg 21.
  • Laská CK tą cześcią ktorą chodzi w pienku D, niech będzie grániásta; áby wolno chodząc ná doł, y do gory, przez srzodek tego pienká D, nie wykręcáłá się z węgielnicą BPcQ, gdy ią laski es, ef, podnosić będą. SolArch 149.
  • [...] bo rzecz máteryálna nie może bydź bez figury, to iest musi bydź okrągłą y grániástą etc. á figurá iest końcem rzeczy, y ták iuż będzie skończoną. TylkRoz 17.
  • Puzderko z formą dyjamentu graniastego. InwSkarbWarGęb 149.
  • Niżej przy niepoczesnem podrożnym ubierze Cisnęły w szyję wielkie z bursztynu pacierze I co więc obsnowywał ręce u niewiasty Długiemi przędzionami gagatek graniasty, W dalekim był schowaniu. KorczWiz 92.
  • W zielony safie na tyle, w ty zawarty [...] 4 talyrze modre i białe, graniaste, 3 garnuszky zielonę [!]. SzumInw 68.
  • Item kostki trzy grániáste, ktore się znáyduią w Głowách kárpiowych, máią osobliwą moc krew utrzymywáć, ná proch utárszy, dáć záżyć, lecz máią bydź wybieráne z żywych kárpi nie z wárzonych. PromMed 98.
  • Beluard: iest część fortyfikacyi graniasta y narożnia to iest wał bardziey wypuszczony. BystrzInfArch F3-F3v.
  • Potem dalej te wielkie porcje materii podzielił na maleńkie a niezliczone cząstki graniaste, z których albo wszystkie albo prawie wszystkie były kwadratowe [...]. KowaJRozFil 39.
  • Graniasty, granisty. eckicht. angulaire; qui a des coins, des angles. T III 416.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • słup graniasty:
    • ZABAWY VI. CZĘSC XI. O Własnościách Słupow Grániástych. SolGeom I . 285.
    • SŁupy grániáste rownowysokie, máią się iáko ich bázy. SolGeom I 285.
    • Pilastry iednegoż są co y kolumnacya modeluszu, tylko że słup u nich graniasty nie okrągły. Dlatego częścią tylko bywaią wypuszczane z ścian. BystrzInfArch B3v.
  • figura graniasta:
    • Cyrkułowata też figura pomięszana z graniastą [figurą] dość iest ozdobna y gruntowna, iáka zwyczayna iest Kościołom, Kaplicom. BystrzInfArch A4.
  • piramida graniasta:
    • WSzelka Pirámidá grániasta, iest trzecią częścią Słupu, máiącego, iednęż bázę y wysokość. SolGeom I 286.
    • Ta nauka powszechnie służy wszytkim bryłom albo sztukom regularnym, jako kostkom, słupom czworościennym, piramidom okrągłym i graniastym i wszelkim ścianom, tak z cegły, jako z kwadratu i z prostego kamienia wystawionym, które się całkiem ważyć nie mogą. SolArchB 68.
  • krzyż graniasty:
    • ANGLE' [...] Crux è cujus angulis quatuor lilia prodeunt. GRANIASTY, GRANIASTA, iáko krzyż graniasty terminem Herbarskim z ktorego rogow wychodzą cztery lilie. DanKolaDyk I, 102.
2. »o krowie: mający łaty, łaciaty«
  • Inwentarz Folwarczny Dworski teyze Wsi: kon kary, gniadty [!] kobełka Szpakowata wołow mrozowatych para polat dziewięc maiących para wołow łysych ... płowych para wołow burych woł: mrozowaty, czarny, kobielasty krowa graniasta kwiatowata [...]. InwBagnPolPom VII 202.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: GRANIATY, GRANISTY.
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 04.10.2021