ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, SWil

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T, L, SW, SJP

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

liczba mnoga

Etymologia

łac. arcturus, z gr.

Znaczenia

1. astr. nazwa własna »gwiazda należąca do gwiazdozbioru Wolarza«

– Młodzieńczyk patrzy na zimne Niedźwiedzie/ Widzi Arktura/ y gwiazd mnieyszych siła. TasKochGoff 434.
– Mars z Arkturem wschodzi rano, o g. 9. częstokroć takiesz nawalnice z gradem sprawuiący. DuńKal D.

Przenośnie

Pierwej o słodkie w Parnasie Kameny, Niewinne z razu spracowawszy weny, Ważyłeś o większe zdroje Gdzie Arkturus koła toczy swoje [do biskupa Łubieńskiego].TwarSRytTur 82

2. przen. »gwiazda«

– Okrąg Olympu trudny/ niepoięty Wzrost Oryonow/ y chyże Arktury, iako się toczy zodyak rozumie[Apollo]/ A lichey dziewce odiąć się nie umie. TwarSDaf 38.
– Musiał [Osman] z zranionemi Piory zwieczną leciec sromotą podswoie Arktory. PotWoj 204.
– Niech żal twoy widzo affryckie arktury. MikSil 240.