Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

KOŚCIÓŁ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   kościół
D.   kościoła
B. uż. nżyw.   kościół
Ms.   kościele
liczba mnoga
M. uż. nosob.   kościoły
Ms.   kościołach
Etymologia
czes. kostel
Znaczenia
1.  relig.  »wspólnota wiernych«
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • Kościół angielski:
    • »Kościół anglikański«
    • Korzeń tego wszytkiego zgorszenia byłá chuć nieokiełznána ku iedney niewieśćie/ ktorą on [król Henryk VIII] przełożył nád Bogá/ y nád kośćioł iego. Przysádźiły się potym do wszeteczeństwá iego/ łákomstwo y okrutność: y ná tych fundámentách vrosł ten nowy kośćioł Angielski. BotŁęczRel IV 47.
    • Gdy mu [królowi Henrykowi VIII] przyználi Naywyższą Władzę nad Duchownemi y Swieckiemi, począł się zwać Naywyższą Głową Kościoła Angielskiego, co przez Seym Roku 1535 odważył się uczynić. ChmielAteny IV 94.
  • kościół Boży:
    • Co zá dział wiernemu z niewiernym? A co zá zgodá Kościołá Bożego z báłwany? BG 2Krl 6, 15-16.
  • święty, powszechny i apostolski kościół:
    • Y ieden święty powszechny y Apostolski Kościoł wyznawam/ wierzę; przy tym wyznániu vmieram/ gárdło kłádę. BirkRus 17.
  • kościół katolicki:
    • Począwszy od czásow Apostołow, Kościoł Kátolicki chciał iednegoż czasu święcić Wielkánoc, ktorego w stárym Testámencie święcono Páschę. BystrzInfChron 5 nlb..
2. »świątynia«
  • Koscioły tam bardzo piękne ktore przed tym bywały katolickie. PasPam 56.
  • W kościołach w krakowie chcieliscie Stawiać konie strasząc Iezuitow az wąm musieli niebozęta Złozyc się na okupną iako Poganom. PasPam 60v.
  • Przyiezdzał Amirał Zokrętow do koscioła na Nabozenstwo do Eboltod [Ebeltoft]. PasPam 68.
  • Koscioł sąm tak piękny y wspaniały że mu rownego nigdzie w Polszcze nie widzę. Ołtarze Obazy Staroswiecka robota, ale tak sliczne farby, pokosty y pozłoty tak Sliczny porządek że y proszka na niczym nie zobaczy. PasPam 77v.
  • Przyszywszy na Czapie Pasyikę to idąc przez koscioł lubo przez izbę na nikogo nieweyrzał [...] tylko tak obiema rękami podnosił przed oczy owę Czapkę z Passyiką a w nię patrzył. PasPam 83-83v.
  • Uwazaymy iak wiele Bogu w iego kosciołach poczynił dyzgustów. PasPam 118.
  • Nie w iednym ich grobie Chowano kazimirza w kaplicy Zygmonta oyca iego. Michała zas w kącie po prawey ręce w kosciele w chodząc. PasPam 248.
  • Po kosciołach zas Gratiarum Actiones [modlitwy dziękczynne] czyniono [...] A w Człowieku prawie Serce usychało. PasPam 277v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • kościół apollinowy:
    • Jeden tylko cudowny przykład przypomnię/ iáko w Krolestwie Babilonskim zá rządu Márká Antoniusá Senatorá Rzymskiego/ łákomi żołnierze z regimentu Awidiusá Kasyusa kościoł Apollinow w mieście Selewcyiey plondruiąc/ miedzy inszemi rzeczámi/ náleźli też iednę puszkę złotą ná ołtárzu iego/ ktorą gdy otworzyli/ vderzył z niey ták záráźliwy smrod záráze[ń]/ ktory nietylko onych żołnierzow nátychmiast pozábiiał: ále też wszytko powietrze krolestwa onego záráźił/ że nie tylko w tym Páństwie y pogránicznych krolestwách powietrzem ludźie wymarli ále też y w Rzymie/ y we wszytkich zachodnich kráiách/ ták/ że nád trzydźieśći millionow ludźi ráchowano/ co oną zarázą wyginęli. StarKaz 508.
  • kościół Apollina:
    • Vates, Starożytność zwała tych, ktorzy z natchnienia, albo instynktu iaką rzecz przepowiadali. Tacy byli w Delfach w Kościele Apollina wydaiąc Proroctwa na proźby. ChmielAteny1755 I 59.
  • kościół dominikański:
    • »świątynia będąca własnością dominikanów«
    • Take[m] on czas trawieł w wielkie[m] utrapieniu, czesto do Koscioła Dominikańskie[go] chodz[ąc] na płacz ktoremem się tylko same[m] cieszeł a nadzieią w Panu Bogu. OssJŻyw 11.
    • Tam [w niewymienionym z nazwy mieście] cztyry Koscioły Katolickie Bernardynski Dominikanski Augustyanski y Mniszek y Miasto piękne. SobTDzien 21.
    • Tak do reparacji kościoła dominikańskiego w Janowie, także do wybudowania cerkwi bazyliańskiej w Kamieńcu Lit. nie skurczoną dopomógł ręką [ojciec autora]. MatDiar I, 151,.
  • kościół Baalowy:
    • I zeszli się wszyscy chwalcy Baalowi, tak że nie został żaden, któryby nie przyszedł. I weszli do kościoła Baalowego, a napełniony był dom Baalowy od końca aż do końca. BG 2Krl 10.
  • kościół bałwanów:
  • kościół archikatedralny (sz. zm.):
  • kościół akademicki:
    • Ma iego [św. Joachima] Relikwie Kościoł Krakowski Akademicki S. Anny. ChmielAteny III 154.
    • Leży [bł. Jan Kanty] w Kościele Akademickim u S. Anny w Krakowie w grobie wspaniałym. ChmielAteny III 161.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Gdzie Pan Bog kościoł buduie/ tám diabeł káplicę stáwi. RysProv IV, 4.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 25.02.2011