1.
mit.
»w mitologii greckiej: pokarm bogów, który zapewniał im nieśmiertelność i pogodny, radosny nastrój«
– Są łąki/ gdzie Słoneczne pasáią się konie; Ná ktorych/ miásto trawy/ Ambrozyią máią/ y nieśmiertelnymi się/ iedząc ią sstawáią. OvOtwWPrzem148.
– Iowisz [...] właśnie w puł obiadu zacząwszy nectarem y ambrosią wzbudzać wesołe humory, pytał Mercuriusza. AndPiekBoh80-81.
– W Abrozyey [!] pływać szczero będziesz/ y dobrych wiecznie dni zażywać. TwarSPas113.
– Za używaniem iego [ziela boży byt] [...] długowieczne y żywotne ludzie zachowuie, iako y ona Ambrosia, ktorą powiadaią bydź pokarmem Bogom. SyrZiel729.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
ziele ambrozja:
– Zyć się iey [Zorzy] zeydzie wieczną treścią. To iest, zielem Ambrozyą, ktora wiecznymi czyniłá tych, co iey vżywáli. OvOtwWPrzem289 marg..
Przenośnie
Ztąd y bibliotekę w Senatorskim dworze wszytkich Spraw Starowiecznych miał [Marcin Kalinowski] w prawym dozorze Gdzie iuz go Melpomene Słodkiemi wabiła Ambrozyami mile.DrobOpow199
Znowu ziemskiego Jowisza biesiady Pamiętne światu wznieciły nam zwady, Kiedy za pełnym ambroziej stołem pięknym usiadszy trzy boginie kołem [...] Ciebie pierwszego w śmiertelnej urodzie, Cny Radziwile, sędzim obierają.MorszZWierszeWir II, 459
2.
przen.
»pokarm, napój mieszkańców nieba, raju chrześcijańskiego«
– Tam [w niebie] razów dla miley podiętych Oyczyzny Przed Wodzem Woysk Angielskich presentuią [przodkowie Jana Lipskiego] blizny Z ktorem we Czci zywotem niesmiertelnem zyią Ssąc nektar y nad Słodki Cukier Ambrozyą. PotWojXVIv.
– Niech mi odpuści, komu świat przypadł do smaku, Zeby Niebo miało być? nie ma wiary znaku. Woli bowiem brahę pić, z świniami pospołu, Niż słodką Ambrozyą, z Anioły u stołu. PotPocz163.
