ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

odmiana niezłożona

m albo n

błękitna

Znaczenia

»niebieski, modry«

– Błękitny/ v. Modry. Kn 35.
– Modry/ błáwatny/ błękitny zupéłnié. Cyaneus [...] de colore. [...] Caeruleus anguis, color, pontus. [...] Cumatilis, vel Cymatilis [...] Thalassicus [...] Ferrugineus [...] Venetus. Kn 422.
– Morzá zdáleká zdádzą się być błękitne. OvOtwWPrzem 516.
– Czorcze swey [...] delyą swoię falendisowe bronatną kieręm blękithnem podsithą [...] darowal. KsPtaszUl I, 551.
– [O herbie rodu Masalskich] Ma bydz litera Wielka M, a krzys Wpoyszrotku wpolu blekitnim, krzys złoty sama litera srebrna. HerbOr 320.
– [O herbie Wierzbna] Maią bydz Szesc Liliey złotych ale gwiazd 8 na wierzchu a 3 na spotku w polu błekitnem. HerbOr 328.
– Mysznenscy w znaku maiąc dwie pola błękitne Dwie czerwone stanowią roty męzow bitne. DrobOpow 105.
– Napatrzysz się [...] [w zwierciadło] Jeśli cię rzadkie zębow błękitnych szeregi Albo po ospowatej twarzy cieszą piegi. PotFraszBrück II 392.
– Iuż błękitnemi po morzu dziánety Obiedzie Tryton granice y mety. OvChrośRoz 87.
– Im [panu Jerzemu Sambachowi i małżonce] zabrano [...] katance dwie błękitne kromraszowe. AktaMusz 49.
– DĄbrowa Herb W Polu błękitnym podkowa biáłá polerowna. NiesKor II 2.
– BRYTANNIA názwána od słowka Britt, to iest od koloru błękitnego, ktorym sobie tameczni Obywátele twárzy farbowáli. ChmielAteny II 270.
– O złych znakach, to iest o [...] błękitnych y czarnych kolorach ospy et cc, daley w kuracyi rzecz opiszę. BeimJelMed 63.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

– Piszą o tym zielu [odmienniku] że trzykroć przez dzien kwiát swoy odmienia/ poránu biały/ w południe szárłatney fárby/ wieczor z czerwonábronatney: wszystek kształt iego do kwiátu Rumienku błękitnego podobny. SyrZiel 584.

– Obłoki także białym i błękitnym, wysoko, znaczno błękitne ku zięmi szarawo [pomalujesz]. SekrWyj 45.

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1613

Znaczenia

»o kolorze z odcieniem niebieskiego«

– [U dyptanu] Pręt ná pułtorá łokciá/ podczás y ná dwá wzwysz/ obli. Ná wierzchu ktorego kwiecie ozdobne/ woniey przyiemney y porney/ ku Cytrynowemu podobney/ białobrónatne/ iáko w prostym Slazu być baczemy/ álbo z błękitná biáłáwe. SyrZiel 106.
– Z tych [główek kłącza driakwi polnej] potym kwiat wychodzi z błękitná rumieniáwy. SyrZiel 1263.
– Vpłáwy białe pániom/ záwściąga y leczy/ zwłasczá Koniczyná kwiátu z błękitná czerwonego/ ze wszystkim wárzona/ z liściem/ z nasieniem y z korzeniem/ á ná czczo y ná noc trunkiem vżywány. SyrZiel 698.

Odsyłacze