Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BOSY

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: BOSY, BOSSY, *BOSZY
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
lp M. m   bosy ||   bossy
ż   bosa
n   bose
D. ż   bosy
B. m nżyw   bossy
żyw   bosego
ż   bosą
N. m   bosym
ż   bossą ||   bosą
W. ż   bosa
lm M. mos   bosi ||   bossi
nmos   bose
D.   bosych ||   bossych ||   boszych
C.   bosem
  bosym
B. mos   bosych ||   bossych
nmos   bose ||   bosse
N.   bosemi ||   bossemi
  bosymi
lpdw B. nmos   bose
Znaczenia
1. »z nagimi stopami, bez butów, nieobuty«
  • Tym ktorzy często żołtą niemoc cierpią/ dobrze im go [srebrnik, ziele] w obuw náściełáć pod bosse podeszwy. SyrZiel 292.
  • Zołtą chorobę spądza násławszy go [taszniku] w obuw/ tak żeby pod bossemi nogámi był. SyrZiel 1213.
  • Ieden ubogi, nagi, bez czapki, bosy [...] do karawanu naszego się przymieszawszy, do Mechy z nami pospołu szedł. SaadiOtwSGul 90.
  • Trzy rázy ziemię deptał będąc bosy [Izmen]. TasKochGoff 332.
  • Bosak/ bosy człowiék/ Nudus pedes, Ouid. Nudato pede currens, Tribul. Excalceatus, Mart. Discalceatus, Sueton. Planipes [...] Nudipes [...]. Kn 42.
  • Bose chodzęnie/ [...]. nuditas pedum. Nudipedalia exercere, Hieron. Nudipedalia denuntiare. Tertul. Kn 42.
  • Podkawszy bosom, s przestrachu wielkiego ledwo co zywom, Ie[g]omPan Kazimierz Tiszkiewicz [...] i Ie[g]omoss Pan Wierzbienta [...] za[n]iesli pod mury zamkowe a zasiąkszy kobierca, tamze na nim naziemi rozesłąnym połozyli. VorLetSkarb 61.
  • Asz ćwiczony w Rycerskim: Rotmistrz ieden dziele, [...] Wpadł iáko Iástrząb z gory: w Pogáńskie łóżysko. Wpadł iáko Cwik między mdłe: głodny Kuropátwy, Vczynił swą odwagą: wszystkim przystęp łátwy. Ktory, że się z przodkow swych Iástrzębicem zowie? Bierze od Bolesłáwá: Herbem Krzyż w podkowie. Ze skarb drzewá świętego: ktory ludziom rodzi, Zuwot wieczny: podkową: końską, oswobodzi, Iástrzębá w Hełmie bowiem, iáko skrzydłem ná niey, Wleciał: gdzie bosęm trudno, z kąd spádną Pogáni. PotPocz 117-118.
  • Chodzenie bosemi nogámi po gołey ziemi, pomaga do solutiey náturálney. CompMed 502.
  • Fundacyą uczyniła [Jadwiga Jasłówna] na Prowincyałow [...] Karmelitańskich, tak bossych iako y trzewikowych. NiesKor II 422.
  • [W Abisynii] Do Kościołow Duchowne Osoby [...] bosemi tylko wchodzą nogami, tam nie pluią. ChmielAteny II 637.
  • Theolog z rádością poszedł, y nálazł w brámie Kościołá iednego Mendyká bárzo odártego, bosego, znędznionego. TylkStrom 60.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • karmelici bosi:
  • karmelitan bosy:
  • karmelitanki bose:
  • nagi i bosy:
  • ojcowie bosi:
  • trynitarki bose:
Związki frazeologiczne

2. »o zwierzęciu, wozie, kole, saniach itp.: nieokuty, niepodkuty«
  • Zeznał Waśko Fedawa dobrowolnie, iz dwie koła bose u mielnika [...] wziął ten Piotr. RegZłocz 147.
  • Na tymże podwórzu żerdki na kupie leżące 2, koryto trzecie [...] wóz okowany, wóz bosy prosty. InwKal I I, 100.
  • Sprzęty domowe. Naprzód kolasa okowana poprawy potrzebująca, wóz u którego koła 3 okowane, czwarte bose. CYTATU NIE MOŻNA ZNALEŹĆ!!! InwKal I 206.
  • Bawił się przy niey Sęp, iáko przy żerze, Ale śmiertelney wpadszy do obierze, I z niey się pędem wybiwszy wysokiem Niechciáł iuż z gory spoyrżeć ná nię okiem. Nie upráwiły iey [ziemi] Prorockie głosy, Nie ztretowáła nogá Lwice bosy. ChrośJob 102.
  • DE'FERRER [...] Vn cheval deferré [...] Koń odkuty, bez podkow, bossy. DanKolaDyk I, 429.
  • Sani bosych pięcioro. InwMalPolPom VI 73.
  • Woz Boscowany y Ryfowany Bosy ieden do niego Drabi wielkich dwa. InwMalPolPom VI 73.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Koń bossy ná lod/ Bot dziuráwy ná błoto/ Tępa siekierá ná drwá. Niebespieczni są. ŻabPol B1.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • Koń bossy ná lod/ Bot dziuráwy ná błoto/ Tępa siekierá ná drwá Niebespieczni są. ŻabPol B1.
Użycia metajęzykowe
  • - Adjectiva in by my ny py sy wy, item in diphtongum Polonicam finita, mutant in Nom. & Voc. pl. y finale in i; ut słáby słábi, łákomy łákomi, grzeczny grzeczni, ślepy ślepi, bosy bosi, żywy żywi, moy moi. WojnaInst 16
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*BOSY
rzecz
m

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1755
Znaczenia
nazwa własna - imię psa
  • Ábyś Psow [...] umiał zwać Imionámi, nie Łyskiem, Kurtą, Kasztanem, Bosym, Kruczkiem. ChmielAteny1755 I I, 484.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2022
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 18.07.2022