ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
TRUDNO
przysł.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1596
Formy gramatyczne
trudno
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
– I między Rzemieślniki/ teraz trudno błaźnić/ Wnet zá włosy wycudzą/ szkodá ich y dráźnić. NowSow9 nlb..
– Nie jednejśmy matki i nie jednej żądze: Ty wolisz przyjaciela, a drugi pieniądze. Co on dba, byle jeno swych bytów zażywał, Babkę głaskał a od niej pieniążki obrywał. Więc o młodsze nietrudno otrzeć oskominę, A mało-ć też nie lepiej co raz drzeć nowinę. SzymSiel37.
– Béz odporny/ béz odporu/ ktoremu trudno odpor ábo odpowiedź dáć/ sprzéciwić się/ [...] cui nihil contradictur, vel non potest contradici. Kn23.
– Afekt/ nałog/ przyrodzenie/ zataić trudno/ wnet się wyda. KnAd730.
– Ukazował, powiedał [Wesołowski], i autęntyk zmyślony jakiś, jako tym szalbierzom nietrudno. TrepNekLibDworz418.
– Ludzi zewsząd tłumu/ trudno zmierzyć okiem. Dziwuią się wyboru/ y Osob/ y Młodzi/ Przypátruią się koniom/ iako ktory chodzi: Ale z Posła dopiro/ ci z gor/ y wysoká/ Ci z szránek Bezestáńskich áni spuszczą oká. TwarSLeg75.
– Atoli jednak kiedy się co zepsuje albo obedrze, trudno nie dać naprawić. Jako i teraz tak panięcych jako i chłopięcych sukienek i botów dawało się oprawiać. ŁugowPodr89.
– Iuż trudno ná godność ábo urząd wysoki wstąpiwszy swe[go] wczásu przestrzegáć/ trzebá záwsze myślić iákoby wszyscy w pokoiu y w bespieczeństwie żyli. StarKazII, 515.
– Miasto nauk Duchownych powiadaią [kaznodzieje] bayki iakies albo Historie zartowne y nie wiem co tylko Błaznuią czyli kazą trudno y rozeznac [...] gdy na kazanie Przydziesz staniec za iedne sczera krotophile. OpalKSat 109. OpalKSat109.
– Choc sie tez wyłomiesz raz drugi nie iuz to Po sprawie trudno masz rzec wygrałem nie Amen Ani koniec niewoli iescze wniey zostawasz. OpalKSat8.
– Trudno złączyć Pałac wczesny y fortecę, chyba żeby, iako włoszy nazywaią vczynić Casa Forte iaką abrysował Vincentij Skamozzi zbarawskiemu Koniuszemu Korunnemu. NaukaBudC2.
– Sposobów ratunku patrzamy, A mocno się burt rękami trzymamy, Bo trudno o swej władzy stanąć było, Gdyż nas tak morze gwałtownie nosiło. BorzNaw138.
– Dziadapieszo nie słuzy; nie dosiędą koni Czyby siodła, czy suknie wprzod macac czy broni Co wiedziec gdzie się udac wypadszy z Posciele Trudno poznac gdzie swo, gdzie nieprzyiaciele. PotWoj107.
– Wyciąwszy tedy konia pod nim płazęm skoczylismy do Swoich, ale postaremu y owego trudno było uprowadzić. PasPam105.
– O Gospody tedy bardzo trudno było przy owym wielkim Ludzi zgromadzeniu. PasPam180.
– Trudno to zapał zagasić kiedy iuz płomien na dachu. PasPam201.
– Aręnda expirowała trudno było. zatrzymać gumna, kozec Zanic to się to tylko trwaniło [trwoniło] Z boze. PasPam225v.
– Kiedym iezdził w zapusty z ludzmi po kommęndach, po węselach. To takie były gorąca że trudno było zazyć Sukni futrzaney tylko letniey iako in Augusto. PasPam250v.
– Tu Miasto daleko y przez Fosę ratować trudno, a tu kozacy z Zasacki Lecą. PasPam269.
– Iest to węzeł przyznam się trudnosci niemałey Zeby albo w cenzurze [może zam. cenzurę] pochlebstwa nie w kroczyć Albo niegodnie chwaląc z drogi niewyboczyc. PasPam274v.
– Polskim Damom trudno denegować Zeby się nie miały zczym swiatu popisować Dość Męznych kawalerow Swiatu wystawiły. PasPam274v.
– In Freqventia [w obecniści] ludzi wielu godnych proszono mię że bym Pannę oddawał ad Votum [do ślubowań] Niebardzo mi się chciało wiedząc że tam nietrudno będzie o Censurę Alec nie ganili. PasPam281.
– Miałęm tam rozne uciechy y zabawy widząc takie rzeczy czego w Polszcze widziec trudno. PasPam64v.
– Iak noc przyszła dopiero lepiey opatrzono [szańce] [...] Bo wdzięn trudno tego było robic gdyz razono bardzo od Szwedow. PasPam71v-72.
– Prostakowi trudno zrozumieć, ponieważ jest bez wszelkich powierzchownych aparencyj, tylko tam gdzieś skrycie i głęboko w sercu, że się ja jej [miłości] domacać nie mogę. SobJListy358.
– Założone to miasto [Matka Boska] na pokory gruncie, Którego trudno ruszyć, pyszny Acheroncie. KochOgrTur156.
– Ia iákom się z-tey nowiny ucieszył/ trudno to błahey kárcie tey polecić. PisMów II325.
– Iednak się wszyscy wymyslnych, [...] chwycili obyczaiow, y mody że iuz chłopiankę y chłopa trudno było zobaczyc w Kermiedze. HistBun35.
– Żeby żak z szkoły nie uciekał [tytuł] [...] Radzę mu go ożenić, jako czynią żydzi, Czego chłopcem nie boi, mężem się zawstydzi [...] Kto nie ma chęci do ksiąg trudno z nim iść musem, Wolęć go, niż bachorem, z młodu mieć wagusem. PotFraszBrück I173.
– Po skończonym obiedzie j.k.m. [Jan III Sobieski] tak po dolnych, jako i górnych pokojach prowadził jm. ks. nuncjusza, wszyskie mu pokazując, które natenczas z skarbca wystawione były, galanteryje; między inszymi bardzo się podobała jm. ks. nuncjuszowi ta szkatuła, którą j.k.m. w.ks.m. wiązał, powiadając o niej, że trudno widzieć i w rzymskim państwie równej. SarPam225.
– Krol Szwedzki [...] Sztenbocka Generała wWoiewodztwa Ruskie y Bełzkie wysłał, ktory iako agrawował Koscioły Szlachtę y Ludzi ubogich wypisac trudno. DrobTuszInf63.
– Lecz, że mu usta stękáią i ięczą, Dla tego plagi nieznośne mię dręczą, Dla tego mię BOG dotyka i draźni, Ze znieść cierpliwie trudno iego łaźni. Ná moie bole, práwie iest záwziętem, Obie mi nogi twardym ścisnął pętem, I wszytkie ścieszki bodzcámi otoczył, Bym z nich bez szwanku nigdzie nie wyskoczył. ChrośJob123.
– Trudno go [ludu] już dojźrzeć w tłumie i nacisku wszytkich ogółem dolegliwości i utrapienia wymyślnego. Zatarła tak piękny, [...], najprawdziwszy twarzy Boskiej rytrakt [...] wzgarda nasza. [...] strawił głód i niedostatek, znużyła nieżyzna na złe czasy i wielorakie plagi Boskie praca i charłowanie. MałpaCzłow207.
– MAŁPA – CZŁOWIEK W OBYCZAJACH Nie wiem, komu i jako udała się ta moja w cnotach bestyja, boć po te czasy, gdzie prawda bez asystencyi postępuje, trudno dogodzić ludzkiemu jenijuszowi. MałpaCzłow236.
– Na pałacu trudno go [króla] widzieć przed wartami i rozeznać w archandyi panów po cudzoziemsku. MałpaCzłow237.
– W prawdzie trudno straciwszy miłego Przyiaciela, lubą sercu swemu Małżonkę, wiernego w szczęściu y nieszczęściu [ktoremi swatowe wesele przeplátane bywa] towarzysza nie żałowáć. DanOstSwada7.
– Trudno wygładzić z pamięci Oyczyzny naszey tanta w Domu tym nomina owych Amorow, co iey byli amores, owych Gratusow co tak grati w oczach Jey żyli, owych Felixow co iey tak feliciter służyli. DanOstSwadaII, 79.
– Zdaje się niezbyt trudno bogatemu i akkredytowanemu panu tak rzeczy dysponować, żeby elekcyja na jego syna lub dom po nim spadła. KonSSposI, 280.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
nie trudno:
– Nietrudno Sołtyk u Moskwy przehardy Uprasza ciała, że mu je [ciała poległych pod Smoleńskiem] wydadzą: Samby Acheron dał użyć się twardy. TwarSRytTur12.
– Na ciężarÿ y oppressią chłopską w Polscze [...] Szyią boty Chudzinie O przyczynke nie trudno winuią Stem drugim grzywien chłopa ledwie ze y dusze Nie wydrą z niego. OpalKSat9v.
– Iuz mi wszystko szło ładniey y o podwody nietrudno y szukac ich nietrzeba. PasPam165.
– Doszli że Szwedow otym awizowano Zwoyska Bra[n]doburskiego iako o zdraycę wszędzie nietrudno. PasPam68v.
– Czarniecki powiedział że nąm pochwili y kopiie niepomogą nie trudno w Litwie o Chmielową Tyczkę. PasPam99v.
– Gniazdá im [synogarlicom] vpleść z słomy, y tąsz świeżą znowu vtártą miękko vsłáć z pierzem dártym, á ták zá tákowym dozorem, nie trudno będzie o przychowek, tylko cichość im záchowáć, áby iákiego grzmotu, huku, y dźwięku zbáłuszeniem, ile gdy ná gniazdách siedzą niebywáło. HaurSkarb129.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa
– Choć ludzi jest gwałt a o człowieka czasem trudno. PasPam249v.
