ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż
Z
przyim.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1603
Formy gramatyczne
z
||
ze
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe
z boku:
– Ten w zad siecze, ten w oczy ten go [Rugiera] z boku kole. ArKochOrl61.
– Tu Niemiec rozbrátány ku wam w oczy zmierza/ Tu Morze od pułnocy/ tu hárdy Przymierza Niedotrzyma Moskwicin: Tatry wiszą z boku/ A z tełu się okrywa w krwawym Mars obłoku. TwarSLeg17.
– I teraz tedy - zrazu nie chcąc nagle Nadymać wiatrem na rozpięte żagle, Tylko wolnym tchem - ten nasz niełaskawy Eolus z boku mało ruszał nawy, Tak że i przez dzień, i przez nocną chwilę Nie wiem, jeśliśmy uśli całą milę. BorzNaw177.
– Tosz wy z Czoła ia z boku wsiędziem prawi [Chodkiewicz] na nie [na pogan]. PotWoj102.
– DE COSTE' [...] Z BOKU z strony nie prosto ukośnie. DanKolaDykI, 376.
z domu:
»o mężatkach: nazwisko panieńskie«
– To iey własna maietność Sielecka, Gdyz była Heredyssa [dziedziczka] z domu Wodynska. PasPam257.
z potrzeby:
– Munsztuk zupełny hiszpański nakształt adziamskiego, [...] tego munsztuka dla kształtu, do stroju adziamskiego używają, względem krotochwil raczej, aniżeli z potrzeby. DorHipTur158.
– [...] wołáć piwá kiedy się pić nie chce, nie z potrzeby, ále z głupiego obyczáiu to czyniąc, iest rzecz głupia [...]. StarPopr65.
Związki frazeologiczne
z potrzeb || z potrzebę:
»tyle, ile trzeba«
– 5 Iunij potym nieprzyiaciel w kilka Dni wziowszy armaty i ludzi z potrzebę, szedł pod Dziewiczy Monastyr [...]. MasDiar94.
– Piołyn gorny. Ktorego gdy z potrzeb nie mamy, możemy tákże tego ktory po stárych murách y rumách znáyduie się bráć. SyrZiel338.
– Tákowe ábowiem dzieci záwsze są nędzne/ płaczliwe/ y choćby pięć mátek ábo mámek/ záledwieby mu spotrzebę pokármu dodáły/ nigdy wszákże tákowe nie tyią/ ále bárzo cięszkie są SpInZąbMłot56.
– Wszak ich znąmy takowych á ozadnym niewiem Zeby miał przysc do chleba albo go miec zpotrzeb [...]. OpalKSat62.
– Jużem z pieluch wyrosła i lat panieńskich doszła, Już mam z potrzebę wzrostu i urody po prostu, A nie wiem przecie, kto mię na świecie Przyjmie w małżeńskie stadło. ZimSRoks49.
– Wtóry [kmieć] Łakomy, ten ma z potrzeb bydła do roboty. InwKal I138.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa
~Z iakim przestazeiesz [zam. przestajesz] takim się staiesz. PasPam75v.
