Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BARK I

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI, XVII), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   bark
D.   barka ||   barku
B. uż. nżyw.   bark
N.   barkiem
Ms.   barku
liczba mnoga
M. uż. nosob.   barki
D.   barków
B. uż. nosob.   barki
N.   barkami
Ms.   barkach
Znaczenia
1.  anat.  »część pleców poniżej karku, kości wiążące kończynę górną z tułowiem«
  • – Bolączki [...] z niebespiecznego mieyscá/ ná bespiecznieysze przeciąga [sok loczydła]/ iáko z twarzy ná plecá/ albo na barki. SyrZiel 186.
  • – Bárk/ od rámiennego stáwu do łokciowégo przegubu. Brachium [...] Porrigere brachium [...]. Humerus [...] Lacertus [...]. Kn 15.
  • – Bárkowáty/ bárkow dużych. [...] Lacertosus homo [...]. Lacertosus equus, gallus [...]. Kn 15.
  • – Łokiéć przegubu ręki grzbiét./ ábo garb gdzié się łokiéć z bárkiem schodzi. Kn 367.
  • – Części wszystkie ciała, Pelopa porąbanego, w doskonałe ciało, ułożone były. A gdy nie dostawało barka lewego, na iego mieysce wprawili słoniową kość. OvOtwWPrzem 234.
  • – Bark. Brachium, humerus, lacertus karka, petis. SzyrDict 7.
  • – [O człowieku y iego częściach] Bark/ fr. Bras Łokieć/ fr. Coude/ Ręka. PolPar 179-181.
  • – Na grzbiecie są łopatki, na ktorych wiszą ramiona, albo barki. KirchFac 4.
  • – Bol nie na iednym mieyscu się osadza, lecz tam y sam po barkach, grzbiecie, pacierzach, pod żebrami biega. BeimJelMed 563-564.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • atlantowskie barki:
Związki frazeologiczne

  • atlantowskie barki:
  • z kim się wziąć za barki:
    • »zmierzyć się z kim w walce«
    • – Alboż to y Regimentarz popularitatem y przyiaciół nie miałby? że de pari z każdym mogłby się wziąć za barki. KonSRoz 55.
Przenośnie
  • Nowy [...] przybył Atlantowi ciężar na barki, niebu ku ozdobie I wiecznej sławie polskiemu krajowi.MorszAUtwKuk
  • Tyrannidem wprowadzić i wewlec na barki nasze chciano.AktaKrak I 303
  • Ieżeliś chętliwy, nie żałuy barku, dźwigni przyiaciela podupadłego, afekt ni sierota, gdy iest w sercu bez ramienia, bo bez skutku.MłodzKaz II, 256
  • Którą to gierałdę ten nieboszczyk śp. Franciszek Jastrzębski najpryncypalniej legował na barki śp. nieboszczyka Kaźmierza Jastrzębskiego.KsJaz 169
2. »u zwierzęcia: grubsza i wyższa część przedniej kończyny«
  • – Bárki v źwiérząt/ Humeri boum [...]. Humeri gallorum [...]. Kn 15.
  • – Niektore [zwierzęta] się zdały Niedoskonałe/ iakoby barkow nie maiące. OvOtwWPrzem 26.
  • – Królewski orzeł, niosąc zdobycz w szponie [...] Z ognistej w barki postrzelony rury. MorszAUtwKuk 87.
  • – Ták bywa/ sokoł kiedy bystrym okiem/ Buiaáiąc sobie pod niebem wysokiem: Záyrzy szczebietny Dzierzby: záraz doni Niepoścignionym lotem/ bárk swoy skłoni. KochProżnLir 185.
  • – [Opis herbu Prawdzic] Na hełmie takiż Lew, ale między dwiema skrzydłami do siebie barkami obroconymi. NiesKor II .
Związki frazeologiczne

  • na bark (koń) bije (sz. zm.):
    • »wierzga«
    • – Biie na bark. RysProv I, 6.
    • – Na bark koń biie [...] Calcitro est equus hic. Kn 441.
    • – koń ten na bark biie. dieses Pferd schlägt mit den Vorder-Füssen. ce cheval régimbe, rüe des piez de devant. T III 24.
Przenośnie
  • Trzykroć się ociera o mroźny woz; trzykroć/ gdzie Rak barki rozpiera.OvOtwWPrzem 170
3. »bok, ramię jakiego przedmiotu; łuk; pałąk«
  • – Wprzod nalazł używanie pieły [...] Y naczynie/ ktorego barki nitem spoieł. OvOtwWPrzem 311.
  • – W Polu błękitnym podkowa biała polerowna Krzyż na niey złocisty [...] barkiem do gory podniesiona stoi, końcami na doł. NiesKor II 2.
  • – Jest pas przez srzodek tarczy [...] we srzodku iego pieniek od lewego boku grubszy, trzy sęki na nim na barku wyższym, spodem dwa. NiesKor II 555.
4. »część wozu, orczyk«
  • – Bark/ v. Orczyk. Kn 15.
  • – Części Wozowe są Dyszel [...] Barki [...] (Wagi) Drabki [...] zwory. KomDobrOrb 207.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 09.10.2018

*BARK II
rzecz
m
, *BARKA II
rzecz
ż

W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (= orczyk, drążek), T (= orczyk), L (= orczyk, XVIII), SWil (= orczyk), SW (= orczyk)

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, SJP

Formy gramatyczne
liczba mnoga
M. uż. nosob.   barki
N.   barkami
Znaczenia
»naczynie, narzędzie(?) używane w niektórych rzemiosłach«
  • – Inwentarz rzeczy oddanych przez p. Rembelińską [...] mielcuch [...] ze wszystkiemi statkami dobremi do niego przynależącemi, to jest: z kotłem, ze 2 kadziami, z drybusem, z barkami [...] z piecem. InwKal I I, 77.
  • – Statki kowalskie: miech, kowadło [...] warszel, barki 2, młotek jeden, durślaków 2. InwKal I 378.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 10.05.2016

BARKA I

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVI, XVII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   barka
D.   barki
C.   barce
B.   barkę
N.   barką
Ms.   barce
liczba mnoga
M.   barki
D.   barek ||   bark
C.   barkom
B.   barki
N.   barkami
Ms.   barkach
Etymologia
wł. barca
fr. barque
niem. Barke
Znaczenia
»rodzaj statku transportowego w żegludze śródlądowej, rzadziej morskiej«
  • – Ma [Tybr] młynow barzo wiele na barkach/ abo iakoby po naszemu na łodziach. WargRzym 51.
  • – Trzykroć y Neptun z wod się wynurzać przymuszał, Y barki z srogą twarzą wykazać pokuszał. OvOtwWPrzem 65.
  • – Odnowiono na tę drogę dla niego [cesarza] dwie Galerze a dla Princ Roberta/ ktory snadz z nim poiedzie/ buduią nową barkę. MerkPol 303.
  • – Nasi dwanaście bark zabrali, na ktore Czarnecki z ludzmi wsiadszy dobrał się Insuły Samsoi. HistBun 52v.
  • – Był okrętem port nie doiechany, Gdzie stały mnieysze barki i gonduły. PotSyl 85.
  • – Iest tam barka albo okręcik marmurowy, ktory na wodzie pływa. MikSil 173.
  • – Barki towarami wszelkiemi ładowne płyną do Tolosy. ChmielAteny II 58.
Przenośnie
  • Ktorzy w barkach spią/ niewiedzą kiedy/ aliści oni v portu będą.BirkNiedz 36
  • W teyże iey Łodzi w ktorey świeckie pływa morze, W tym ciele, lawirować, każą po ieziorze. Napijaiąc się co raz, ogniem wrzącey siarki Nie wysiadać, wypadać z takiey trzeba barki.PotPocz 89
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: PK
Data ostatniej modyfikacji: 10.05.2016
*BARKA II p. BARK II