ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (łabęć), SXVI (łabęć, łabędź), Kn (łabęć), T (łabęć, łabędź), L (łabęć, łabędź), SWil (łabędź), SW (łabędź, łabęć, łabądź), SJP (łabędź)

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		łabędź \|\| łabęć
D.		łabędzia \|\| łabęcia
C.		łabędziowi \|\| łabęciowi
B.	uż. żyw.	łabędzia \|\| łabęcia
N.		łabędziem \|\| łabęciem
Ms.		łabędziu \|\| łabęciu

liczba mnoga

M.	uż. (n)osob.	łabędzie \|\| łabęcie \|\| łabądzie
D.		łabędzi \|\| łabęci
		łabędziów
B.	uż. osob.	łabęciów
	uż. nosob.	łabędzie \|\| łabęcie
N.		łabędźmi \|\| łabęćmi
		łabędziami \|\| łabęciami
Ms.		łabęciach

Znaczenia

1. »duży, wodny ptak o długiej szyi, białym (rzadziej szarym) upierzeniu, Cygnus«

– Między tak wielą ptastwa dwaj łabęciów było, Ktorem łup i korzyść tę w pysk też chwytać miło; A co w swe nosy biorą, to oba bezpiecznie Precz biorą i chowają bez przeszkody wiecznie. ArKochOrlCz III 88.
– A jako z chęcią biali łabęcie oddają Całe imiona, których w Lete nabywają, Tak dobrzy poetowie wierszami swojemi Bohatyrom zaginąć nie dają na ziemi. ArKochOrlCz III 90.
– ŁAbęć/ Cygnus [...] Cycnus [...] Olor. Kn 342.
– CYGNE, subst. m. Cycnus, i, m. Olor, oris, m. [...] ŁABĘC. [...] Ptak wodny wielki, bardzo biały procz młodości, szyie długiey y prostey. Pospolita omyłka iákoby łabęć miał spiewać przed śmiercią, iest okazyą że Poetow pospolicie zowią Łabędziami Gory Parnassowey zwłaszcza o ostatnich ich rymach y pismach mowiąc. DanKolaDyk 407.
– DUBITANTIUS albo Scyencya, Dubia solwuiąca, o Raiu Ziemskim, o Olbrzymach, o Pigmeyczykach, o Korabiu Noego, o Wieży Babylonskiey, o Arce Panskiey, o Lotowey Zonie, o Iabłkach Sodomskich, o Fenixie, o Gryfie, o Pelikanie, o Iednorożcu, o Syrenach, o Remorze rybie, o Salomandrzre, o Łabęciu, o Niedźwiedzicy [...]. ChmielAteny1755 I 1216.

a) »potrawa z mięsa tego ptaka«

– Tym się też brzydzić będzie z ptástwá, y jeść ich nie będziecie/ bo są obrzydliwością: jáko Orłá/ y Gryfá/ y morskiego Orłá/ Y sępá/ y Kánie według rodzáju ich. Káżdego Kruká według rodzáju jego: Tákże strusá/ y sowy/ y wodnej kánie y Jástrzębá/ według rodzáju ich. Y Puhaczá/ y Norká/ y Lelká/ Y Lábęciá/ y Bąká/ y Bocianá. Y Czáple/ y soiki, według rodzáju jch/ y Dudká y Nietopyrzá. BG Kpł 11, 13-19.
– Pytałem y oto czemu na Huzno zapraszają? [...] Powiedział ze ta Sztuka nay Smacznieysza iest w Łabędziu. PasPam 164.
– Całego Łabędzia, zapraszać, niżeli na same Huzno. PasPam 164.

b) »element herbu wyobrażający tego ptaka«

– Do Piiánice Herbu Łábędz. Łábęcia w Herbie nosisz, wodą Łábęć płynie, Wodę piia? czemusz ty, pytam: mokniesz w winie? PotPocz 174.
– Do Xiędzá Herbu Łábędz. Sam w Albie, Łabęć w Herbie, zacnego Kápłáná, Skoro zdiął Albę z siebie? áż czárna sutánná, Iużby z Herbowym, z wierzchu, y ze spodu Ptakiem, Záwsze białym, y záwsze trzebá być iedynákiem? Ieżeliś tylko komzą, ciáłem á nie duchem, Biáły? PotPocz 174.

Użycia metajęzykowe

- Dziegieć gość kłykieć łábęć łokieć páznokieć połeć pypeć wiecheć [są r. męskiego]. WojnaInst 11

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Najwcześniejsze poświadczenie:

1743

Znaczenia

astr. nazwa własna »gwiazdozbiór«

– Dziewiąta [konstelacja] Łabędź z gwiazd 20. BystrzInfAstron N1v.
– ...ná iáki czas ziawiły się [nowe gwiazdy] [...] Jáko to w roku 1600. w konstellacyi łábędzia. W roku 1604. w konstellacyi Węzownika. BystrzInfAstron N3v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Najwcześniejsze poświadczenie:

1656-1688

Znaczenia

nazwa własna »herb szlachecki«

– Do Flisa Herbu Łábędz. PasPam 175.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ŁABĘDŹ

ŁABĘDŹ

ŁABĘDŹ