ESJP XVII i XVIII wieku

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				łaska
	D.				łaski
	C.				łasce
	B.				łaskę
	N.				łaską

liczba mnoga

B.

łaski

Znaczenia

1. »przychylność«

– fáwor/ łáská ábo życzliwość niéporzadna/ zwłaszczá w zwierzchności/ w urzędniku. [...]. Kn 174.
– Powiedacie że Swiętych łaska na nic się nieprzygodzi Instancyia ich do Pana Boga niewazna y niepotrzebna. PasPam 60v.
– Samego Siebie z moią usługą WMM Panu na ten czas oddaię Łasce. PasPam 162.
– Odpowiedziałęm Zem wdzięczęn iest tey Cara IoMSCi łaski. PasPam 164.
– Siebie na ten czas WMMPana zwykłey zalecąm łasce iako cale zyczliwy WMMPana Brat y powolny Sługa. PasPam 173.
– Okrywać iednak nie będzie tych ktorzy po dacie teraznieyszey deklaracyiey Łaski naszey szkody Lub Ciągnieniem Lub Stanowiskami czynic będą się wazali [ważyli]. PasPam 212v.
– Co [...] zdobrotliwey IoKMSCi P.N. Młego Scaturisat [wypływa] Łaski. PasPam 216.
– Pisze [...] prosząc że bym tego podarunku krolowi nieodmawiał gdyz się to nadgrodzi wszelką Łaską y Respektem krola Io MSCi. PasPam 251.
– Zgoła dość Szczęsliwosci y wielkiey swey Bog pokazał Łaski kiedy owę Czwartkową konfuzyią tak znacznym zaraz in recenti [na świeżo] nagrodzil zwycię[stwem]. PasPam 267.
– Bardzo się tedy zawiodła zazdroszna Fortuna Chcąc Oyczyznę naszą y tak potrzebnego Spoliare Syna. Łaska y Protekcyia samego Boga niedała iey w tym Tryumfować. PasPam 269-269v.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

łaska pańska:

– Wyznawszy wszystko dobrowolnie będzie y Łaska Panska będą y Promocyie. PasPam 144.

łaska boska:

– Iuz fortuna insza [...] wrocilismy się do Domu z niszczym. A tak uznawszy Fortuny Rewolucyią albo verius mowiąc awersyią Łaski Boskiey od naszych Akcyy oczywistą skonczylismy ten Rok. PasPam 187v.
– Nasi Polacy tego szczęscia po łasce Boskiey Naywiększym są powodem, et Praecipue [a zwłaszcza] KROL że się Rezolwował oburzyć natego Całemu Swiatu strasznego Nieprzyiaciela. PasPam 278.

łaska królewska:

– Będziesz pełen dobrey sławy łaski krolewskiey y honorow wszelkich. PasPam 144.

mieć łaskę u kogoś:

– Ukrolowey miał łaskę y u Dworskich bo często obłowili się za nim. PasPam 283v.

pozyskać łaskę:

– U krola mozesz sobie pozyskać łaskę, kiedy obaczy zamozesz dobrze Praedikować y multyplikowac iego opustoszenie Panstwa. PasPam 197.

pozbyć łaski:

– Temu Co udał iuz się ta iego płochość nagrodziła kiedy pozbył łaski naszey y iuz iey nigdy restaurowac niemoze. PasPam 150.

Związki frazeologiczne

z łaski czyjejś:

– Poniewaz niegodzięnem zasłuzonego chleba u zwiąsku pozywi mię ieszcze domowa skiba z łaski Oyca mego. PasPam 122v.
– Czegos WSMSC affektował z łaski IoKMSC Pana Naszego Miłościwego to WSmosc nie od mownie otrzymuiesz. PasPam 145v.
– Z łaski WMM Paniey dosyć mi się stało kiedy mąm słowo. PasPam 224v.

z łaski:

– Pytam [...] co to za piniądze liczą? Odpowie nam tez to na podkowy PP Mieszczanie ofiarowali z łaski. PasPam 153.
– Pusciłem im to z łaski [...] Lubom na to kosztu wiele Łozył przez kilka Lat a co turbacey Przeiazdek, zwady, Bitwy, Poiedynkow, tetego nierachuię. PasPam 235v.

z łaski Boga:

– I tak iuz z łaski miłego PBoga wpociesnieyszych okazyiach skonczyłęm ow Rok. Doznawszy że to nigdy nietrzeba człowiekowi desperowac Choc się nacię trochę za Marszczy Fortuna. PasPam 150v.

za łaską (Boga):

– Zaszedłęm tedy z łaski Bozey dosyc szczęsliwie tak Instantanee [nagle] wy brawszy się po owey chorobie y Głowa mię za łaską iego swiętą niezabolała. PasPam 281.

z łaski bożej:

– Ieszcze z łaski Bozey konia do siędę bez pomocy. PasPam 188.
– Z łaski Bozey przedałem drozey od nich 40 Złotych wyzey. PasPam 234v.
– Po wzięciu kamięnca puscili Tatarowie zagony głęboko alec się im nie poszczęsciło z łaski Bozey. PasPam 236.
– Ten Rok z łaski Bozey spokoyny był ale bardzo nie urodzayny y nieplenny a po staremu taniość wielka. PasPam 250.
– Zaszedłęm tedy z łaski Bozey dosyc szczęsliwie tak Instantanee [nagle] wy brawszy się po owey chorobie y Głowa mię za łaską iego swiętą niezabolała. PasPam 281.

z Bożej łaski (król):

– Ian Kazmirz z Bozey łaski krol Polski Wielkie Xiążę Litewskie Ruskie Pruskie Mazowieckie Inflandzkie kiiowskie Wołynskie Zmudzkie Smolenskie Czerniechowskie. PasPam 151v.
– Pisze tedy krol drugi List tak Ian Kazmirz z Bozey Łaski etc. iako wyzey. PasPam 152.

2. »dowód przychylności«

– Suppono [przypuszczam] że dawno bym wolęn był od tey kalumniey gdy bym dawniey mogł otrzymać ad praesens [teraz] wyswiadczoną WKMSCi P.M.Młego łaskę. PasPam 146.
– Z ktorych Swoich nigdy się on niewynosił czynow, ale te łaski Bogu y Rządcy Swemu nim bardziey przypisował tym bardziey od Boga pomyslnych odbierał szczęsliwosci. PasPam 207.
– Oddałęm ia tedy Panu Bogu prosząc Boze moy w Troycy Świętey proszę cię Stworcę Swoiego [...] Racz Łaską ducha Swego przenayswiętszego natchnąc Serce moie. PasPam 225.
– Prosiłem Maiestatu ze by Łaską Ducha Swiętego raczył nakłonic Serce nas wszystkich co by mogło bydz z iego Swiętą Chwałą a z dobrem Oyczyzny naszey. PasPam 232.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

dostępować łask:

– Ludzie dostępuią Łask y odpustow. PasPam 192.

Przenośnie

Mnie tylko iednego Niewięm z iakiey okazyiey taka Ich Mosciow Potkała łaska że nieprzestaią Saevire [srożyć się] naubogą Substancyią.PasPam 284v

3. »przebaczenie«

– Deklaracyia Łaski Ik MSCi tak obywatelom Woiewodztw [...] Iako tez urodzonemu Ierzemu Lubomirskiemu na Wisniczu y Iarosławiu Hrabi dana. PasPam 207.

Związki frazeologiczne

kiedy łaska:

– Bog się rozgniewa kiedy łaska. PasPam 118.

na łaskę się zdać:

– Od stąpiwszy wszystkich Praetensey Swoich na Łaskę się IoKMSCi przez Woiewodztwa pomięnione Woysko Związkowe Całe zdał. PasPam 209v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

łaska boża:

podać się na łaskę i niełaskę:

– Ergeben sich auf Gnad und Ungnade/ podáć się ná Láskę y Niełáskę [...]. ErnHand 239.

Związki frazeologiczne

łasce u kogo chodzić:

– Ach wielkiey łasce Aman u Sewera chodził Lec przecie iego szyie powrozem ogrodził. KodKon 54-55.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Łáská Boża/ dobre zdrowie/ co lepszego niech kto powie. RysProv VIII, ....

– Łaską syt sługa nié będzié. KnAd 428.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ŁASKA I

ŁASKA II