ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy gramatyczne

bezokolicznik

żałować

czas teraźniejszy

lp			1. os.		żałuję
lm			3. os.		żałują

czas przeszły

lp	m	1. os.	żałowałem
			żałowałem
		3. os.	żałował
	n	3. os.	żałowało
lm	mos	3. os.	żałowali

tryb rozkazujący

lm			1. os.		żałujmy
			2. os.		żałujcie

imiesłów współczesny

żałując

Znaczenia

1. »smucić się z jakiegoś powodu«

– Załował go krol y Woysko wszystko Etiam [także] ci Sami co z nim aemulowali y zazdroscili mu sławy. PasPam 204v.
– Umarł [...] Tylko że to był zamięszał Rzptą y dlatego iedni załowali drudzy się cieszyli z iego upadku. PasPam 214v.
– Ia niebardzom go załował Bo był PBoze mu odpuść Człowiek chytry Nieszczery Słowa nietrzymaiący. PasPam 279.
– Niezałowałem go choc umarł Supponendo [przypuszczając] ze Succedaneus [następca] brat iego Iozef będzie inakszey kathegoryiey bo się widział stateczny y dobrey Natury. PasPam 279.

2. »wyrzucać sobie coś«

– Załowali niektorzy że się zblizyli do Ieneralnego koła drudzy tez mowili ze trzeba tego koniecznie Iako to Quot Capita tot sensus [co głowa, to rozum] nieiedney matki dziatki. PasPam 115v.
– Tego com dla Oyczyzny uczynił Szczerym załuię Sercem. PasPam 134v.
– Iuz tam co daley to mi łacniey opodwody ale zrazu iuzem był począł załować żem się tey Funkcyiey podiął. PasPam 165.
– Przychodzi mi napamiec y owo moie kozieradzkie praeiudicatum [doświadczenie] zem załował com nie uchodził maiąc czas. PasPam 182.
– Kazimirz [...] iuz począł załować tego co uczynił ale pokazować tego niechcąc węsoł był. PasPam 227v.
– Załuiąc Turcy przesłoroczniey Ludzi Straty snadno bardzo dali się namowić kozakom na Woynę do Polski. PasPam 247.
– Kazałęm mu precz A potym żałowałęm tego dowiedziawszy się że mię zynszey okazyiey szkoda potkała. PasPam 257.
– Wzięlismy Chłostę we Czwartek załuymy za grzech y upokorzmy się Bogu w piątek. PasPam 265.

3. »skąpić czegoś«

– Synowie dobrzy dla Oyczyzny krwie y zdrowia swego niezałuią. PasPam 86.
– Car Moskiewski niezałował tez Smolnego Łuczywa na podpalenie tego ognia. PasPam 119v.
– Mizerny Zołd nasz za ktory trzeba krwie y zycia kozdey godziny niezałować [...] wielkim mianowac raczysz Zołdem. PasPam 223.
– Mowię mu Niezałuyciesz Panie konia bo to o wielką rzecz chodzi. PasPam 238v.
– Rzecze Pan Adam Sieklicki niech idzie moy Wilczopolski z konięm mi słuzy przykazę mu że by go nie załował. PasPam 238v.
– Tamten poległ od Paennow ten od Phrygiiskiego Woyska niezałuiąc krwie y zdrowia swego. PasPam 273v.
– Duchowney winszuię Siostry ktorą [...] kochaiący rodzicy [...] oddaiąc WMMPannom. A osobliwie WSCi MMPannie Moscia Panno Matko oddaią ochotnie przeyrzanu [zam. przeyrzaną] Bogu Wiktymę z Posłusznym na iedno Skinienie Abrahamem niezałuiąc iey na Słuzbę Boską. PasPam 282.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Związki frazeologiczne

gębie swojej żałować:

– gębie swoiey żałować [...]. an seinem Maule darben. prendre, épargner sur sa bouche; se plaindre sa vie. T III 369.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Przeszłey rzeczy nie żáłuy/ niepodobney rzeczy nie wierz/ o nierowną się nie kuś/ tedy sobie głowy nie zfrásuiesz. RysProv 66.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

lp	B.	m			żałującego
lm	M.	nmos			żałujące

Najwcześniejsze poświadczenie:

1656-1688

Znaczenia

1. »taki, który smuci się z jakiegoś powodu«

– Poiechalismy zaraz po odstąpieniu Szwedow do Amirała z kondolencyią ale zastalismy węsołego y nic niezałuiącego owey szkody. PasPam 70.

2. »taki, który czegoś skąpi«

– A kto sławne one cuda swiata, to Babilońskie mury obszerne y wysokie, to Kolos słońca, to Pharum, albo Latarnią Egipską? kto Piramidy Egipskie, na mieyscu starożytnego Miasta Memphis, stoiące powystawiał, ieżeli nie starożytne czasy, expensy y prac nieżałuiące? ChmielAteny III 25.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ŻAŁOWAĆ

*ŻAŁUJĄCY