ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVIII-XIX), SWil, SW, SJP abrys

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.	m		abrys
D.	m		abrysu
B.	m	uż. żyw.	abrys
	ż		abrysę
N.	m		abrysem
Ms.	m albo ż		abrysie

liczba mnoga

M.	m albo ż	uż. (n)osob.	abrysy
D.	m		abrysów
C.	m albo ż		abrysom
B.	m albo ż	uż. (n)osob.	abrysy
N.	m albo ż		abrysami
Ms.	m albo ż		abrysach

Etymologia

niem. Abriss

Znaczenia

1. »plan, projekt, zapis; układ, zarys«

– Na Ołtasz Włoszakowsky mam iusz od Sali Abrys y robic bendą kolo niego. OpalKListy 107.
– Mam wolą podać dziesiątek, Abrysow dworow inuentiey moiey. NaukaBud C.
– Skálá: Scala. Miárá na Máppách, y ábrysách Architektonickich, y Geometrycznych, w piędzi, w łokcie, w laski, w stáiá, w łany, álbo w mile, według ktorych odległość mieyscá, álbo części od części; pomiar liniy, y budynkow, do wiádomości przychodzi. SolGeom I 7.
– Raczey zażyć Architekta, aby do myśli Fundatora dał abrys całey struktury. BystrzInfArch A4v.
– Cesarstwa Stolica była ROMA, ktorego stary y nowy odrysuię abrys. ChmielAteny II 73.
– Abrys. Abriß. plan, dessein, m. T III 1.
– SCALA VOCVM Abo Abrys Głosow wstępuiących W gorę, iakie Się znayduią w Klawikordzie. GorMuz b2v.

2. »szkic, rysunek«

– O tym Obrazie ten tylko niech zmilczy/ ktory przynamniey abrysu/ to iest odmalowania [...] nie widział. PruszczKlejn 62.
– Gdzieżbyśmy z takowych abrysów, z kupru i gibsu, o stworzeniu świata, [...] wiadomość mieli? PotWoj IIIv.
– Prosty człowiek, co trochę rozumu ma, widząc gdzie farby położono, on także takiez położy, maiąc na płotnie iuz wybitą formę i abrys. SekrWyj 46.
– Rozkazałem Milerowi Malarzowi Siebie malować, ktory brał abrys. SapADiar 97.

Przenośnie

Aza nam i sam dzień z-tym się światem witaiącego Iegomości niemym nie ogłasza ięzykiem/ albo raczey przyszłych od Boga iasnych iego in Remp. i Catholicam Religionem meritorum na samym niebie kształtnego nie daie abrysu/ kiedy ogniste miecze w-miesiącu pokazuie.PisMów II II, 345

3. »wizerunek, obraz«

– Abo też niech tymże Regimentem/ widząc wszytkiego świátá abrys/ y vpatrzywszy gdzieby go/ y z ktorey strony wprzod dobywáć/ gdźie słábsze mieysce/ gdźie do nábycia sposobnieysze/ skaże ná ktorą chorągiew/ aby do szturmu skoczyłá. HinPlęsy 604.
– Miłą swiatu Polskiemu obecznosc, Odiazd w Cudze kraie nam odebrał, w pamięci iednak, y Sercach Naszych nieskruszonym Diamentem, zostawił abrys. WilczPam 23.
– Pokazał nam naymilszy Zbawiciel nasz nie iaki szczęścia tego abrys w przedziwnym zmartwychwstaniu swoim. BujnDroga 402.
– Przywrocił nam wiek Stary Nowalią, Wystawił abrys w MARSZAŁKOWY XIĘŻNIE, Wierną, cnotliwą, w niey Artemizyą Pokazał. DrużZbiór 495.

Przenośnie

A zatym Słowe[m] gdym rzekł nie widze [zmarłego], wielką na ty[m] świecie Litewskim niestateczności widzę abrysę.WojszOr 321

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

ABRYSrzecz m, *ABRYSArzecz ż

ABRYS
rzecz

m
, *ABRYSA
rzecz

ż