Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

AKSAMIT

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: AKSAMIT, *JAKSAMIT, *AKSAMET
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   aksamit
D.   aksamitu ||   jaksamitu
B. uż. nżyw.   aksamit ||   aksamet
N.   jaksamitem ||   aksamitem
Ms.   aksamicie
W.   aksamicie
liczba mnoga
M. uż. nosob.   aksamity
D.   aksamitów
B. uż. nosob.   aksamity
N.   aksamity
Ms.   aksamitach
Etymologia
śr. łac. examitum, z gr.
Znaczenia
»droga tkanina z krótko strzyżonym, miękkim, jedwabistym włosem; strój z tej tkaniny«
  • – Pierwey oyczysty ubior boki nasze okrywał/ teraz iedwabiow/ aksamitow/ złotogłowow. etc. lada u kogo pełno. StarPopr 121.
  • – Xiąze na krzeslie axamitem karmazynowym obitym pod bald[a]kinem złotogłowowym siedział. VorLetSkarb 100-101.
  • – Mam tu [...] dobre iedwabnice, Czamlet, Jadamaszek/ Aksamet. PolPar 55.
  • – W Gmáchu álbo Pokoiu/ laguarda robba názwánym/ stoią w schowániu Pandectae Florenckie, we dwoygu opráwne Kśięgách/ od srebrnych Klázur/ Kármázynowym powlecone Akszámitem/ ná końcách Kśiąg/ świadcy Marfilius Ficinus, swoią własną po Grecku pisząc ręką/ iáko przytym był/ gdy ználeźione były. DelicWłos 68.
  • – Płaszczow miał [pewien hardy polityk] sześć aksamitem futrowanych. GdacPrzyd 48.
  • – Biskup Krakowski Xiędza Stanisława Kaszkowicza Suknią swoią Axamitu Wisniowego Kwiatami wybiianego obdarował. KomonDziej 148v.
  • – [Bogacz z przypowieści o Łazarzu] sypał tysiącami na Purpury, na Axamity, na złotogłowy, na drogie y wyśmienite Materye nie żałował. DanOstSwada V, 20.
  • – Tu [w Genui] naywięcey koło aksamitu robią. ChmielAteny II 196.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • aksamit półtorunitny:
    • – Axamitu Farbistego Pułtorunitnego na mieyscu kupuią łokieć po złotych 3. GostSpos 107.
  • aksamit trójnitny:
    • – Takiegoż [aksamitu] przedniego Troynitnego łokieć po złotych 4. GostSpos 107.
  • aksamit w kostkę:
    • – Takiegoż Axamitu w kostkę/ wszczoteczkę na mieyscu kupuią łokieć po zło: 4. bez orta. GostSpos 107.
  • aksamit w kosteczkę:
    • – Axamit [...] zielony gładki/ w kosteczkę [...] na mieyscu kupuią łokiec po złotych 3 groszy 15. GostSpos 108.
  • aksamit w szczoteczkę:
    • – Axamit [...] w Szczoteczkę na mieyscu kupui/ łokieć po złotych 3. groszy 15. GostSpos 108.
  • aksamit niepostrzygany:
    • – Ropilla iaxamithu nie postrziganego czarna. ArchRadziw 1638 66, 3.
  • gładki aksamit:
    • – Gładkiego Axamitu karmazynu na mieyscu kupuią łokieć po złotych 4. GostSpos 107.
    • – Obom puszą sobole gładkie Axamity Obom zdobią dostoyne, czoła, czaple, kity. PotWoj 194.
    • – głádki á Ksámit;/ gładko (slisko) było chodzić. ErnHand 389.
  • siatkowy aksamit:
    • – Płaszcz wielki na Siatkowym Aksamicie haftowany. SobTDzien 42v.
  • aksamit szalony:
    • – Aksamit szalony. Plisch, Plisch-Sammet. peluche; tripe de velours. T III 4.
  • aksamit wenecki:
    • – Tnie [Jasiński] mię Z tyłu w łeb tylko że Axamit Wenecki przedni był P. Bog zachował że nieprzeciąn tylko trochę w iednym mieyscu Axamit puscił. PasPam 88v-89.
  • aksamit pulrefore:
    • – Axamitu Pulrefore/ kupuią na mieyscu łokieć po złotych 2. GostSpos 107.
  • aksamit reforkat:
    • – Axamitu Reforcatu/ kupuią na mieyscu łokieć po złotych 2. groszy 15. GostSpos 107.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Ieden ze Iedwab mowią wKitayce wiec bywa Iako y wAksamicie a przecię ten drosszy Niz Kitayka tak y tu nierowny szacunek. OpalKSat 18v.
Przenośnie
  • Panowie Sobolni, kłaniaycie się Baranom, Axamicie, Karazyią szanuy [...] Baranie, postaremu się ty Sobolowi kłaniay.MłodzKaz IV, 237
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: TS , WM
Data ostatniej modyfikacji: 27.09.2021