Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

AMOR

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVIII, w in. zn.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn


Najwcześniejsze poświadczenie: 1617
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   Amor ||   amor
C.   Amorowi
liczba mnoga
M. uż. nosob.   amory
D.   amorów
B. uż. nosob.   amory
N.   amorami
Ms.   amorach
W. uż. nosob.   amory
Etymologia
łac. Amor, amor
Znaczenia
1.  mit.  »rzymski bóg miłości, Eros«
  • – Dobry mistrz Amor, dawno zwyczajony, nauczy mówić język nie ćwiczony [zakochanego]. TwarKLek 23.
  • – Na co się wtenczas matka zapatrzyła, gdy cię, tak śliczne stworzenie, zrodziła, Zosieńk[o] grzeczna, boś ty Amorowi barziej podobna, niźli człowiekowi. TwarKLek 27-28.
Przenośnie
  • Zawsze też Amor twój ode mnie stronił, Póki mię przed nim Wstyd wrodzony bronił; Niedługo jednak, jakoś mu doradził, Twój się Kupido z moim Wstydem zwadził.ZimSRoks 122
2. »miłość do innego człowieka«
  • – Pisze [wojewoda krakowski] ze zKrolem teskni bez powrotu naszego, czego Amor przyczyną. OpalKListy 333.
Przenośnie
  • Amor [mówi] Iuzesmy na plac przysli chcesz zeby prawdziwie Aby grzech z granic twoich Ustąpił.KodKon 145
3.  ekspr.  »mężczyzna będący obiektem czyjej miłości; ulubieniec«
  • – Trudno wygładzić z pamięci Oyczyzny naszey tanta w Domu tym nomina owych Amorow, co iey byli amores, owych Gratusow co tak grati w oczach Jey żyli, owych Felixow co iey tak feliciter służyli. DanOstSwada II, 79.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

AMORY
blp

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1625-1626
Znaczenia
»romans, romanse, miłostki; miłość zmysłowa; pieszczoty«
  • – Ten list dostał się w ręce oica me[go], ktory obawiaiąc się aby mię one niezwyczajne moiei młodosci amory, nie odwiodły od przedsięwziętei drogi do sławy y zasług [...] napisał do mnie list. OssJŻyw 41v.
  • – Iezeli tez twoy Pan syn urodziwy bedzie I nadobny bacząc ze płeć go biała lubi Zaras sie do zalotow bierze do amorow. OpalKSat 81v.
  • – Brat nasz znalazł według wojennej pory Nowe amory I stacza, idąc w posiłku do Litwy, Z dziewkami bitwy. MorszAUtwKuk 333.
  • – On do Syriey ziechawszy z Kleopatrą amory odnawia. ChrośKon 426, IX.
  • – Bohatyr straszny amorami melankolizuie. AndPiekBoh 152.
  • – Y ten niech bannizuie poboczne amory, Kto chce z dziatek własnych w domu swym podpory. GorzWol 88.
  • – Melissa zezwoliła na wszytkie iego [czarta] Amory y oddawszy mu duszę, y ciało, prosiła go o to zeby miedzy wszytkiemi Mniszkami naypiekniey spiewała. HistŚwież 497.
  • – Jakie częstokroć bywaią zabobony, urokow zamawianie [...] Amorow niepodczciwych utrzymywanie. BystrzInfAstrol 13v-14.
  • – Henryk VIII. Krol [...] amorami Bolenii metresy zaślepiony, Lumen Wiary s. stracił. ChmielAteny II 283.
  • – Kiedy Szalenstwo z Trunku wyciżdanych [wyuzdanych] amorow organki w głowie pomięsza: to tak amanti amenti daway codziennie ośley krwi suszoney. BeimJelMed 417.
  • – O amory bezecne! o własności cudza! Jak was szatan subtelnym sposobem ułudza! DrużZbiór 99.
Związki frazeologiczne

  • z kim amory płodzić:
    • »uprawiać miłość«
    • – Nie czas Duglassowi y inszym z swemi Zonami amory płodzic, kiedy mars z obu stron srozeie. HistBun 40v.
Przenośnie
  • [Zefir do róży:) Wiedz, że też y Ja mam swoie amory zbyt delikatne, zrzędne, fantastyczne.DrużZbiór 236
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.06.2018
Autorzy: BR-K
Data ostatniej modyfikacji: 28.06.2018