ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				babka
	D.				babki
	C.				babce
	B.				babkę
	N.				babką
	Ms.				babce
	W.				babko

liczba mnoga

	M.				babki
	D.				babek

Znaczenia

1. »matka matki a. ojca«

– Iest też rámię S. Anny Bábki Páná Iezusowey. WargRzym 69.
– Zastałem [...] Pannę ktora po smierci Babki, przy rodzicach swoich w Warszawie na ten czas będących, mięszkała. OssJŻyw 41v.
– Vrodziła mi się tedy cora ktorą [...] okrzcić kazę dawszy iey Imię Babki, Zofia y drugie z mego vformowane Chrystyna. OpalKListy 177.
– Ten chałupnik miał krowę po babce żony swojej. InwKal I 588.
– Wnuk nie posłuszny Babce. ErnHand 221.
– Tegoz Roku 1653 Bracztwo Przeswietne, Swiety Anny, Babki Pana Iezusowey do Koscioła Krzeszowskiego [...] w prowadzone. KomonDziej 150v.
– Herby powinni stwierdzić [...] kontraktami ślubnemi Matki i Babek dwóch. ŁubHist 187.

2. »kobieta w starszym wieku«

– Nie jednejśmy matki i nie jednej żądze: Ty wolisz przyjaciela, a drugi pieniądze. Co on dba, byle jeno swych bytów zażywał, Babkę głaskał a od niej pieniążki obrywał. Więc o młodsze nietrudno otrzeć oskominę, A mało-ć też nie lepiej co raz drzeć nowinę. SzymSiel 37.
– Mili goście. Mi dulcis anus [...]. Moiá piekná starko/ moiá złota babko. Babusiu droga. Kn 414.
– Athenczykowie [...] tákich Pánow Młodziencow co się do trzydziestu lat nie ożenili/ zewlokszy po pás [...] kanczugámi mocno kazali biczowáć bábom/ ná większą ich wzgárdę [...] że choć nayoziębleyszego Młodziencá miáłáby táka exhortá zágrzać y poruszyć ile gdyby ieszcze czerstwe bábki do tego ordynowáć. GorzWol 58.
– Babká przez lat czternáście skurczona będąc, do grobu Męczeńskiego przyniesiona zdrowa zostáła. NiesKor II 759.
– Są tákie Babki ktore y zęba niemaią á przecię się muszczą smaruią farbuią áby swoie defecta pokryć. DanKolaDyk II, 96.

3. »kobieta pomagająca przy porodach, akuszerka; mamka, piastunka«

– Kmotrem był do corki Pan Jerzi Sztrunek młodszy. kmoszką babka co przimowała. VorLetSkarb 117.
– Babka, iezeli ią tak zwac, bo iescze wsrzednym wieku była i scomple[xy]i nieszpetna, okrywszy znowu piełuchami bawiełnianimi, scompanią swą odni[o]sła do Krolowei Jeimosci [noworodka]. VorLetSkarb 178.
– Babce wychodzącei skrolewicem spokoiu, zrozkazania Je[go]km, Pan Pac starszy pokoiowy dał pięcset czerwonych złotych [...] za pierwsze prziniesienie. VorLetSkarb 178.

4. »ciuciubabka - dziecięca gra towarzyska«

– Zmrużék grá/ Mżyk/ Zmurék/ Babká/ Mżytek. [...] Myinda, Iunio ex Polluce [...] Musca aerea. [...] Kn 1438.
– Blindkue bábká/ mrzyk. KusWeg B5.
– Mżyk, Bábká/ gráli mżyká Bábkę. ErnHand 126.
– Tam, gdzie chłod miły od pagorkow wieie, Igramy w babkę po między iedliny [mówią pasterki]. DrużZbiór 515.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

ślepa babka:

– CLIGNE-MUSETTE [...] SLEPA babka gra gdzie ieden w posiedzeniu maiąc oczy zawiązane szuka drugich. DanKolaDyk I, 314.

5. bot. »pospolita lecznicza roślina zielna z rodzaju Plantago«

– Toż czyni proch z liścia dębu młodego i z babki, który czyści i goi ranę i wrzody wszelakie. DorHipTur 216.
– Kiszek bronić cierpkiemi rzeczámi: klisterámi z dębowego liścia, z babki. PetrSInst E4.
– Na Biegunkę Ziele Babka co kiczki na niey rostąm te kiczki dobre sam na biegunkę. GrodzMisc 162.
– Także kąpiel z Zioł ná to bywa dobra, ziołá są te: Bábká, Cypris, Dziewánná. PromMed 121.
– Inni sok ziela babką nazwanego z octem w godzinę przed febrą piią. BeimJelMed 136.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

babka wąska (sz. zm.):

– Wziąć [...] Bábki ták wąskiey/ iáko szyrokiey: Piołunu [...] po gárści. SyrZiel 83.

babka wodna (sz. zm.):

– ZLe rozumieią/ y nie bez nágány/ chocia ludzie uczeni/ ktorzy wodną Bábkę/ Angelskim trankiem zowią/ gdyż w niczym nie są sobie podobne/ á iescze mniey skutkámi. SyrZiel 826.
– Babká wodna [...] Plantago aquatica. Barba Syluana, Plantago Syluestris, Cochlearia palustris. Wasserwegrych. SyrZiel 1133.

babka wielka:

– Pierwsza Babká wiélka/ ktorą czérwoną zowią. SyrZiel 1129.

babka mniejsza:

– Trzecia Bábká mnieysza/ ktorą rádniey Ięzyczkámi zowiemy bo ma listki iáko báranie iezyki. SyrZiel 1129.

babka czerwona:

– Pierwsza Babká wiélka/ ktorą [babką]czérwoną zowią. SyrZiel 1129.

babka kończata:

– Weś Ruty [...] Babki kończátey, to iest psich ięzyczkow. CompMed 540.

babka szeroka:

– Co sie pisáło o Bábce szerokiey/ to też rozumieć mamy o wąskiey/ ábo o Ięzyczkách. SyrZiel 1133.

6. »kawałek żelaza używany jako kowadełko do klepania kosy«

– kos żelaznych do sieczki 2, młotek i babka do klepania kos żelazne. InwPuck 38.

7. »drobna moneta«

– Bábká monetá/ vide Kwartnik. Kn 11.
– W drugim węzełku 8 groszy starych. Babek starych kilkadziesiąt. InwKatBęt 94.
– Oba [marszałek poselski i sąd trybunalski] nie stoją ledwo za szelążek Albo za babkę. TrybRokLub 130.
– Chociażby te wszystkie Vrzędy ná tándetę wyniesiono, vpewniąm żadenby y bábki zá nie nie podał. AndPiekBoh 28.
– MAILLE (Petite monnoye de cuirre valant la moitié d’un Denier) LICZMAN babka [...] Siodma część szeląga [...] ZŁĄMANEY bábki nie má nie ma [!] szeląga. DanKolaDyk II, 220.
– Kwartnik babka, une maile. KulUszDyk 61.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BABKA