ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI ( supl.), Kn, T, L ( XVII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				bandyt
	D.				bandyta
	N.				bandytem

liczba mnoga

M.	uż. osob.	bandyci
D.		bandytów
C.		bandytom
B.	uż. osob.	bandyty \|\| bandytów

Etymologia

wł. bandito

Znaczenia

1. prawn. »człowiek wyjęty spod prawa; wygnaniec«

– A cześć y chwała nas nieśmiertelnych czyni/ iáko vczy Plato. Zkąd Cicero będąc Bándytem/ gdy był przywrocony do oyczyzny/ tę cześć poczytał sobie zá nieśmiertelność. PetrSEt 316.
– Wyiechał z Zácynthu nowy Hetman wielki/ wespoł z Galerámi Maltanskimi/ ktore się tam z nim zeszły: wziął z sobą kilká okrętow z prowiantem wszelákim nałádowánych/ á przytym kilká set bándytow. MerkPol 301.
– Sixtus Quintus Papież Bándyty (to iest wywołánce) [...] tákimi fortelámi znosił. [...] prżmia proponował/ że ktoby przedniego bándytá zábił/ tyle á tyle tysięcy szkutow [...] mieć będzie. PisMów II 87.
– Nawet otrobiono [!] ze iezeliby bandyt Bandyta zabił y głowę przyniosł, aby zapłatę wzion y był wolny od wszytkich Swoich Wystepkow ktore mu zupełnie darowano. HistŚwież 205.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

bandyt włoski:

– Bándyt włoski/ Wywołániéc polski v. Wywołániéc. Kn 13.
– Bandyt włoski, wywołaniec. T III 21.

Przenośnie

Miásto Aniołow, imię diabłow otrzymáli [upadli aniołowie]: [...] záczym y ci, Wytrąbieni są z Boskiey czci, iáko bandyci.DamKuligKról 43

2. »sprawca napadów, morderstw, rabuś, zbój«

– Zboycy wezmą tylo ile im potrzebá/ dádzą ieszcze ná stráwę podrożnemu bándyci. BirkNiedz 53.
– Dnia 25 puściłem się wodą do Neapolim na faluce, kędy, favente vento, die 26 na noc stanąłem, lubo z Rzymu do Neapolim stapiędziesiąt mil włoskich rachują. Dokąd inaczej jechać niepodobna (dla bandytów, którzy rozbójstwem się bawią, nie zabi[j]ając przecie, jeno obierając cale ze wszystkiego, samego żywcem puszczają!). BillTDiar 56.
– Za czasu Sixta V Papieza tak wiele Bandytow po Włoszech było ze nikt w domu bespieczny nie był, nikt się wychylic nie Smiał bo wszędy rozbiiano. HistŚwież 205.
– Nawet otrobiono [!] ze iezeliby bandyt Bandyta zabił y głowę przyniosł, aby zapłatę wzion y był wolny od wszytkich Swoich Wystepkow ktore mu zupełnie darowano. HistŚwież 205.
– Przenaimuię, [...] przenaiął bandyta naniego. T III 1679-1680.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BANDYT