ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki notują

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				buda
	D.				budy
	C.				budzie
	B.				budę
	N.				budą
	Ms.				budzie

liczba mnoga

	M.				budy
	D.				bud
					budów
	B.				budy
	Ms.				budach

Etymologia

niem. Bude

Znaczenia

1. »niewielki budynek sklecony z lichych materiałów, przeznaczony do przebywania w nim ludzi albo zwierząt«

– MYSZ MIEJSKA I WIEJSKA. [...] W budzie pastyrskiej, miasto wysokich pałaców, mieszkały. VerdBłażSet 54.
– Ledá gdzie pod drzewem mieszkáli W budách darniem przykrytych [mieszkańcy Tarnowic]. RoźOff H2.
– Der Vogelsteller [...] sich verbergend in die Hütte/ locket erdie Vögel/ mit dem Gesang der Lock-Vögel. Ptásznik [...] schroniwszy się do Budy/ przyłudza (wabi) Ptaki/ swierkotániem Wabnych (Ptaszkow. KomDobrOrb 127.
– Łátwo bowiem Sáłász álbo Budę ná długie stánie zbudowáć. FredKon 15.
– Chałup na wsi 4, piąta buda z gliny zlepiona. InwKal I 429.
– Wiatr Józef kumornik w budzie przy stodółce mieszka, stodółka z budą niezła. InwKal I 679.
– Mateusz [...] miał budę wystáwioną nád wodą, siedział iáko na Fordánie, á gdy łodzie przychodziły, płacić kazał. MłodzKaz IV, 216.
– Gegen unserer Baude ist ihre Baude/ náprzeciwko nászey Budzie jest ich Budá. ErnHand 346.
– Wieś Starogród, w której jest budynków pańskich n-ro 6. [...] Budów zamkowych 2, w których mieszkają: woźny Chmielewski. druga wcale zła. We wsi Starogród na górze chałup 8, na dole 15, bud 7. InwChełm 16.
– Trzecia Szwecyi Prowincya iest Szwecya Laponska [...] w ktorey żadnego niemasz Miastá ani wsi, tylko budy, salasze, námioty. ChmielAteny II 258.
– WARSZAWA Miasto [...] rzeczone według niektorych od Wawrsza y Ewy małżonkow mieszkáiących nád Wisłą w budzie, częścią dla ryb, częścią dla bránia myta. ChmielAteny II 318.
– Bracia moi [...] mieli budy swoje na cietrzewie na polach doubniewskich panien brygidek brzeskich. MatDiar 173.
– Budá z gáłęzi urobiona/ Scena [...] eine hütte von grünem Laub gemacht. DasHünDict Pp iijv.

2. »kryty prowizoryczny sklep z porozkładanym towarem, kram«

– Budá item vide Kramnicá. Kn 51.
– Les marchands n'ont pas encore ouvert leurs Boutiques. ny desployé leurs Marchādises: Krámarze ieszcze budow nie otworzyli/ áni towaru swego wyłożyli. PolPar 103.
– Było też pod ratuszem bud 4, z ktorych płacono po gr. 20, teraz żadnej nie masz. OpisKról 134.
– Jarmarczne. To per medium z miastem idzie, barzo mało czyni, lubo trzy jarmarki do roku miasteczko miewa, bo tylko od obcych po połtoraku od budy biorą. OpisKról 465.
– ESTALEUR [...] KUPIEC Krámárz przekupń [...] To słowo w Francuskim ordynaryinie się mowi o ubogim przekupniu álbo kramarzu co księgi álbo safiany wystawuie kędy w budzie przy moście ná przedaż. DanKolaDyk I, 546.
– ESTAU [...] BUDA kramnica do rozłożenia towarow náprzedaż szopa iákie ná iármarkach stawiaią. DanKolaDyk I, 548.

3. »budynek przeznaczony do kwaterowania żołnierzy lub służby obozowej«

– Sadki albo uliczki miedzy placami na stopę ziemi puszczac, zeby ze strzechy iedne[go] na drugie[go] plac budy nie ciekło. NarArch 105.
– Namioty stanci[a] Rotmistrza. [...] d Buda albo namiot dla Młodzi y pacholąt, e Buda dla Czeladzi pocztowey [objaśnienie rysunku]. NarArch 105.
– Kazdą chorągiew stawiam wedwa rzędy zbudkami ich do siebie czołem [...] Całego rzędu wszytkich bud dłużyny stop 200 iako a c. Miedzy rzędami bud ulice wszędzie. NarArch 106.
– W kazdym rzędzie po 20 bud będzie, na 80 zołdatow, a ostatek samych oficierow 20 osob na swych placach stac będą. NarArch 106.
– Straże [...] Wyrzucały Zawoie [...] Czuiąc, czas nie daleki, szczęsnego powrotu W miły Dom z bud niewczesnych z zimnego namiotu. PotWoj 166.
– BARAQUE [...] Tugurium [...] BUDA, maiak chatá dlá żołnierzy prostych w obozie. DanKolaDyk I, 170.

4. »nadbudówka na pokładzie łodzi, statku, przeznaczona dla szypra«

– [Szyper] Winy naznaczał, w jakie popadali Ci, co by prawa jego nie słuchali. A na ostatek korbacz i karbonę W budzie zawiesił na ustawę onę. BorzNaw 46.
– To rzekszy - poszedł z gniewliwą osobą, A w budę wszedszy zamknął drzwi za sobą [Marynarz]. BorzNaw 200.
– CHAMBRE du pilote (dans un navire) Magistri diaeta [...] IZBA, Buda, szyprowska na statku. DanKolaDyk I, 278.

5. »prymitywny zakład przemysłowy, w którym wyrabiano potaż«

– Iuzem był od dwuch lat załozył w Łotokach budy; i Szmalzuge i potaszy palił. VorLetSkarb 207.

Znaczenia niepewne

1 a. 2:

– Budá. Taberna. Kletka prekies. SzyrDict 24.
– Budá die Hütte/ z. die Bude. WojnaLust 6.

Użycia metajęzykowe

- Substantiva. [...] Buchsbaum Bukszpan Bude Budá Burzá Bunt. WojnaInst 166

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Najwcześniejsze poświadczenie:

1656-1664

Znaczenia

nazwa geograficzna - nazwa miejscowości

– Nocleg w Budzie. ChrapDiar I 449.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BUDA

BUDA