ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

stopień równy

lp	M.	m		burżliwy \|\| burzliwy
		ż		burzliwa
		n		burzliwe
	D.	m		burzliwego
		ż		burzliwej
		n		burzliwego
	B.	m	nżyw	burzliwy
		ż		burzliwą
		n		burzliwe
	N.	n		burzliwym
	Ms.	m		burzliwym
		ż		burszliwej
		n		burzliwym
lm	M.	mos		burzliwi
		nmos		najburżliwsze
				burżliwe
	D.			burzliwych
	B.	nmos		burzliwe
	N.			burzliwemi

stopień wyższy

burzliwsze

stopień najwyższy

najburzliwszy

Znaczenia

1. »niepogodny, niosący burzę, mający charakter burzy, pełen burz, wzburzony, falujący, kłębiący się, silnie tętniący«

– Kto ma w sobie krew gorącą y burzliwą/ á że mu sie ráda po zacięciu żyły dobywa y puscza/ tylko mu tego ziela w garść dáć świeżego/ nie puści sie. SyrZiel 1214.
– Iáko po zimie wdzięczna wiosná/ po burzliwey chwili miła pogodá/ po chorobie zdrowie/ ták po ciężkiey ślepocie miły wzrok [...] nástąpił. KalCuda 228.
– Wolno wiatrom y pochmurnym Morskim Eola burzliwego rozboinikom W niewolą się poddaiąc dobrze zawsze o scesciu swym y pozytku tuszyć. HerbOr 57.
– Wielka liczbá Galer, Okrętow, y Galionow formowáłá strászną y niezwyciężoną ármádę przy brzegách burzliwe[g]o Oceánu. AndPiekBoh 12.
– A pod burzliwym Niebem y niewczasách Zołnierz się kurczy po lichych Szałasach. KellGram 244.
– Wiatr wielki i burzliwy w mieście Poznaniu szkody narobił. KronZakBarącz 283.
– Obfitość iey [krwi] burzliwa żyły mozgowe [...] rozrywa. BeimJelMed 357.

Przenośnie

Kazanie Wtore, O szczęśliwym przepłynieniu burzliwego morzá światá tego, do miástá Páná Iezusowego.StarKaz II, 454
Tego burzliwego morza seymowánia Polskiego, áni zgruntowáć, áni poiąć, áni opisać nikt nie potráfi.JabłSkrup 57

2. »pełen niebezpieczeństw, grozy, niepokoju, zamętu, nieszczęść, buntów, wojen«

– Jakoś [Boże] na czas on burzliwy cieniem skrzydeł miłosierdzia swego ochronił mię od śmierci tak okrutnej, wyrwij do końca z rąk bezbożnych. NiemPam 257.
– Pokazał się tandem post tot nubila utrapionej Ojczyźnie wypogodzony Phoebus, a wybiwszy się z tak wielu burzliwych zawieruch i mieszanin domowych kilkoletnich na ten horyzont sarmackiego nieba, pozwolił serenum respicere. AktaKrak III 149.
– ORAGEUX [...] Procellosus, Cic. Tempestuosus. Aul. Gel. Turbulentus, Turbidus [...] BURZLIWY, Burzliwa. ON DIT au figuré que cette vie est une mer orageuse, troublé e de mille soins. Haec vita, ut mare procellosum, curanum fluctibus agitatur. ZYCIE to ludzkie burzliwe iáko morze náwałności y troskliwości pełne. DanKolaDyk II, 315.

3. »o zgromadzeniu, sesji itp.: gwałtowny, ożywiony, pełen kłótni, sporów«

– Mca 8bra 20 Rodzony Nasz Pan Stanisław bezpotomnie zszedł stego Swiata Wilnie po czas Komisyi Walney y burszliwey. PoczOdlPam 44.
– OdPrawowałasię Sesyia odBozego narodzenia Począwszy asz do trzynastego Ianuaryi barzo burzliwa nakturey będąc przypatrzyłemsię Wielkim niesnaskom Prawego zlewym skrzydła. PoczOdlPam 48.

4. »buntowniczy, jątrzący, wichrzycielski; gwałtowny, także o zwierzęciu: niespokojny«

– Buntowny/ rosterkliwy/ burżliwy tr. Seditiosus, Cicer. Factiosus, Plaut. Turbidus homo, Virgil. Turbidi et concitati motus animorum, Cicer. [...]. Kn 53.
– Wichrowáty/ wichrzásty. v. Burzliwy. Item, wichrowáty voce translata sapiùs vtuntur Poloni. pro Dziwak/ Fántástyk/ Niéspokoyny/ Warchół. Kn 1242.
– Umysł Mądrego, Vsadzony raz w swym pewnym stanie, Jednostajnym zostawa y odmiany nie zna Lubo obłoki ciemnych affektow powstaną Lub wichry opiniy [b]urzliwych nastąpią. OpalKSat 83.
– Arcybiskup támtego Miástá [Bragi] nie był nigdy życzliwym tutecznemu Domowi Krolewskiemu [dynastii Braganza]/ y kilká rázy chciał rebellią podnieść: Prawdá że dawno ten Arcybiskup vmárł/ ále bez máłá záwsze nie zostáie ktorykolwiek tákowych burzliwych zamysłow/ Dziedzic. MerkPol 69-70.
– Ież lubo drugich kole/ sam wżdy sobie miękko leży Ale markotny/ burzliwy/ niespokoyny mruk/ y drugim/ y sobie ościsty[m] Ieżem iest. BujnDroga 310.
– Aufrührischer Bürger/ niespokoyny (Burzłiwy) miesczánin, (Buntownik). ErnHand 73.
– Statum nostrum nayburżliwsze rewolucye nie naruszą, byle wszystko co go componit na takim fundamencie erigere, żeby od żadnych szturmow zachwiać się nie mogł. LeszczStGłos 61.
– Heretycy są ták burzliwi/ tácy buntownicy/ iáko báłwány morskie/ od wiátrow podniesione. BirkRus 30.

Znaczenia niepewne

1, 3 a. 4:

– Burżliwy / wichrzásty / nawáłności péłny / Procellosum coelum [...] Procellosus ventus [...] Procellosum mare [...] Tempestuosum mare [...] Turbidus dies [...] Turbidum tempus [...] Turbulentum tempus: turbulentissimus tribunatus [...]. Kn 54.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BURZLIWY