Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CENTAUR

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CENTAUR, *CENTAWR
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   centaur
D.   centaura
C.   centaurowi
B. uż. żyw.   centaura
N.   centaurem
liczba mnoga
M. uż. osob.   centaurowie ||   centawrowie
  centaurzy
D.   centaurów
C.   centaurom
B. uż. nosob.   centaury
N.   centaurami
Ms.   centaurach
Etymologia
łac. centaurus
Znaczenia
 mit.  »istota, przestawiana jako koń z ludzka piersią i głową; tu także byk z ludzką piersią lub pół niedźwiedzia i pół konia«
  • – Widziałbyś tám [w piekle] beł Arpiie nieczyste Centaury/ Sphingi/ wyblakłe Gorgony. TasKochGoff 78.
  • – Ten zasiadł za Centaura, ten iako pokusa Orła wielkiego a ten ma pod sobą strusa. ArKochOrl 60v.
  • – Táką biesiádę wspomnináią też oni Poetowie/ z ktorey się woyna sprosna sstáłá/ ná ktorey siłá ich poległo/ ále nie ludzką biesiádá/ to iest Lápitow z Centaurámi/ ktorzy byli dzicy/ połowica koniá/ á połowicá człowieká. StarPopr 61-62.
  • – Práwy z boku Reiment Sieniáwscy zálegli/ W Rycerskim nád Fabie niemniey dzile biegli/ Iako trzey Centaurowie/ gdy z iedneyże sfory/ Ná Mieszańce Tessalskie wypadáią z gory. TwarSLeg 20.
  • – Był to naten czas osobny rodzay ludzi ci Centaurzy odGłowy Człowiecze odępka konskie członki maiący. PotPrzyp 5v.
  • – Ten tedy Centaur Nessus ofiarował się z usługą swoią Herculesowi. PotPrzyp 5v.
  • – Iedni mowili: Po gárdła stoimy Przy Pánie nászym, trwog się nieboimy: Iuz niecháy iak chce Harpie nieczyste Iuz dosyc Strászne Chimery ogniste Iuz y Centaury, álbo y Gorgony Niech Szwed prowádzi, niech ciská piorony. OblJasGór 8v.
  • – Iabłonowski, Sieniawski rzędem idą sporym [...] iako Centawrowie z Othry sniezney idący ku piękney Dąbrowie zbroyne szyki prowadzą. DrobOpow 41.
  • – Strzáła [...] w zrenicę sámego vgodziłá Plutona [...] ktory [...] Wyszárpnie strzáłę y poda Nessusowi Centaurowi. AndPiekBoh 24.
  • – Z tąd, po przegráney oney z Lápithámi bitwie, Centaurow: Pogonia dostáłá się Litwie, Zá Kleynot, ktory wiecznych Tryumfow Laurem Koronuiąc, dotąd się piszą Centaurem. PotPocz 20.
  • – Tetys tym czásem Syná swego Achillesa, do Chirona Centaurá (ktory był wpoł koniem, á wpoł człowiekiem) dałá ná wychowánie. ClaudUstHist 106.
  • – Wydaie się wielkich sił Herkules [...] Ze miał kiedyś centaury y siedmiogłowne pokonywać hydry. MikSil 78v-79.
  • – Lapitae [...] Thessalow na koniach siedzących, nazwali Centaurami. NiesKor II 367.
  • – Niektorzy twierdzą, że ten herb po zwoiowanych Centaurach przez Słowiańskie y Ruskie narody [...]przyszedł do używania w tych kraiach. NiesKor II 367.
  • – Co u Egypcyan y Chaldayczykow był y iest wodnik, to u Arabow był muł osiodłany. Bliźnięta były dwa Pawie. Panna był snopek. Centaur był puł Niedzwiedzia puł konia. BystrzInfZup 10nlb-11nlb..
  • – Słowá dobrego Kácerzom nie dáią Oycowie święci/ przyrownywáią ich psom wściekłym/ wężom/ bazyliszkom/ smokom łuskowátym/ sowom/ krowkom/ ktore w gnoiu gmerzą/; żabom/ muchom/ pluskwom/ ktore poki żyią kąsáią/ gdy zdechną śmierdzą/ trędowátym/ piecom nápalonym/ w ktorych chleby Antychrystowi pieką/ koczkodanom/ máłpom/ páiąkom/ prochnowi/ członkom zgniłym/ iászczurkom/ ktore żywot Kościołá Páńskiego gryzą/ centaurom/ to iest chłopobykom/ puchaczom/ onokrotalom/ ábo bábom z klekotkámi/ cyklopom onym/ ktorzy się w iáskiniách Etneyskich y porodzili y pochowáli. BirkRus 33.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

CENTAUR
rzecz
m

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1601-1700
Znaczenia
nazwa własna »herb litewski«
  • – Naprzod Litwa Uzywała Centaura az do Czasow Troydena, potym od przyscia Columnow Z Rzymu W Kraie Litewskie poczena Zazywac Column. HerbOr 599.
  • – Z tąd, po przegráney oney z Lápithámi bitwie, Centaurow: Pogonia dostáłá się Litwie, Zá Kleynot, ktory wiecznych Tryumfow Laurem Koronuiąc, dotąd się piszą Centaurem. PotPocz 20.
  • – Rączszy przecię iest Orzeł, bo choć się zábáwi, Co koń w dwudziestu czterech on w godzinie spráwi. Iáko támten ma dosyć biegu, ták ten lotu, Godne Xięstwo Litewskie tákiego Kleynotu, Zá Herb swey sławie miásto Centaurá. PotPocz 23.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 29.03.2023

CENTAUR

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1743
Znaczenia
nazwa własna »gwiazdozbiór«
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 29.03.2023
Autorzy: KS
Data ostatniej modyfikacji: 29.03.2023