Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CHAŁUPKA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVII-XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   chałupka
D.   chałupki
C.   chałupce
B.   chałupkę
N.   chałupką
Ms.   chałupcze ||   chałupce
liczba mnoga
M.   chałupki
D.   chałupek
B.   chałupki
N.   chałupkami
Ms.   chałupkach
Znaczenia
1. »mały, nędzny domek, zamieszkany zwykle przez ludzi niskiego stanu, także namiot, szałas albo mała budka o przeznaczeniu gospodarskim; dom w ogóle, jakikolwiek budynek, budowla«
  • – Przy cerkwi, nieżadnie wymurowanej, obwiedziono murem gromadę [...] chałupek drewnianych. NiemPam 261-262.
  • – Nad brzegiem, gdzie monarcha rzek wysokie rogi Wałów pienistych wznosi nie bez wielkiej trwogi Kraju, co z jednę stronę wkoło chałupkami, A z drugą otoczony kołem bagniskami, Przydzie czas rączem krokiem, przydą z niem i lata, Iż tam sławniejsze miasto u wszystkiego świata, Sławniejsze z przedniejszych miast stanie. ArKochOrlCz III 87.
  • – Cháłupká/ Gurgustiolum [...] Casula [...]. Kn 63.
  • – Zęnie swey kupieł [Jan Bębnowski] chałupkę bez rol w tych Jadownikach. TrepNekLib 25.
  • – Tacy teraz są Indianie Brasilianie y inni na nowym swiecie ktorzy [...] nie tylo fortec y zamkow, ale ledwo Chałupki, albo kucze, budki podłe maią. NarArch 34.
  • – Wieś Lipienko [...] we trzech zaś chałupkach mieszkają, w jednej krawiec, w drugiej kowal, w trzeciej rybak. OpisKról 437.
  • – Grzegorz Wąsik przedaje swoją część, to jest łąki ćwierć za rzeką [...] i z chałupką, co jest na [na]wsiu, ze wszystkim, co należy do tej ćwierci łąki. ActScabVet 160-161.
  • – Ten Prokopczak ma zymowisko [...] v Sopka w chałupcze. AktaMusz 32.
  • – LOGE [...] PETITE LOGE. Casula, ae, f. Tuguriolum, li, neut. Plin. CHAŁUPKA. DanKolaDyk II, 209.
  • – MAISONETTE ou Loge à Berger [...] CHAŁUPKA Buda owczarska. DanKolaDyk I, 223.
  • – Blisko Ieruzálem Miasteczko było IERYCHO [...] (teráz o kilku chałupkach wioska). ChmielAteny II 573.
  • – Zá coż ich [pszczół] prace zábráć, porwáć, burzyć, Ná koniec z ciásney chałupki wykurżyć? DrużZbiór 320.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • chałupka zagrodnicza (sz. zm.):
    • – Wchodząc ode dworu na wieś chałupka zagrodnicza pusta. InwKal I 427.
    • – Zagrodnicze chałupki 2 puste w ścianach i kominach, dachu reparacyi potrzebują. InwKal I 604.
  • chałupka Boża:
    • – Polazłem do tego kościoła. Wciornek z gliny, a mlekiem zewsząd pomazany, pstrymi płachetkami ściany obito, rozmaitymi rogoskami i guńkami ławy obesłano - owo jednym słowem przystojna chałupka Boza. BarMazBad 273.
  • chałupka chłopska:
    • – Mieszkał [Choręski] z tą żoną w chałupce chłopskiej w Chomeranicach. TrepNekLibDworz 122.
  • chałupka dzwonnikowa:
    • – Tam [...] się był skrył w komzy, w chałupce dzwonnikowey [Domicjan, syn cesarza Wespazjana]. PotPrzyp 15.
  • chałupka kmieca:
    • – Chałupka kmieca, w której mieszka p. Popławski, reparacyi potrzebuje. InwKal I 398.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Zá czásem z máłego początku/ podłych cháłupek/ szerokie y bogáte Miásta rostą. GostSpos b4.
2. »własny dom, własne miejsce zamieszkania«
  • – A iá iako Graekowie po zburzoney Troiey/ Nie leniwo náwrocę ku cháłupce moiey. Kędyć będę wyliczáł/ trudy y niespáne Nocy/ y dni w-sprzykrzonym Szyszaku przetrwáne. KochProżnLir 183.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Kto nigdzié nié bywał/ swoię cháłupkę napiękniéyszą być rozumie. KnAd 390.
  • – Wolno dupce/ w swoiey cháłupce. RysProv 6.
3.  w lm  »stan chłopski«
  • – Pospolite złe, iáko powietrze, nieznákomito idzie, od cháłupek, do ostrożnych w krada się Páłácow, od mnieyszych, wdziera się do większych. FredPrzysł E4v.
4. »dużych rozmiarów naczynie do gotowania, garnek, kocioł«
  • – Cháłupká/ [...] Cucuma [...] vide Kocieł. Kn 63.
Użycia metajęzykowe
  • - Nomina g. f. si terminentur in a, formant diminutiva, a mutando in ka; ut [...] cháłupá cháłupká, chmurá chmurká, misá miská. WojnaInst 59
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WM
Data ostatniej modyfikacji: 07.02.2019