Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

CIĘŻKI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: CIĘŻKI || CIEŻKI
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (ciężki, ciężek), SWil (ciężki), SJP (ciężki)

Nienotowany w słownikach:
SXVI (?), Kn (?), T (?), L (?), SW (?)

Formy gramatyczne
stopień równy
lp M. m   cieżki ||   ciężki
ż   ciężka ||   cieżka
D. ż   ciężkiej
B. ż   ciężką
n   ciężkie
N. m   cieżkim ||   ciężkim
Ms. ż   ciężkiej
n   ciężkim
lm M. nmos   cieżkie ||   ciężkie
D.   ciężkich
B. nmos   ciężkie
Ms.   ciężkich
stopień najwyższy
lp D. n   najcięższego
lm M. nmos   najcięższe
B. nmos   najcięższe ||   najcieższe
Ms.   najcięższych
Znaczenia
1. »mający wysoką wagę«
2. »trudny do zniesienia, uciążliwy«
  • - Nietakiec nasze miało bydz rozstanie Nie z takim zalem cięszkim pozegnanie. PasPam 51.
  • - Rok Panski 1660. Day Panie Boze Zaczęlismy tam ze w Mosinach gdzie [...] nas postawiono było na całą zimę po tak cięszkich pracach y tak dalekiey za Baltyckie morze Expedycyiey. PasPam 78v.
  • - Podczas tak cięszkiey zimy przychodzi ruszac woysko. PasPam 79.
  • - Cieszki to iest wprawdzie na Chorągiew naszę klimakter, Dwoch razem tey Matce tak dobrych pozbywać Synow. PasPam 85.
  • - Przyznam się że by mi cięszką musiała przynieść konfuzyią na mnie prostaka włozona od Officera mego Prowincyia. PasPam 85v.
  • - Gdzie tedy szło Lewe Skrzydło y Corpus to tam mieli cięszką przeprawę. PasPam 93v.
  • - Iuzes my tedy rozumieli ze po owych tak cięszkich pracach przyidzięmy na wytchnienie. PasPam 111.
  • - Boc Matka kozda gdy się iey przebierze chleba nagdadza zwyczaynie dzieciom swoim, dobrym opbiadem y zatrzymane Sniadanie Tak że im cięszym nieda Labefactari [osłabnąć] głodem. PasPam 116v.
  • - Powiesz że by to Generoso pectori [szlachetnemu sercu] cięszki musiał bydz affront. PasPam 135v.
  • - Cięszki to zaprawdę Stanowi Senatorskiemu uwazam Paroxyzm kiedy go [...] zdraycami Oyczyzny nazywaią. PasPam 140.
  • - Sama Stymulowała mię Cnota. Dla ktorey iako mi było by tez nacieszsze ponosic przykrosci. PasPam 147v.
  • - Ty ich Sąm przesladuiesz y wcięszkie podaiesz więzienie. PasPam 196v.
  • - Za naszego Bogu mąmy dziękować Czarnieckiego ktoremu wewszystkich okazyiach tak łaskawey uzyczył Protekcyiey że go z cięszkich terminow swoią zawsze dźwigał ręką. PasPam 205.
  • - Ludzie orali y siali w ten czas kiedy naycięszsze bywaią mrozy. PasPam 258.
  • - Wkozdych nay cięszszych Potrzebach do niego [sc. dzierżawcy] naypoufalszy nad innyvh Rekurs. PasPam 284v.
Związki frazeologiczne

3. »poważny, wielki«
  • - Obadwa się z tak cięszkich Szwankow wyleczyli. PasPam 84.
  • - Lubosmy wszyscy rozumieli że potak cięszkim pokaleczeniu iuz tez obmierzi sobie woynę, ale nic to. PasPam 86v.
  • - Na Rezystencyią tak cięszkim impetem [zam. impetom] Nieprzyiacielskim. Iuz nie garzci zhukanego Woyska [...] trzeba było na Sukurs. PasPam 133v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • ciężki grzech:
    • - Za Nayswiętszy Maiestat y Matki iego wylana kropla krwie bynaycięszsze wszystkie obmyie grzechy. PasPam 58.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • gorączka ciężka:
    • - Gorączká cięszka/ wiélka. Causodes [...]. Ardens febris [...]. Flagrans febris [...] Acuta febris, vehemens [...]. Intentio febris. Kn 202.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • - Wielkie Bogáctwo/ wierna miłość/ cięszka chorobá/ y zránione sumnienie/ nie mogą być zátáione. RysProv XVII, 7.
  • - Táiemny ból cięższy. KnAd 1152.
  • - Ciężka boleść/ gdy się chce ieść/ ieszcze cięższa/ kiedy iedzą á nie dádzą. RysProv 16.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

CIĘŻKA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1618
Znaczenia
»jest trudne do zniesienia«
  • - Znośna to byłá/ y nie wielkie dźiwy/ Ze krwie/ y moiey prágnął máiętnośći: Ale że szczypał żywot moy uczćiwy/ To byłá ćiężka/ to były żáłośći. TasKochGoff 93.
  • ~ Już to na ćiebie, Myszko, moia śiostro, Tę niefortunę znieść potrzeba ostrą. Mysz sarnie wierna, i wszystkim życzliwa, Mowi: byłabym ia nader szczęśliwa, Gdybym pomogła naszey przyiaćiołce, Ale to ćiężka; nie ser to na połce Gryść, w śieći sarnę niebogę ratować: Lecz dla miłego trzeba hazardować. JabłEzop 22.
  • ~ odpowiem: ná to Bog nam pomocą będźie, y praca twoia; nie trudno ći o sposob, tylko pomysl, bo pomnę że się tu iuż nie ieden tak salwował, końie tylko trzy, dla mnie, Klaryny y Ciebie pogotowiu miec trzebá; á to nayćięższa! UrfeRubJanAwan 168.
  • - To náycięższa, że Synow trzech Saulowych pádło Ná placu, tu też serce żołnierstwu upâdło. DrużZbiór 73.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 04.11.2024
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 04.11.2024