Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

DOBYĆ

czas. dk
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, L, SWil, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI (?), T, SW (?)


Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy gramatyczne
bezokolicznik
  dobyć
czas przyszły prosty
lp 1. os.   dobędzie
2. os.   dobędziesz
tryb rozkazujący
lp 2. os.   dobądź
imiesłów uprzedni
  dobywszy
Znaczenia
»wydobyć, wyjąć, wydostać, wyciągnąć«
  • – Unich wszystek deposit naypoufalszy w Morzu [...] utopi kiedy chce, y dobędzie kiedy chce. PasPam 69v.
  • – Rzekę do Wachmistrza Daycie Panie tam ten papier co go Macie przy sobie dobędzie z kieszeni podam mu czyta. PasPam 155v.
Związki frazeologiczne

  • na co dobyć broni:
    • »zaatakować kogo zbrojnie«
    • – [Mówi król] Ty Rodryku, tym czasem ná Murzyńskie gárłá Dobądź znáiomey broni, y w domu ich zbiwszy, Pokáż, żeś ná włásnych ich śmieciách tym szczęsliwszy. CorMorszACyd 195.
  • dobyć broni na kogo:
    • »zaatakować kogo zbrojnie«
    • – Choć niechciał, musiał [król] dobyć broni, ná swawolnych Poddánych, ná oboronę Máiestátu. LubJMan 138.
  • za co dobyć broni:
    • »stanąć w czyjej obronie, ująć się za kim, pomścić np. czyją krzywdę zbrojnie«
    • – Xymena [mówi do Sancty'ego] Ostatni to rátunek lecz kiedy go użyć Przyidzie, y ieżli twoiá chęć się ktemu skłoni, Wolnoć będzie zá moię krzywdę dobydź broni. CorMorszACyd 146.
  • o co broń dobyć:
    • »stanąć w czyjej obronie, ująć się za kim, pomścić np. czyją krzywdę zbrojnie«
    • – [Mówi autor do fałszywego przyjaciela] O krzywdę moję broni nie dobędziesz Ani w mej sprawie kilka mil ujedziesz. MorszAUtwKuk 351.
  • szable dobyć:
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Iedná bábá kámień do studnie w wáli/ a dziesięć go chłopow nie dobędzie. RysProv Cv.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Związki frazeologiczne

  • dobyć basu:
    • »powiedzieć, odpowiedzieć, odezwać się hardo, zuchwale«
    • – „A na mię – Spyta Włocha, dobywszy od żołądka basu, Ów guzy – wiele wyńdzie takiego hatłasu?”. PotFrasz4Kuk I 336.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

*DOBYTY

im. przym. bier.
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
odmiana złożona
lp B. m nżyw   dobyty
lm M. mos   dobyci
N.   dobytemi
W. nmos   dobyte
Najwcześniejsze poświadczenie:
Znaczenia
»odebrany przemocą, opanowany, zagarnięty w walce«
  • – Prosząc by żywo mogł być wypuszcżony [Seyn]/ Z niewielą ludźi/ do Moskiewskiey strony/ Oddáiąc oboz z Armatą niezbity/ Y niedobyty [...]. PieśńTriumf 2.
  • – O twierdze niedobyte/ zamki nie widáne! Iakośćie/ ták sromotnie/ z źiemią porownáne! ŁączZwier A3.
  • – Oblegli fortecę pomorską Stralzund, ale że to miasto nad morzem leżące ma w tyle insulę wielką Rugią, na któréj jest miast i wsi dosyć, bo ta wyspa idzie na 7 mil wzdłuż, do któréj Szwedzi mieli z Stralzundu łatwy i bliski transport, dla tego dokąd im nie wzięto Rugii, dotąd niedobyci byli w Stralzundzie, bo im ztamtąd wszystkiego dodawano i żołnierzów spłacowanych świeżymi luzowano; a że nie było należytéj gotowości do odebrania téj wyspy, druga, że przystęp do niéj tylko w jedném miejscu był, i to skryty, dla tego za nastąpieniem zimy musieli od oblężenia odstąpić. OtwFDziejeCzech 186.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 22.09.2023
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 22.09.2023