ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
T, L (XVIII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn

Formy gramatyczne

lp	M.	m	hołdowniczy
		ż	hołdownicza
		n	hołdownicze
	D.	ż	hołdowniczej
	N.	m	hołdowniczym
		n	hołdowniczym
lm	B.	nmos	hołdownicze

Znaczenia

»odnoszący się do hołdu lennego; poddańczy, poddany, feudalny«

– A co się tycze páństwá iego zleconego inszym: Iest pánem zwierzchnym krolestwá Neápolitáńskiego/ y Siciliyskiego (ktore feudum nád insze iest naprzednieysze) Vrbinu/ Ferarzá/ Pármy/ Messeranu/ y inszych; Insuły Hiberniey/ y Krolestwá Angielskiego/ ktore własni Krolowie zdawná poddáli Kościołowi/ y vczynili ie hołdownicze iemu. BotŁęczRel III 203.
– Y owszem niektorzy Pánowie poczytáli to sobie zá sławę/ żeby byli poczynili swe krolestwá ná wieki hołdownicze y trybutálne kościołowi: iáko to vczynił Inno krol Nortumbrow/ y Osá krol Mercow w Wielkiey Britániey/ y Alfons I. krol Portogálski. BotŁęczRel III 210.
– Gdzie tedy Myta kupcy záraz nie zápłácą/ Y sami siebie/ y to co przywiezli strácą: Abo y on nie poydzie trybem hołdowniczym/ Y Cesárzá nie uyrzy/ y odiedzie z niczym. TwarSLeg 61.
– Hołdowny. Hołdowniczy. zinsbar; Huldigungs-; mit Lehns-Pflicht verpflichtet. tributaire, hommager, hommagé, lige. hołdownicze prawo. Lehen-Recht. droit féodal; droit des fiefs. przysięga hołdownicza. Huldigungs-Eid. un hommage; serment de fidelité. T III 452-453.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

hołdownicze prawo (sz. zm.):

– Przyszło do vgody w roku 1528. y záś 1536. z táką Condicią/ iż on miał trzymáć práwem hołdowniczym od kśiążęcia Brábántskiego/ y od Comesá Holánderskiego księstwo Geldriae/ á Grábstwo Zutfen ná się y ná swe własne potomki. BotŁęczRel I 104.
– Są pod krolem Szkotskim/ ktory ie trzyma hołdowniczym práwem od Krolá Noruegskiego/ y płáci mu/ kiedy go koronuią/ dziesięć grzywien złotá/ wedle postánowienia w roku 1554. Ludzie tuteczni mowią po Gotsku. BotŁęczRel II 86.
– Po nákłonieniu Páństwá Rzymskiego/ tę wyspę posiedli byli Sáráceni: odięli ią záś Pisani y Genueńczykowie: y rozdzielili ią miedzy się: támtym się dostáłá część tá/ ktorą zowią Caput Cágliári/ á tym záś Caput Lugodoni. Nákoniec otrzymał ią práwem hołdowniczym od stolice Apostolskiey/ zá vpornym nieposłuszeństwem Pisáńczykow/ Petrus de Aragonia. BotŁęczRel II 96.
– Krolowa bacząc się być vciśnioną od strony przeciwney/ áppellowáłá do Papieżá. A przyczyny áppelláciey były/ iż oná w tym krolestwie cudzoziemką byłá/ á pan tego krolestwá był przeciw niey Actorem: więc że też sędziowie iemu powinnieyszy byli y obwiązáni/ ieden zá práwem hołdowniczym/ y dla Biskupstwá Wintońskiego/ y dla Arcybiskupstwá Iorskiego/ á drugi dla kościołá Sárisberiey. BotŁęczRel IV 42.
– Do tych nawyższych trybunałow vćiekáią się ták Hiszpani/ iáko y Indiani/ á niemász od nich Appellátiey. Hiszpanowie tám nie máią (oprocz Márchioná de Valle/ á kilku inszych) miast/ áni poddánych hołdowniczym práwem; ále tylo zleconym do żywotá owego/ ktoremu co dádzą (á dáią pospolicie tym co też tám nábywáią tych państw) y do żywotá iego syná stárszego/ ábo żony/ iesliż nie ma syná. BotŁęczRel V 66.
– VASSAL, subst. masc. (Mot gothique qui vient de WASSEL et se dit au plurier VASSAUX.) Vassalus, vassali, m. WAZAŁ mań maństwem trzymaiący Hołdownik. (Ce mot signifie celui qui tient quelque fief à soy & hommage, sujet de quelque Souverain. Cliens, entis, masc.) Ten co maństwem y hołdowniczym prawem co trzyma. DanKolaDyk II, 566.
– Hołdowny. Hołdowniczy. zinsbar; Huldigungs-; mit Lehns-Pflicht verpflichtet. tributaire, hommager, hommagé, lige. hołdownicze prawo. Lehen-Recht. droit féodal; droit des fiefs. przysięga hołdownicza. Huldigungs-Eid. un hommage; serment de fidelité. T III 452-453.
– Przez Pacta Welawskie Fryderyk Wilhelm R. 1657. wy mogł na Polakach, że z Lenności Prusy Xiążęce wyięli, y to tylko sobie warowali, aby po wygasłey Familii płeci męskiey wspomnionego Xiążęcia, Prusy znowu wrociły się do Hołdu Krolow y Rzeplitey Polskiey, ktora na ow czas będzie powinna hołdowniczym prawem oddać ie Margrabiom de Culmbach y Anszpach w Frankonii swoie Margrabstwa dzierżącym: w Roku 1701. SzybAtlas 109.
– Dwa Powiaty w Kaszubach pod Literą L. Lemburski y B. Bytowski hołdowniczym prawem od Roku 1657. trzyma Krol Pruski. SzybAtlas 152.

przysięga hołdownicza:

– Hołdowny. Hołdowniczy. zinsbar; Huldigungs-; mit Lehns-Pflicht verpflichtet. tributaire, hommager, hommagé, lige. hołdownicze prawo. Lehen-Recht. droit féodal; droit des fiefs. przysięga hołdownicza. Huldigungs-Eid. un hommage; serment de fidelité. T III 452-453.

Przenośnie

Dzien to złoty zaprawde choć wżelazne lata, Iednym się dziwowiskiem stał całego świata. Gdy bez senną stawszy się Koło mięna [!] Pani Ten ci trybut wypłaca hołdowniczey dani. Że pozbywszy waloru y od męczęskie koło, Twey Patronki fortuna pyszne zniża czoło.MikSil 158

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

HOŁDOWNICZY