Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

GEOGRAFIA

rzecz.
ż
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: GEOGRAFIA, JEOGRAFIA
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (geografija, jeografija), L (geografia, jeografia; 2. poł. XVIII w.), SWil (geografja, jeografja), SW (gieografja, jeografja), SJP (geografia)

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   geografia ||   jeografia
D.   geografii ||   jeografii
C.   geografii
B.   geografię
  geografią
N.   geografią
Ms.   geografiej
  geografii
liczba mnoga
Ms.   geografiach
Etymologia
gr. geographia
Znaczenia
1. »nauka zajmująca się badaniem Ziemi«
  • – Toś ie [części świata] Wmść pewnie w Cosmográphiey, u Cosmográphow wymálowáne záyrzał, ktora w sobie záwiera, opisanie świátá álbo też o Geográphiey, ktora sámey tylko źiemie położenia opisuie naprzednieyszych Provincyi rzekámi á gorámi granicząc. AndPiekBoh 137.
  • – Przy geografii zaś historyje królestw i rządów świata […] nauczyć się mają [synowie]. LubSInPol 275.
  • – Więc inwencya ludzka długim experymentem wyuczoná taką zporządziła naukę to iest Geografią, ktora każdemu y w domu własnym zostaiącemu, nietylko w imaginatywie świat cały ziemny: ale przed oczy czyli to w Mappach, czyli w swerze[!] Geograficzney stawić może. BystrzInfGeogr A.
  • – GEOGRAPHIE […] OPISANIE Kraiow y rożnych części Swiata. Geografia. DanKolaDyk II, 85..
  • – GEOGRAFIA. TA nie co innego iest, tylko opisanie ziemi. ChmielAteny1755 I 220.
  • – O Tey GEOGRAFII, opuszczam Spekulizacyę, bo traktuię in hoc opere, pod tytułem Nowy Peregrynant Starego Swiata, dokąd cię odsyłam Czytelniku; tu tylko GEOGRAFIĘ iako Matematyki część, między czçściami wspominam Matematycznemi, sequentia innuendo. GEOGRAFIA iest to część KOSMOGRAFII, albo Sciencyi opisuiącey cały świat z Niebem y ziemią. ChmielAteny1755 I 220.
  • – Interea , gdy król Stanisław objąwszy w rządy swoje Lotaryngią, w mieście Lunevillu, rezydencji swojej, z wrodzonej ku Polakom miłości akademią dla trzydziestu Polaków a dla trzydziestu Lotaryńczyków fundował, w której egzercycja wszystkie wojenne, architektura militaris et civilis, geometria, geografia, języki różne cudzoziemskie, na koniu jeżdżenie, tańcowanie, fechtowanie i inne wszystkie scjencje uczone były. MatDiar 118.
  • – Geografia abo nauka kraiopisarska iest Opisanie Ziemi. WyrwGeog 1.
  • – [tytuł] ATLAS DZIECINNY CZYLI NOWY SPOSOB DO NAUCZENIA DZIECI GEOGRAFII, KROTKI, ŁATWY, Y NAYDOSKONALSZY PRZEZ PRZYŁĄCZONE NOWEY INWENCYI. SzybAtlas 1.
  • – Pytanie. Co to iest Geografia? Odpowiedź. Jest opisanie Matematyczne, Fizyczne, y Polityczne całej Ziemi. SzybAtlas 3.
  • – P[ytanie]. Ktory iest kształt rządzenia naylepszy? O[dpowiedź]. To pytanie nie tak do Geografii, iako do Polityki należy, y ta kwestya przytrudna iest do wyłuszczenia. SzybAtlas 21.
  • – Zaprzątnione postronnemi przypadkami, opisywaniem, a może i baiecznym, innych kraiow zdziwione, gardzi tym, co ustawicznie widzi, a pragnie widzieć to, co mu natężona imaginacya piękniey maluie, niż iest w istocie. Te to wy kraiow opisanie nazywacie geografią. Też same przyczyny, ktore usprawiedliwiaią ciekawość naszą względem dzieiow sąsiedzkich, służą geografii, opisuiącey położenie krabow, osobliwości w nich znayduiące się, stan rządu i inne narodu każdego okoliczności. KrasicPrzypadki 140.
  • – Czytałam ieszcze na moiey xiążce, uczyłam się Jeografii, i wszyscy poszliśmy spacerem na wieś [...]. FiteProkopRozm 13.
a) »książka, podręcznik służące opisowi i nauce tej dziedziny«
  • – Freta wszystkich z temi princypalnemi náliczyłem w dawnych Geografiach 25. w świeższych Autorach nárachowałem ich 55. ChmielAteny II 7.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • geografia powszechna:
    • – Znaydzie czytelnik też same maxymy umieszczone w Geografii powszechney przez Jmci Xiędza Wyrwicza wydaney, z krotkiemi bardzo pożytecznemi o handlu uwagami w osobnym rozdziale. MaleszZwiąz 93.
    • – W święta i Niédzielé, takowé czytáiąc Xiążki, w dni powszednie dlá nábycia wiadomości rzeczy, można czytáć nástępuiące. [...] Jéografiia powszechná przez Wyrwicza. ProkopSposób 128.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: KRAJOPISANIE, KRAJOPISARSTWO, ZIEMIOPISMO, *ZIEMIOPISTWO, CHOROGRAFIA, TOPOGRAFIA, KOSMOGRAFIA.
Autorzy: DA
Data ostatniej modyfikacji: 04.04.2024