Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

KRÓL

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   król
D.   króla
C.   królowi
B. uż. nżyw.   król
N.   królem
Ms.   królu
liczba mnoga
M. uż. osob.   królowie
D.   królów ||   króli
C.   królom
B. uż. osob.   królów
N.   królami
Ms.   królach
Znaczenia
»władca«
  • – On sam odmienia czasy i chwile; zrzuca królów i stanowi królów; daje mądrość mądrym, a umiejętnym rozum; 22. On odkrywa rzeczy głębokie i skryte, zna, co jest w ciemnościach, a światłość z nim mieszka. BG Dn 2.
  • – Bo moglismi bic krola Szweckiego puko nieprzyszedł kurfistr Brandoburski z szesnastu tysięcy woyska swego. PasPam 51v.
  • – Wilhelm [...] kurfistrz Bradoburski był in persona krola Polskiego. PasPam 53.
  • – Natey Wierzey albo raczy saley krolowie uciechy Swoie miewali kollacyie iadali tance y rozne odprawowali rekreacyie. PasPam 60v.
  • – Nienowina to krolom tego Swiata W pomyslnym szczęsciu przepędziwszy Lata Stracic koronę orac wołęm w pługu Albo karetę ciągnąc z Szkapą w cugu. PasPam 110.
  • – Ex pedit aby się KROL IMSC uiął o swoię y o naszę obelgę . PasPam 140.
  • – Pewnie Waszmość bedziesz miał u krola audyencyią ale iuz Nie dzis. PasPam 143.
  • – [...] mowię tedy do krola w ten Sens. Miłosciwy Naiasnieyszy krolu Panie a Panie Moy Miłosciwy. PasPam 145v.
  • – Burmistrzom szyie pospadaią za ten kontempt y Nieposłuszenstwo krolowi Panu. PasPam 167v.
  • – Na Szlachectwo cię krol Nobilitował Na Rycerstwo zas Falbowski Passował. PasPam 177v.
  • – W dzięn Nayswiętszey Panny Gromniczney była koronacyia krola Io MSCi Iana trzeciego ktory quam felicissime diutissime Regnet na Chwałę Maiestatu Polskiego y obrony Rzpy Chrzescianskiey. PasPam 248.
  • – Po owym szczesliwym zwycięstwie skoro się [ziechali] Monarchowie ad Mutuum Amplexum Cesarz chrzescianski Leopoldus z krolem Polskim Ianem trzeciem iakie tam były pociechy, iakie Gratulacyie. PasPam 263-264v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • najjaśniejszy król:
    • – Boli mię Miłosciwy Naiasnieyszy krolu Panie M. Miłosciwy Strata ubogiey Substancyiey. PasPam 284v.
  • król in persona:
    • »król we własnej osobie«
    • – Wiedzielić y Turcy że Polacy idą na pomoc [...] ale temu nie wierzyli ze by Sąm krol in Persona. PasPam 259.
  • abdykacyja króla:
    • – Za abdykacyą Krola I.M. przeszłego prowent z mennic […] do dyspozycyi Rzeczyposp. przypadł. VolLeg V 15.
  • dziedziczny król:
    • »król sprawujący władzę na podstawie sukcesji, z prawem przekazywania tronu potomstwu«
    • – Ian Kazimierz z Bozey łaski krol Polski [...] A Szwedzki, Gotski , Wandalski Dziedziczny Krol. PasPam 151v.
  • akt wjazdu króla:
    • – Akt wjazdu po koronę Augusta wtórego, króla polskiego. SchedMuzaBar II 374.
  • król albański (sz. zm.):
    • – Bellona Bogini Woyny, Koscioł iey był barzo piękny postawiony, odRzymianow w tenczas kiedy Pirrus Krol Albanski, albo Epirocki, do Włoch przyszedł y zRzymem woiował. PotPrzyp 2v.
    • – Przez Rzym płynie TYBER [...] od Tyberina Albańskiego Krola, tym názwaná imieniem Rzeka. ChmielAteny II 98.
  • król nad bestiami:
Związki frazeologiczne

  • szukać króla:
    • »starać się o znalezienie kandydata na króla«
    • ~ Mowią niewiele by nąm trzeba Szukać krola, mamy go między Sobą. PasPam 232v.
  • za króla...:
    • »za panowania króla...«
    • – Był Hetmanem za krola Iana Kazimirza. PasPam 276.
  • z Bożej łaski (król):
    • »zwrot używany w dokumentach wydawanych przez króla«
    • – Ian Kazmirz z Bozey łaski krol Polski Wielkie Xiążę Litewskie Ruskie Pruskie Mazowieckie Inflandzkie kiiowskie Wołynskie Zmudzkie Smolenskie Czerniechowskie. PasPam 151v.
    • – Pisze tedy krol drugi List tak Ian Kazmirz z Bozey Łaski etc. iako wyzey. PasPam 152.
Przenośnie
  • Orzeł iest to krol Ptakow więc mogę formować Z tąd Syllogizm bespiecznie że s krupulizować Nietrzeba zeby rodził sobie nierownego Ale dzielnoscią Sławą iak godny godnego.PasPam 270
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • król abisyński:
    • – W roku 1541. Grádáámet krol tego páństwá/ gdy był po długich woynách/ ktore wiodł z Claudiusem krolem Abissińskim/ poráżony przez Chrystophorá Gámę/ hetmáná Krolá Ianá III. Portogálskiego; z ludem záś y z ármatą/ ktorego był dostał od Seque z Zebir/ pokonał Portogálczyki y Abissiny. BotŁęczRel I 231.
    • – A krolowie záś Abisyńscy/ y po dziś dzień ten zwyczay záchowuią/ iż ile rázy wychodzą in publicum, tedy przed nimi krzyż złoty niosą/ y naczynie pełne ziemie. StarKaz 642.
  • król bolesny:
    • – Zawołac pałaiącey Ukrzyzowanego Miłosci Chrystusowey krola bolesnego [...]. KodKon 144.
  • król perski:
    • – Król perski, którego wy kozulbaskiem zowiecie, walecznych Medów, potężnych Babilonów i inszych, którzy o sobie siła trzymali, moc częstokroć skracał. SynMinKontr 146.
    • – [...] przy Moskwie zostaną się Prowincye zawoiowane w Georgij [...] ktore gwarrantował Krol Perski, Imperatorowey Ieymci Rossyiskiey. MerkHist I, 25.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

KRÓL II

Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Najwcześniejsze poświadczenie:
1656-1688
Znaczenia
składnik nazwy własnej hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • relig. Trzech Króli:
    • »święto chrześcijańskie obchodzone 6 stycznia«
    • – Po trzech krolach poiechałem do Radomskiego dla owey Inquizycyiey. PasPam 114.
    • – Zaraz tedy od trzech kroli wywozilismy tam zboza [...] alem trafił na Lata Bardzo Tanie. PasPam 226v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.06.2016
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 28.06.2016