Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MIESIĄC

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MIESIĄC, MIĘSIĄC
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   miesiąc
D.   mięsiąca ||   miesiąca
B. uż. nżyw.   miesiąc ||   mięsiąc
N.   miesiącem
Ms.   miesiącu
liczba mnoga
D.   miesięcy
B. uż. nosob.   miesiące ||   mięsiące
Ms.   miesiącach
Znaczenia
1. »jedna z dwunastu części roku«
  • – A złożywszy z siebie szatę, w której jest pojmana, zostanie w domu twym, a płakać będzie ojca swego, i matki swojej przez cały miesiąc: a potem wnijdziesz do niej, i będziesz mężem jej, a ona będzie tobie za żonę. BG Pwt .
  • – Innych párticularia dotąd nie wiemy/ tylko że evácuatio Fortec ma bydz w ośm Niedźiel ṕo ṕodṕisaniu instrumenti pacis: Maią w nich zostáwac dźiáłá/ municye/ y inne oręża/ ktore tam były/ kiedy tych Fortec dostáwáli: Prowiantow też maią tak wiele zostáwic/ coby praesidium miáło dosyc ná trzy mięśiące. MerkPol 305.
  • – Wedwoch dniach złozyli piniądze zapierwszy miesiąc. PasPam 62v.
  • – Ustawa tedy stanęła że by brac 10 bitych Talerow co Miesiąc na kon z pługu. PasPam 62v.
  • – Bralismy tedy w pierwszym Miesiącu według ustawy w drugim po 20 bitych. PasPam 62v.
  • – Y ta [forteca] by się iuz była więcey nad Miesiąc Nietrzymała bo Prowiantow Nie stawało. PasPam 99v.
  • – Mnie samemu więcey niz trzy miesiące wgłowie szumiało, iak w Browarze. PasPam 105v.
  • – Przegłodnielismy byli bardzo mięsa niezyiąc przez kilka miesięcy tylko ogrodnemi rzeczami. PasPam 113v.
  • – Dan w Nowym Dworze Dnia XXVII Miesiąca Grudnia. PasPam 151v.
  • – Wiedenska Forteca [...] Patrzciesz przez krotkie wedwoch Miesiącach Oblezenie. Iaką poniosła deformitatem [szkodę]. PasPam 259.
  • – Co mięsiąc te drzewo iedną wydaie gałąź, á przez Rok 12. iedne większe, co są starsze, drugie mnieysze co swieższe. ChmielAteny IV 624.
  • – W Listopadzie. przez połowę mięsiąca niey ustannie padały deszcze 22. powstał burzącst wicher z zimnem ostrym złączony, co tu iest rzecz niezwyczayna. BohJProg II 245.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • miesiąc apryl:
    • – M[iesią]ca Apryla 10 Toiest na wielkanoc Miałem Vsiebie Miłe goscie folwarku Poławeniu Pana Podsędka toiest Rodzonego Brata. PoczOdlPam 83.
2. »księżyc, ciało niebieskie«
  • – Któraż to jest, co się pokazuje jako zorza, piękna jako miesiąc, czysta jako słońce, ogromna jako wojsko uszykowane z chorągwiami? BG Pnp 6.
  • – Pierwej niż się zaćmi słońce, i światło, i miesiąc i gwiazdy, a nawrócą się obłoki po dżdżu. BG 1J Kaz 12.
  • – Miesiąc i gwiazdy, aby panowały w nocy; albowiem na wieki miłosierdzie jego. BG Ps 136.
  • – Słonca we Lwie z Miesiącem złączenie Iest to kon[s]eqvencyiey dobrey Rozumienie. PasPam 271v.
  • – Słonce y Miesiąc, Swiadczą, tak Philozofowie Po Bogu wszystkim rzeczom Inkrement y Zdrowie Przynoszą PasPam 271v.
  • – Alternata elewacyi y depresyi Xiężyca regularnie dzieie się co miesiąc pod każdym znakiem Zodyaka. BystrzInfAstron K4v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • miesiąc august:
    • – Na schyłku Miesiąca Augusta wtym roku, zapowietrził się Paweł Kopec ziakiei okazyi wiedziec nie moge. VorLetSkarb 238.
    • – Mca Augusta 13 Podstąpilismy pod Wilno. PoczOdlPam 19.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Chłop rádby co tydzień Woytá/ co miesiąc Vrzędniká / á co rok inszego Páná miał. RysProv II, 5.
  • – Kto się chce mieć dobrze ná dzień/ niech sobie gęś zárznie/ kto ná tydzień/ niech wieprzá zákole/ kto ná miesiąc/ niech wołu zábiie/ kto ná cáły rok/ niech żonę poymie/ á kto do śmierci/ niech Xiędzem zostánie. RysProv VII, 5.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

MIESIĄCEM

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1656-1688
Znaczenia
»półksiężycem, półkolem«
  • – Mowię do swoich Towarzystwa a noz mąmy gosci, kazalismy tedy stanąc Czeladzi szeregięm niekupą tak iakoby miesiącęm bo nietak razi szeregięm iako w kupie, a kazalismy zaraz po wydaniu pierwszego ognia zaraz wziąć naszablę. PasPam 59v.
  • – Ienosmy tylko odeszli od owey Gospody Nie było staiania umknęli się nąm zrazu a potym tak się stało iakom mowił poczęli nas miesiącem zaiezdzać dla tego że by nąm tył wziąć. PasPam 157.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 09.01.2023
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 09.01.2023