Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MLECZ

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   mlecz
D.   mleczu
  mlecza
B. uż. nżyw.   mlecz
N.   mleczem
Ms.   mleczu
liczba mnoga
M.   mlecze
D.   mleczów
B. uż. nosob.   mlecze
N.   mleczami
Ms.   mleczach
Etymologia
Znaczenia
1.  bot.  »roślina zielna o łodydze wypełnionej charakterystycznym mlecznym sokiem«
  • – Abo tym sposobem: wziąć korzenia Kosacu Swoyskiego/ á wárzyć go z Mleczem/ z Lakrecyą/ z Jelenim ięzykiem z nasieniem Ogorczánym/ z nasieniem Dyniowym/ y Malinnowym/ áż trzecia część álbo połowicá winá/ álbo wody wywre/ á przecedziwszy znowu z cukrem przywárzyć/ y pić. SyrZiel 8.
  • – O Trzech tylko Mleczách Dioszkored [Pedanius Dioskurydes?] y inni Ziołopisowie starádawni/ nam zostáwili wiádomość. Ale tych czásów wszytkich z témi trzemá/ iedenaście znáyduiemy/ sobie rożnych. SyrZiel 1144.
  • – Wtóry głádki Mlecz: Ten korzeń ma wielki biały: smákiem tákże pierwszému podobny. SyrZiel 1145.
  • – Jedenasty rodzay Mleczu/ korzonkow drobnych/ cienkich/ nieużytych y niczemnych [!]. SyrZiel 1146.
  • – W powiékach włosy złe wyniscza/ sokiem álbo mlekiem tych Mleczow pomazuiąc. SyrZiel 1146-1147.
  • – Ciekączki záwściąga/ sok wszystkich Mleczow z winem wárzony/ álbo sam tylko vżywány. SyrZiel 1168.
  • – Nasienie tych Mléczow w Iesieni ma być zbieráne. SyrZiel 1480.
  • – Weś rosołu kurzego, warz w niem Slaz, Fiołkowe liście, Podrożnik, Mlecz. CompMed 197.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • mlecz bluszczowaty:
  • bot. jary mlecz (sz. zm.):
    • »wilczomlecz ogrodowy; Euphorbia peplus«
    • – Mlecz iáry/ Rozdział 186. Peplus, Espula rotunda. Rundwolffsmilch. SyrZiel 1496.
    • – MLecz Járy/ ziołko nie wielkie iest/ pełny soku Mlécznego. SyrZiel 1496.
    • – MLecz Járy/ ziołko nie wielkie iest/ pełny soku Mlécznego, SyrZiel 1496.
    • – TAk się z nim [sporyszem mlecznym] spráwuią/ iáko z Mleczem Járym/ dla tychże potrzeb. SyrZiel 1497.
    • – Mlecz Járy inni zowią Okrągłą Sosnką. SyrZiel 1497.
    • – JAry Mlécz poziemny/ rozpuszcza po ziémi obłe rósczki/ ná dłoń wzdłuż krzewiste. Liścia soczowicznemu podobnego/ małe/ kształtu Mléczá iárego/ cienkie/ ná ziemi rozesłáne y leżące. SyrZiel 1498.
    • – Járy mlecz ziéle/ Peplus [...] Chamaelyce [...]. Syce [...]. Meconium aphrodes. Kn 235.
  • kozi mlecz (sz. zm.):
    • »roślina z rodziny złożonych, powłoka, utwar; Chondrilla«
    • – Kozi Cyek/ álbo Mlecz Kozi/ Rozdział 102. SyrZiel 1165.
    • – DRudzy Ziołopisowie to ziele [brodawnik] miedzy kozie Mlecze kłádą/ pierwszym kozim Mleczem Dyoszkoridowym mienią go bydź/ ále się mylą: bo Dyoszkorydow Mlecz kwiátu modrego/ á Brodawnik żołtego: Liściem tákże rożny od koziego Mleczá/ y owszem by mnieysze/ miększe/ tákże kwiát gdzieby więtszy miał/ byłby tak Podrożnikowi podobny/ żeby iednego od drugiego trudno rozeznáć. SyrZiel 1165.
    • – Zielé we wszystkich swoich częściach smaku słodnieiącégo iest/ iáko y Kozi Mlecz pierwszy. SyrZiel 1165.
    • – Koziego Mleczu/ kilka rodzáiów znáyduiemy. SyrZiel 1165.
    • – Te kozie Mlecze drudzy sczerbakámi miánuią álbo Endywią/ przeto że iednego są z sobą przyrodzenia. SyrZiel 1168.
    • – Mogą też bydź [prośniczki] ná mieysce Endywiey/ Podrożniku/ y kozich Mleczow/ do lekarstw bespiecznie vżywáne. SyrZiel 1169.
    • – Kozi mlecz ábo cycék/ ziéle. Chondrillon. chondrille, es. seu chondrilla, ae. Kn 131.
  • wilczy mlecz:
    • – Wilczy mlecz/ wilczé mleko/ psie mleko/ ziéle. [...] Tithymalus: Herba lactaria. [...] Lactuca marina. [...] Characias. Kn 1260.
  • mlecz sałaciany:
    • »roślina warzywna o liściach spożywanych na surowo; cykoria, Cichorium intybus a. foliosum«
    • – Endywia/ Mlecz sáłaciány/ Szczerbak ogrodny wiélki. Intybus, m. vel Intubus. [...] Intubum vel Intybum. Kn 171.
    • – Mlecz sałaciany, vid. Endywia. T III 844.
  • mlecz ostry:
    • – Mlecz ostry [tyt. rozdziału i podpis pod rysunkiem] SyrZiel 1144.
  • mlecz modry:
    • – mlecz modry. Kn 417.
  • mlecz świni:
    • – Pápawá/ żábi kwiát/ mlecz świni/ plesz/ mnich/ lwi ząb/ radyki/ gołębi groch. [...] Aphaca [...] Ambubeia. Kn 668.
  • bot. jary mlecz poziemny:
    • »wilczomlecz plamisty; Euphorbia maculata, Chamaesyce maculata«
    • – Járy Mlecz poziemny Rozdział 188. Chamaesyce. Kriechende/ Kleinehundsmilch. SyrZiel 1497-1498.
    • – JAry Mlécz poziemny/ rozpuscza po ziémi obłe rósczki/ ná dłoń wzdłuż krzewiste. Liścia soczowicznemu podobnego/ małe/ kształtu Mléczá iárego/ cienkie/ ná ziemi rozesłáne y leżące. SyrZiel 1498.
a) »pospolita roślina o żółtych kwiatach; Sonchus«
  • – Mlecz ziéle/ Sonchus. Kn 417.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • krowi mlecz:
    • »mlecz zwyczajny; Sonchus oleraceus, Sonchus laevis vulgaris«
    • – Sonchus laeuis. Krowi mlecz. KnŁacPol 725.
  • bot. mlecz biały:
    • »mlecz zwyczajny; Sonchus oleraceus, Sonchus laevis vulgaris«
    • – Laeuis sonchus, mlecz biały. Kn 417.
  • bot. mlecz ogrodny:
    • »mlecz kolczasty, Sonchus asper«
    • – W tych [wełniankach] nasienie iáko w Mleczu ogrodnym/ ktore wiátr zwiewa. SyrZiel 281.
    • – Sonchus asper. mlecz ogrodny. Kn 417.
  • mlecz wysoki:
    • – Sonchus arborescens, [mlecz] wysoki. Kn 417.
  • mlecz brunatny:
    • »Sonchus Caeruleus«
    • – Caeruleus [sonchus], [mlecz] brunatny. Kn 417.
2.  zool.  »nasienie ryb samców, mleczko«
  • – Głowę z tego Karpia vsmaż/ y mleczu kawałki odtretuy/ á zmieszay z Bigoskiem. CzerComp 56.
  • – Polewká z Mleczow Kárpiowych. CzerComp 73.
  • – Mlecz, milch von fisch. BierSłowa 64.
  • – Mlecz. 1) die Milch eines Fisches. [...] laite de poisson. T III 844.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • mlecz rybi:
    • »nasienie ryb samców, mleczko«
    • – Mlecz rybi/ Lactes muraenarum. Lamprid. Sueton. Iuni. Kn 417.
    • – Mlecz rybi/ Lactes piscinum. Piene źuwu. SzyrDict 176.
    • – mlecz rybi, karpiowy. T III 844.
3.  bot.  »sok wydzielający się z niektórych drzew i innych roślin po ich nacięciu«
  • – Korzeń pierwszéy Kozieybrody rozgrzewa y odwilża w pierwszym stopniu. Zaś wtóréy/ ktorą Turką zowią/ mlecz z korzenia samego zátwierdza/ záwściąga á zlekká wyciera/ ále do iedzenia nie iest tak przystoyny iako pierwszey. SyrZiel 1239.
  • – Mlecz w drzéwách niéktorych/ ábo zdrzeń iáko wé bzié/ w winnorośli etc. Medulla [...] Sambucus cui plurima medulla. Kn 417.
  • – Endivia silvestris, Sonchus Mlecz [regestr ziół] CompMed 23.
4.  bot.  »rdzeń drzewa«
  • – Mlecz. [...] das Marck in einigen Bäumen. T III 844.
5.  med.  »rdzeń pacierzowy, kręgowy«
  • – Mlecz w pacierzowey rurzé u zwierząt. Swieczká [...] Medulla spinalis [...]. Cerebrum longum. Kn 417.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: WG
Data ostatniej modyfikacji: 28.01.2016