Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

MÓL

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: MÓL, MUL
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   mól ||   mul
D.   mola
  mola
B. uż. żyw.   mola
N.   molem
Ms.   molu
liczba mnoga
M. uż. nosob.   mole
D.   moli
C.   molom ||   mulom
B. uż. nosob.   mole ||   mule
N.   molami
Znaczenia
1. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
  • – Odpráwiwszy postępki y spráwy stołowe Nie proznuią/ bo máią zabáwy domowe. Iedni gmáchy chędożą izbę kropią wzorem/ Drudzy się vwiiáią/ z miotłámi przed dworem. Trzeći kśięgi/ zygárki vstawia ná stole/ Czwarty száty przesusza/ by nie żárły mole. FraszSow D2v.
  • – Robią z Modrzeiowego drzewa skrzynie, walizy, pudełka, z racyi, iż się mul w nich nie zamnoży. ChmielAteny III 328.
  • – Tuż w spiżarni słoniny, sadła, wędzonki, kiełbasy maią się konserwować, ale nie stykaiąc się dla plesnizny uwarowania: iezli też rzeczy wędzone są zbytnie suche, zapłodzi się wnich mul wlecie, á raczey iakieś robactwo wołochate, ktore wędzone rzeczy, w mąkę obraca: trzeba temu zabieżeć, mule te gubiąc, ogartuiąc miotełką, solą skrapiaiąc etc. w szpiżarniach daią się kraty w oknach dla wentylacyi. ChmielAteny III 410.
2.  przen.  »zgryzota, zmartwienie«
  • – Lecz niemász spokoynieyszey y lepszey Wolnośći/ Iedno kiedy myśl wolna czuie się bez złośći, Záwsze w weselu żyie záwsze Boskie gody/ Záwsze pieśni opiewá/ y inne Swobody. Odnośi: potáiemny gdy iey Mol nie trapi/ Ale owá zła WOLNOSC co nie spi á sápi. WitkWol C4.
  • – ą, Gdzie dobra myśl, kędy śmiech i kędy śpiewają, Dźwięk mimo uszy leci, a mól je zakryty Serce smutne i mieni w żółć obiad obfity, Cwała we łbie i choć mię z sobą kto zawabi Tam, gdzie drogo dla wczasu ściany swe jedwabi, Choć na okręt budowny, choć na konia wsiędę, Troski z okrętu, troski z siodła nie pozbędę. ArciszLamBar I 386.
Związki frazeologiczne

  • pozbyć mola:
    • »uwolnić się od troski, kłopotu«
    • – Poczęli szęmrać między sobą to by ten Pan rad tez iuz pozbył tego mola który mu głowę suszy. PasPam 202.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Związki frazeologiczne

  • gryźć mola:
    • »rozważać jakiś problem, zastanawiać się nad wyjściem z danej sytuacji«
    • – [...] Cosz? nizli się Krol ruszy nisz się szlachta zcedzi Tymczasem spadnie Brda: przeprawy uprzedzi Passy pozastępuie: Ze Władysław ani Krol przeydzie: y maią kim co począc Pogani Tego Hetman z Starszyną kiedy grzyzie mola Ali poseł Kozacki ktory był do Krola Wyprawion z Zaporoza: pomyslney odprawy Dostawszy; prosto w Oboz przyiezdza z Warszawy [...]. PotWoj 50.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Kogo grzyzie mol zakryty/ nie wsmak mu obiad obfity. RysProv V, 8.
  • (wariant I):
    – Lwica za wilkiem bieży, za kozą wilczyca, Koza za wrzosem, a mnie do ciebie tesknica; Każdego swoja lubość, swoja żądzą pędzi, Każdego swój mól gryzie, swoja nędza swędzi. SzymSiel 9.
  • (wariant II):
    – Káżdy ma swego molá co go gryzie. KnAd 339.
  • (wariant III):
    – [...] I ow nie sczerze wesoł co sie smieie albo Tancuie gdy ma mola co go wewnątrz gryzie [...]. OpalKSat 82v.
  • (wariant IV):
    – Bo poki smierc Człowieka Kłem swym nie zagryzie Kazdy ma swego mola co go w serce gryzie. SzołHist k. tyt. v.
  • – [...] wewnątrz gryziony [mistrz krzyżacki] Molem złego sumnienia, winnym byc nieprzeczy [...]. DrobOpow 81.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: ER
Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2023