ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616

Formy gramatyczne

Znaczenia

1. »przy określaniu przestrzeni«

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

na bok:

– Bo ile wymyslonych przezwisk y rodzaiu szat roznych tyle trzeba miec wskrzyniach dostroiu Kładąc ie nasie to tak tosak to na bakier To nabok to zas przedsie to zas zasie potym. OpalKSat 100-100v.
– Rzucą ná się śmiertelne oszczepy po oku, Ze iednák ná bok obá? umkną rázem kroku? Chybią się [pojedynek rzymskiego i francuskiego harcownika przed bitwą]. PotPocz 144.
– Na bok bramy po lewej ręce izbedki dwie o jednej sieni i o jednym kominie murowanym. InwChełm 5.

osadzić na fortecy:

– P owey Szczesliwey Wiktoryiey [...] zaraz tam osadził na tey Fortecy Woiewoda kapitana, Wąsowicza z Ludzmi. PasPam 61.

Związki frazeologiczne

pospadać na łeb:

– Iednych wycięto drudzi potonęli Inszych na gnano na Skałę y tam pospadali tak że na łeb, y z konmi. PasPam 245v.

na łeb spaść:

– PasPam 189v.

2. »przy określaniu czasu«

– Administratio ta moia tilko cztery Miesięcy trwała; puscił Je[g]o m[ość] P. Podskarbi Arendom Jakubowi Moizeszowiczowi i Lewkowi Faitelewiczowi zydom Wilenskim, za fl 3 ½ tysiąca na rok ieden. VorLetSkarb 236.
– Posłałem prowizy na Rok przyszły do s. Jerzego temuz Pa[nu] Boryczewskiemu assistentowi Trybunału akkomodacy Atłasu na zupan Sukna. SapADiar 61.

3. hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

na imię czyjeś:

– Wowych zdesperowanych okazyiach na Imię krola Pana Swego wmałey garzci Woyska pokazał się nieprzyiacielowi na oko. PasPam 296v.

na czyjeś imię:

– Stryi moy [...] kommissarzem do nich bywał [...] nawet kiedy powiedałęm im o Swoim nieszczęsciu [...] mowili ze byś był miał wstolicy wszelakie poszanowanie y na iego Imię y Zasługi Narodowi Naszemu wdzięczne pewnie wyszedł bys był bez okupu. PasPam 165.

Związki frazeologiczne

przykroić ferezją na kogoś:

– Będę umiał upomniec się kozdemu kto taką na mnie y Całego Wosobie moiey woyska przykroił Ferezyią. PasPam 134v.

pić na imprezę:

– Piięmy tedy na owę imprezę dzien tak że y drugi. Trzeciego dnia wyiechalismy. PasPam 74v.

imię Boskie wziąć na pomoc:

– Ociec [...] pisał domnie y rozkazał że bym imię Boskie wziąwszy napomoc tym się naymniey niekonfundował, ale szedł smiele tam gdzie iest wola wodza pod Błogosławienstwem Oycowskiem y Macierzynskiem. PasPam 53v.

na hardość kogoś wsadzić:

– Mieszczanie chcą przyść ale się boią prosięmy za niemi. Ia odpowiem że Samiscie ich natę Hardość wSadzili teraz znowu zaniemi prosicie. PasPam 169.

co komu czynić na afront || co komu robić na afront || co komu uczynić na afront || co komu wyrabiać na afront:

– Wymawiali mi to ześ to nąm uczynił na affront. PasPam 164v.
– Kiedy kto dobro nasze bierze i podobno nam to jeszcze na afront robią, wytrwać i ścierpieć niepodobna. SobJListy 62.
– To wszystko wyrabiał Sapieha na afront Krolowi zaczepiaiąc Koronne Kraje. OtwFDzieje 42.

na łaskę się zdać:

– Od stąpiwszy wszystkich Praetensey Swoich na Łaskę się IoKMSCi przez Woiewodztwa pomięnione Woysko Związkowe Całe zdał. PasPam 209v.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Wiedząc, że frasunek dobry trunek, meláncholią wpuł zdesperácyą pomieszáną ałembikową z głowy wybiia receptą GarczAnat 42.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

na potym:

– Iesli ktore kolwiek z pomięnionych [dóbr] [...] były przywrocone [...] kassuięmy y Annihiluięmy azeby zadna na potym mniędzy Stąnami Narodami y Prywatnemi osobami [nie została] Iskierka do wnętrznych rozruchow y niechęci. PasPam 211.
– Nietylko pro tunc przez Ninieyszą Amnestyą Rzptą uspokoic ale y na potym od podanych konfederacey y Zwiąskow mieć chciemy bespieczną. PasPam 212v.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– ON DIT proverbialement, Remonter sur la beste (Rétablir sa fortune, ses affaires ruinées, se remettre en selle) [...] MOWIĄ przysłowiem, znowu wsiąść ná bydlę swoie, postáwić ná nogi szczęście swoie obalone, powstać znowu, porość. DanKolaDyk I, 192.

– Wszędzie ná błazny kápie. RysProv XVI, 9.

– Pánowié nic nié robią/ á dobrzé się máią: A chłopkowié zaś/ robiąc ná onych/ wzdychaią. KnAd 819.

– Zaymiész mi káczki ná błocie ábo ná wodzie. KnAd 1307.

od przysł.: Nie trafiłeś na dudka, znajdź sobie błazna.

– Nié tráfiłéś ná dudká. Naydzi sobié błazna. KnAd 668.

– Ná iédnę się broń/ obronę/ dowod/ przyiaciélá/ nié spuszczay. KnAd 529.

– Na się drugi broń nosi. RysProv XI, 8.

– Trudno z błazny ná záiąc. RysProv XVI, 2.

– Boy sie Na koniu Błagac na osiełku siedzące[go]. HerbOr 414.

– Niemasz tak złey rzeczy zadney ktora by się na dobre przygodzić nie miała. PasPam 149av.

– Broń mieyscem/ Rusnicá w lesie/ Kopija w polu/ Miecz ná vlicy/ Puginał w cieśni. Strászne są. ŻabPol B2.

– Lepiey iest więcey mieć łanow niźli dworow: więcey bydłá ná oborze niźli szat w komorze. PetrSEk 12.

– Koń bossy ná lod/ Bot dziuráwy ná błoto/ Tępa siekierá ná drwá Niebespieczni są. ŻabPol B1.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NA I

NA II

NA