ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI (pod: na dorędziu), Kn (pod: na doręczu), T (pod: doręcz), L (XVI-XVII), SWil (pod: doręcze), SW (pod: doręcze), SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				dorędzie
	B.				dorędzie
	Ms.				dorędziu
					dorędzi

Znaczenia

»miejsce tuż obok«

– Szedł Judasz do kościoła, wziąwszy je [pieniądze] co prędzej. Tamże je na dorędzie porzuciwszy gdziesi, Idzie na stronę i tam swą się ręką wiesi. PotZacKuk I 570.
– *Doręcz, f. *Doręcze. Dorędzie. Bereitschaft, fast nur in folgender Redens-Art. apareil, prépartif, ce mot n'est presque usité que dans l'expression suivante. T III 255.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1622

Znaczenia

»przy sobie, pod ręką; w gotowości«

– Karty, kostki i warczaby na stole postawię. A sam też sobie usiędę na dorędzi kędy, Bo tam beze mnie nie będzie, muszę doźrzeć wszędy. SejmPiek 37.
– Ná obchod Páschy/ iesli nie mász ná dorędziu báránká/ pozwolił [Chrystus] koziełká miásto niego. BirkNiedz 590.
– W tenże sens był do książęcia Radziwiłła, wyżej pomienionego hetmana Elearskiego, dziękując mu, a prosząc, aby aż do Czech wojsko co najskromniej prowadził; któryby się w tym porządku miał był po cesarskim położyć, ale go nie było na dorędziu. DembPrzew 109.
– Ná doręczu/ ná dorędziu/ pogotowiu. [...] In promptu aliquid habeo vel pono [...] Ad manum habeo aliquid [...] In procinctu [...]. Kn 442.
– Naprzod, ponieważ Strzelbá káżdego czásu ná dorędziu y pogotowiu być musi, żeby w czas oney mieysce sposobne obeyzrzeć. UffDekArch II, 25.
– Przed roieniem mieć te potrzeby ná dorędziu przy pásiece; Przeták ná zerdzi dla zbieránia Pszczoł, kulę dla strząśnięnia, zerdz drugą dla podpárcia przetáka [...]. HaurEk 39.
– [...] gdy w gębę mierzą, Chybią a na dorędziu w nos prędzej uderzą. MorszZWierszeWir I 387.
– [...] kartę Ewander, którą mu był król dał, złożył i schowała osobno, aby ją miał na dorędziu [...]. LubSArtDąb IV, 2.
– [Książę Janusz Radziwiłł] jednych, którzy się bronili i do wojny sposobni byli wyciąć kazał, drugim folgował, ale ze wszystkich dostatków obrać kazał, cerkwiom i monastyrom nie przepusczając, ale co kosztowniejsze rzeczy na dorędziu być mogły zabierając, na ostatek miasto i bramy zapaliwszy. JemPam 88.
– [...] że nie miał Eleuteriusz szpady na doredziu tak mu dobrze piescią dał ze wszystkie palce znac było. HistŚwież 181.
– Jeżeli piiawki masz na dorędziu, staw kilka za uszy. BeimJelMed 227.
– *na doręczu; na dorędziu; pogotowiu. in Bereitschaft; bey der Hand. à main; en main; à portée; à la main. § na dorędziu teraz nie mam księgi; Woysko ma bydź zawsze na dorędziu, tak czasu boiu iako i pokoiu. T III 255.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

nie na dorędziu mi:

– nie na dorędziu mi. es ist mir nicht zur Hand. je ne suis pas en main. T III 255.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: DORĘCZE, DORĘCZ.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

DORĘDZIE

NA DORĘDZI, NA DORĘDZIU