ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L (XVI-XIX), SWil, SW, SJP

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				nadzieja
	D.				nadzieje
	B.				nadzieję
	N.				nadzieją
	Ms.				nadziei

liczba mnoga

nadzieje

Znaczenia

1. »pragnienie, żeby coś się stało; oczekiwanie czegoś«

– Nádziéiá/ spes [...]. Kn 457.
– Czeladnik iednak moy wolski nieiaki Szlachcic z pood Brzezin został się tam [w Dani] y ozęnił się z poddanką tego Szlachcica Czorką iednego Gbura ktory postępek czynił im lepszą nadzieię że y ia zapewne do nich powrocę. PasPam 70v.
– Było tedy na 40 000 Moskwy naszego y z Litwą tylko 15 000, bardzo to mały kawałek ale przecię nadzieia nas cieszyła. PasPam 93.
– Z naszych y ieden niezginął przez fortel wktorym oni [Moskale] nay większą nadzieię pokładali. PasPam 108.
– A miąłem tez nadzieie in testimoniis [w świadectwach] kompaniey tez naszey ktorzy podtym znakiem Pana Piekarskiego zostawali. PasPam 114v.
– Niech y ten ktory Istotną spodziewa się ukontentować Rzeczywistością płonną ad Praesens [na chwilę] zabawi się nadzieią. Byle go ta nadzieja wlekkomyslną niewprowadziła konfuzyją. PasPam 145.
– Miał krol Woysko dosyc piekne ale coz wszystkie iego nadzieie upadły przez Śmierć Czarnieckiego. PasPam 197v.
– Dąm radości y nadzieie naszey wgorzkie obrociły się nąm łzy. PasPam 207v.
– Widzę takęm się zawiodł na Nadziei iak owa Baba Co Pana Boga prosiła olepszego Pana a coraz to iedęn po drugim gorszy następował. PasPam 279.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

nadzieję czynić komuś:

– Nádziéię czynię komu / nádziéię dodawam ábo otuchy. Spem alicui facio, do [...]. Kn 457.
– Nadzieia die Hoffnung [...]. T III 901.

nadzieję mieć w kimś:

– Nádziéię mam w kiem/ Ufam w kogo [...]. Kn 457.

dobra nadzieja:

– Kiedy iuz zdobrą nadzieią dogrzewamy im y spodziewamy się tu gdzie koło Ordy [Odry] albo koło Baltyckiego Morza związać ich az się oni iakos wymknęli bokiem. PasPam 200-200v.

cieszyć się nadzieją:

– Obie stronie cieszyły się nadzieią. PasPam 265v.

nadzieje nie tracić:

– Tych tedy wszystkich postrachow Niewinność moia lękac mi się niekaze y nadzieie nie tracić. PasPam 137v.

być jakiejś nadzieje:

– Ia się tu wąm wygnać niedam takiey bądzcie nadzieie choc by miał paść ieden na drugim a niewiadę. PasPam 169.

Związki frazeologiczne

pokładać w czymś nadzieję (sz. zm.):

~ W tym Gruntowno pokładam nadzieię że was wszystkich powracaiących w dobrym witac będę zdrowiu. PasPam 58.

cieszyć się nadzieją:

mieć nadzieję:

– Zostawiliśmy tedy Tabory nasze w Czaplinku maiąc nadzieię powrocic do nich nay więcey za puł Roka. PasPam 53.
– Oni ieszcze mieli nadzieię że zatemi listami zostanę w Hamburku iezeli by był zniemi dogonił. PasPam 76.
– Teraz choc by y było co dać to Niepodobna to uczynić Niemiey WSC nadzieie niech WSCi krol zkąd inąd obmysli. PasPam 179v.

2. relig. »jedna z trzech cnót teologicznych«

– Ia w tym mąm nadzieię ktorego Przenay Swiętsze wspominąm Imię Jezus y w Przyczynie Przenay Swiętszey iego Matki. PasPam 58.
– Rzekł to przy kilku kompaniey miey że w Bogu Nadzieię że cię wydzwignie ztey Turbacyiey. PasPam 102v.

Związki frazeologiczne

mieć nadzieję w (Panu) Bogu:

– Mam ia w Panu Bogu moim nadzieię. PasPam 195v.

przy nadziei Bożej:

– Przy nadziei Bozey mozemy sobie słuszną formować Bataliią. PasPam 152.
– Wyrozumiawszy krol z Ięzyka ze przy nadziei Bozey moze bydz wrękach naszych pomięniony Seczyn czyli Syczyn kazał do Szturmu gotować się. PasPam 269.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Kto nádzieią żyw/ wskorali/ będzie wielki dziw. RysProv 37.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

NADZIEJA