Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

NARÓD

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   naród
D.   narodu
C.   narodowi
N.   narodem
Ms.   narodzie
W.   narodzie
liczba mnoga
M. uż. osob.   narodowie
uż. nosob.   narody
D.   narodów
C.   narodom
N.   narodami
Ms.   narodziech
W. uż. osob.   narodowie
Znaczenia
1. »o ogóle ludzi tworzących na jakimś terytorium wspólnotę kulturalną, polityczną i gospodarczą; ludność, lud«
  • – Moskiewskie woyska a osobliwie owe Boiarskie Chorągwie w szyku stoiące są tak straszne iako narod zadęn nieiest. PasPam 107.
  • – Wielkie Bog Wszechmogący nad Narodem Polskiem pokazał miłosierdzie. PasPam 108v.
  • – Chodziło o urazę Hetmanow y Narodu Litewskiego. PasPam 161.
  • – To to taka Francuzowie mieli w Polszcze powagę za Ludowiki ze im pozwolono Co tylko zamyslili [...] nie ktorzy sarkali nato bardzo ze się tak Dwor rozmiłował w tym Narodzie. PasPam 190-190v.
  • – Responde Czemus wzruszał pokoiu o ktorey Narody zawsze do Nieba Supplikuią. PasPam 195v.
  • – Wolna Elekcyia tym ze Narodom wedle praw iest dostatecznie warowna. PasPam 213v.
  • – Cudowną to Bog dał Narodowi naszemu Victoryią. PasPam 246.
  • – Oni [Turcy] tylko [z] Tatarami a Brancami [wojują] ktorych zynszych narodow biorąc akkomoduią do Woyny. PasPam 261v.
  • – To to ten ten Narod Litewski tak iest bardzo nabozny. PasPam 299v.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • naród chrześcijański:
    • »wyznawcy religii chrześcijańskiej, chrześcijanie«
    • – Z wielką tedy ten Rok odprawił się szczęsliwoscią y wszystkim Narodom Chrzescianskim z pociechą oprocz samych Luteranow. PasPam 277.
  • jaszczurczy naród:
    • »lud zły, podstępny, przebiegły«
    • – Uwazaymy to iako ten Iaszczurczy Narod Trzy częsci Oyczyzny naszey mieczem y ogniem z plądrował. PasPam 118.
2. »ród, rodzaj ludzki; ludzkość«
  • – Taka wprawdzie iest Ludzkiego Reguła zycia [...] ze by złego zdobrym kłopotow y frasunkow z pomyslnosciami ustawiczna Człowieka Inqvietowała Vicissitudo ktorą ich lubo przykrą naturze naszey Luctam skromną iednak nalezy Tollerowac Cierpliwoscią zapatruiąc się że taka iest desuper całemu narodowi konstytucya. PasPam 146v.
Związki frazeologiczne

  • ludzki naród:
    • »ludzie«
    • – Uktorego by z naypotężnieyszych Swiata tego Monarchow szukac Protekcyiey od Nie uchronney na ludzki Narod smiertelnosci oppressyiey? PasPam 84v.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • bibl. naród Abrahamowy:
    • – MEżowie brácia/ synowie narodu Abráhámowego/ y ktorzy się miedzy wámi Bogá boją/ wamci słowo zbáwienia tego posłáne jest. BG Dz 13, 26.
  • ludzki naród:
  • apostoł Narodów:
    • »Święty Paweł«
    • – Jeżeli wielkiemu Apostołowi Narodów pełnemu Ducha świętego, chwalemy egzercycyjum rzemiosła koło namiotów i ja [autor książki] się przyganą nie obrażę, że rzmieslnicze obiectum traktuię. SolArchB 6.
Związki frazeologiczne

  • tytułować się imieniem narodu polskiego:
    • »nazywać się Polakiem«
    • – Przez Inwencyią niektorych Subiektow Polskich Szelągi Wołoskie wprowadzono do Polski [...] za ktorą niecnotę niegodni się ci Inwentowie Tytułować Imięniem Narodu Polskiego y znaczny Bogu muszą oddawać Rachunek. PasPam 187.
  • rządzić narody w berle żelaznym:
    • »o Chrystusie: sprawować nad narodami duchową władzę, wyrażającą się w mocy odkupienia win«
    • – Niewiástá urodziłá syná płci męzkiey, ktory miał rządzić wszytkie narody w berle żeláznym. BirkNiedz .
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – babi narod zawsze chytry. T III 16.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 09.11.2016