ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SStp (parkan, perkan), SXVI (parkan), Kn (parkan), T (parkan), L (parkan; XVII, XVIII), SWil (parkan), SW (parkan, parchan), SJP (parkan)

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		parchan \|\| parkan
D.		parkanu \|\| parchanu
B.	uż. nżyw.	parchan \|\| parkan
N.		parkanem \|\| parchanem
Ms.		parchanie \|\| parkanie

liczba mnoga

M.	uż. nosob.	parkany
D.		parkanów
B.	uż. nosob.	parkany
Ms.		parkanach \|\| parkaniech

Etymologia

g.-niem. parchan, parkan

Znaczenia

1. »ogrodzenie, płot, także element fortyfikacji«

– Na wierzchu parkanu wszędzie palanki przykryte deskami. NiemPam 23-24.
– Placu gołego naymniey niema [...] ieno przy bramach co z krym- i kitaygrodow do niego są, i to trochę od murow, jednak i parkanow daleko budowanie sadzą że tam przestrzeństwo do obrony nieprzyiacielowi wielkie. MasDiar 74.
– Parkan ten był wezwyż na 3 kopie. MasDiar 74.
– Pan Struś nastąpił pod stolicę [...] ktorey mu nie chcą dopuscić z nami się złączyć, a też niema którędy w parkanie drewnianym wszystkie Bramy pozamykano. MasDiar 80.
– PIerwsza [lebiodka] roście [...] przy drogách szcieszkách/ przy drogách szcieszkách/ przy párkániech/ ábo płociech. SyrZiel 495.
– W Lesie ná mieyscách płonnych/ ná dziczynách/ pod czás [...] przy płociech y párkánách rady rosną [dzikie konopie]. SyrZiel 824.
– Kámienny párkan/ grobla/ wał. Maceria, vel maceries. Pilunas iż akmenu. SzyrDict 94.
– By zatrzymali Bisurmana zelazny parkan Uczyniono Na kształt muru na kołach, ktory postawiono Długie osęki, haki, ten parkan trzymały. DrobOpow 33-34.
– Podwórze z przyjazdu od wsi parchanem spasane, w którym parchanie są dziury. InwKal I 88.
– Około dworu nie masz parchanu, tylko jest płot. InwKal I 188.
– Obora o 3 kolniach, czwarta w parchan. InwKal I 333.
– Vtwierdz sznur reprezentuiący liniią CL dána w polu, álbo podle ściány, párkánu, przyciesi. SolGeom I 33.
– Idąc do Domu swego niosząc Pułszet Płotna do Ząmku po[d] Parchanem Czmentarza Koscioła Swietego Krzyza Vsiadszy nagle omdlał. KomonDziej 216.
– Gwardye stroie, Londy, Bardyzany Z piechot ognistych [...] rzucone parkany Iak paięczyna tak zaszczyt nietrwały. MikSil 65.
– Pospolstwo [...] gwałtem wrota, y parkan dworu Archiepiskopskiego wyłamali. NiesKor II 759.

2. myśl. »sieć a. ogrodzenie-pułapka używana podczas polowania«

– [Przybory myśliwskie:] Parkany Płocienne w Łachwie [...] Parkanow z oborami y kolcami kołami zelaznemi sztuk . . . . 36. ArchRadziw 1638 1748/ 380, 3.
– [Opis psiarni:] Sieci Ruzne [...] Parkanow konopnych N[r] 2 Pułparkankow konopnych [...] N[r] 3. ArchRadziw 1638 1750/ 388, 4.
– Schieβgarten párchań pomaerium. KusWeg I6.
– Był tam niedzwiadek [...] ktorego w Litwie parkany stawiaiąć Marcin Oginski zywcem osocznikom kazał do Sieci nagnać. PasPam 176.
– Wprzod ich ostanowi Parkanem w kniei [łowczy - jelenie]. LucChrośPhar 118.

Przenośnie

Cóż będzie czynić serce utrapione, Gdy na nie takie parkany rzucone, Kiedy w zdradliwe włos uwikłan nici, Kiedy i sam włos stoi za sto siéci.MorszAUtwKuk 167

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

PARKAN, PARCHAN