Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PIERŚCIONEK
rzecz
m
, *PIERŚCIONKA
rzecz
ż

W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: PIERŚCIONEK || *PIERŚCIONKA, PIERZCIONEK, *PIERZŚCIONEK, *PIERŚCIUNEK
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, Kn, T, L (XVII), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp

Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M. m   pierzcionek ||   pierścionek
D. m   pierścionka ||   pierzścionka
B. m uż. nżyw.   pierścionek ||   pierściunek ||   pierzścionek ||   pierzcionek
N. m   pierścionkiem
Ms. m   pierścionku
liczba mnoga
M. m albo ż uż. nosob.   pierścionki ||   pierzcionki
D. m   pierzcionków ||   pierścionków
B. m albo ż uż. nosob.   pierścionki
Ms. m albo ż   pierścionkach ||   pierzścionkach
Znaczenia
1. »ozdoba, klejnot zazwyczaj noszony na palcu«
  • – Stárzy tákowych wod bárzo niemáło wypiiáć dawáli [...] że się skora wzdęłá/ y pierścionki ná palcách okryłá. PetrJWod 3.
  • – Mały Pierscionek zdyamentami szacowano złotych Dwadziescia y cztery. ArchRadziw 1638 42.
  • – Obaczył ná ołtarzu báłwan Bogá Apolliná z rękoma wyciągnionemi/ á ná pálcach ma pełno pierścionkow drogich/ ktorych mu głupie pospolstwo z nabożenstwá náwdziewáł. StarKaz 166.
  • – Krol Pyrrhus miał pierścionek ná pálcu/ z kámieniem Achatesem. StarKaz 562.
  • – Digitale Naparstek, Piersczionek SłowPolŁac 48.
  • – Oddac ma[...] pierzcionkow złotych szesc. Pierwszy Piąciu dijamentow za ktory dano złotych sto, drugi mały Pierzcionek z dijamencikiem Zan dano złotych Pietnascie. DekrŻmud 148-149.
  • – Ktoby nosił z niego[kopytka] Krzyżyk ábo pierścionek ná Szyiey/ od tey choroby y czárow/ będzie miał prezerwátywę. HercBan 32.
  • – Paulus Scipio, aby był miłość przeciw kochanemu Dobrodzieiowi Swemu wszytkim w-obec Rzymianom wyświadczył. Na pierścionku od niego darowanym kazał iego obraz wykształtować misternie. PisMów II 170.
  • – Ojcem Krzesnim był Jmść P. Jendrzey Kupiński S.JK Msci [...] Kumo Jmsc Pani Marianna Nuszczynska R.L Matka Zony moiey ktora zawiąnzała piersciunek Diamentowy. WilczPam 55.
  • – Połozył mi zastawe flaszke sribrno vni grani pozłociste y pierscionką trzy. KunReg 30v.
  • – Powiádáją o Cesárzu Kárle Wielkim/ iż miał w páłácu swym białągłowę jednę/ ktora go byłá oczárowáłá pierścionkiem/ ktory przy sobie nosiłá/ ták bárzo/ iż nie mogł bydź bez niey/ poki żyłá. GdacPrzyd 47.
  • – Nie mowię o pierzścionkach Małżeńskich, nie mowię o pierzścionkach, które na zmowinach dáią. MłodzKaz 381.
  • – Widáć było ná owey Jeymości łáńcuszki pierścionki, wstążki, áż to iákoś zgásło. MłodzKaz IV, 531.
  • – Będzie czásem Pan iáki wielki [...] má náprzykład pierścionek ná pálcu á ieszcze tablice między pálce, álbo w pięść obroci, áż kiedy przyidzie siedzieć, rozmáwiáć, tablicę bogatą obroci, z samego łyskánia z wody, pozna ten, kto się ná rzecách zná: to Jegomość, ieden pierścień opłáciłby tych innych áppárencyie. MłodzKaz IV, 541.
  • – Serdeczny tylko palec dwa pierścionki nosi. Gwoli prezerwatywom: bawoli i łosi. KorczWiz 92.
  • – Młodzian ieden sukienkę na siebie zakonną biorge złoty swoy pierzcionek na obrazie Nayśw. Matki w kaplicy przy s. Macieiu zawiesił, zaślubiaiąc się Bogu w tym Zakonie na służbę. NiesKor II 347.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • połowa pierścionka:
    • – Te słowá iey serce przeniknęły, y rzekł do niey mile. Towárzyszko moia nie znász Baszewilá twego Małżonká? Nie znasz y tey połowy pierścionká ktorym ná znák miłości wzáiemney przełamał? TylkStrom 95.
  • pierścionki ślubne:
    • – Drudzy [...] przes oba pierscionky slubne winę przepuszczaią. GrodzMisc 110.
Związki frazeologiczne

  • gonić do pierścionka:
    • »GONIĆ«
  • biegać do pierścionka:
    • »BIEGAĆ«
a) »ozdoba noszona na palcu, z zegarkiem w środku«
  • – Znaiduiemy pierscionek Karola 5. w ktorym zegarek godziny wylicał. HerbOr 146.
b) »ozdoba służąca do pieczętowania«
  • – Dawno mąm od WMci obiecany pierscionek zpieczątką domu mego, złoty, taki wlasnie iaki iest WMP. Moy Braciszku habeam. [...] OpalKListy 80-81.
2.  w lm  »fryzura, uczesanie«
  • – FRISER [...] Trefić włosy w pierścionki. DanKolaDyk 64.
3. »część maszyny, przyrządu, urządzenia«
  • – Pierścionek B, przez małą dziurę D, liniyki EA przeprowádzić do drugiego Pierścionka C, nie psuiąc ich związánia, iákie Figurá pokazuie. SolArch 117.
  • – Niech będzie Tabliczká drzewiána álbo mosiężna EA, z dziurką D, podługowátą nie wielką: y przy niey uwiązáne sznurkiem iákimkolwiek dwá pierścionki B, C; Tym Sposobem iáko Figura pokázuie, z ktorych Pierścionek B, potrzebá przeprowádzić do pierścionka C, nie odwiązuiąc końcow E, A, sznurká od liniyki[...] Pierścionek B, przełoż przez záłamánie L sznurká, áby stánął ná e. SolArch 117.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Odsyłacze
Patrz: PIERŚCIEŃ, *PIERŚCIONECZEK.
Autorzy: EW
Data ostatniej modyfikacji: 10.05.2016