Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PIENIĄDZ

rzecz.
m
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Warianty fonetyczne: PIENIĄDZ, PINIĄDZ, PIENIĄŻ
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   pieniąż
liczba mnoga
D.   pieniążów ||   pieniędzy ||   piniędzy
B. uż. nosob.   pieniądze ||   piniądze
Znaczenia
»środek płatniczy«
  • – Pytam: czemu księża naszy [...] zbierają pieniądze bezdzieccy, I albo z nimi w ziemię wprzod, nim śmierć zapadnie, Albo zaś w księżą, jeśli krewna nie ukradnie. [...] jako bałwochwalce swego depozytu, Jako sługi Mamony do zębow ich zgrzytu, Głębiej piekła z Judaszem spychają pospołu. PotFraszBrück II 410.
  • – Awizuię Awizować kupca do oddania pieniędzy. T III 14.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • liczyć pieniądze (sz. zm.):
    • – Tych piniędzy ktores przyniosł nie liczył Podskarbi az poodiezdzie twoim. PasPam 64.
    • – Pytam [...] co to za piniądze liczą? Odpowie nam tez to na podkowy PP Mieszczanie ofiarowali z łaski. PasPam 153v.
    • – Kazałęm tedy gospodarzowi pilnować kiedy iuz będą liczyć piniądze. PasPam 153v.
    • – Liczemy piniadze zawarszy sie zemną w Sklepiku iednym bardzo cięmnym, o iednym tylko okięnku na Zamku w tyle S. Kazimirza. PasPam 180.
Związki frazeologiczne

  • pieniądze nie trzymają się kogoś:
    • »ktoś jest rozrzutny, łatwo wydaje pieniądze«
    • ~ Nie miał szczęscia do piniędzy poprostu niechciały się go trzymac. PasPam 179.
  • gołe pieniądze:
    • – Mnie tez bardziey appetyt pociągał ad pingvem Globum nizeli do gołych piniędzy. PasPam 220.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • oddać przez bank pieniądze:
    • – Oddáć przez Bánk pieniądze Argentum alicui rescribere, Perscribere pecuniam, nummos alicui scribere. DasHünDict Ooiij.
  • dawać pieniądze na bank:
    • – Dáię ná lichwę pieniądzé/ ábo ná bánk/ Colloco pecuniam. Pecuniam in quaestu relinquo: pecunia in quaestum et fenerationem translata: [...] Dáć ná máiętność/ ná folwárk/ [...] Vwięzić pieniądzé/ robić pieniądzmi [!]. [...] vide Lichwę biorę. Kn 112.
  • gotowe pieniądze:
    • – Tam ma apn Podskarbi zastać cos gotowych piniędzy. tedy obiecuie Wąm z tych zaraz wyliczyć [...] My iednak czym lepszym niezapomniemy was opatrzyc feliciori tempore. PasPam 179.
  • oddawać pieniądze przez bank:
    • – Oddáię pieniądzé przéz bánk/ ná bánku vkázuię/ posyłam do bánkierzá ná się kártélusz pożyczálnikowi. Rescribo alicui argentum. Kn 594.
  • języczne pieniądze:
    • »kara pieniężna za lekkomyślne mówienie«
    • – Języczné pieniądzé/ winá pieniężna lékkomowności. Linguarium, [...] est pecuniaria multa incauti sermonis, seu quod penditur pro lingua temere locuta. [...] Linguarium dabo. Verba mea redimam. Damno castigabo promittendi temeritatem. quae omnia idem fonant. Non rectè [...] linguae thecam nomine linguarij hîc intelligit, quem refellit [...]. afferrens analogias vasarij, cesarij, vnguentarij, [...] pro pecunia data vafis, cerae, vnguentis parandis [...]. Kn 248.
Związki frazeologiczne

  • piniądze zbierać:
  • pieniądze sypać, sypać pieniędzmi:
    • »lekkomyślnie wydawać pieniądze, nie liczyć się z wydatkami«
    • ~ Francuzow w Warszawie więcey nizeli owych co Cerberowe rozdymaią ognie Piniądze Sypią praktyki czynią a naybardziey nocne. PasPam 188v.
    • ~ Sypano Piniądzmi w Polszcze ze by dopiąc swego. PasPam 197v.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Pięniędzmi bogactwy mądry władnié/ głupi iem służy. KnAd 837.
  • – Wolałbym ie (te pieniądzé ktorych prosisz/ ábo kupno) w błoto wrzucić. ábo do szpitalá dáć. KnAd 1252.
  • – Jak w błoto wrzucił pieniądzé/ koszt. KnAd 294.
  • – Chłopiętom do sádu/ Białogłowie do táiemnic/ Kosterze do pieniędzy. Nie powierzay kluczy. ŻabPol B4v.
  • – Każ temu smrodowi ábo béstyiey gębę pieniędzmi zátkáć. KnAd 242.
  • – Nie nasyci głodnego pełen wór pieniędzy, Jeśli chleba nie kupi [...]. PotFrasz4Kuk I 419.
  • – Iest Włoskie prouerbium. Chi spende piu, spende manco. Kto, według potrzeby pieniądzmi dzwoni, Tęn się tez większego kosztu ochroni. HaurEk 20.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 21.03.2016