Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

PRZODEK

rzecz.
m
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L, SWil, SJP


Najwcześniejsze poświadczenie: 1618
Formy gramatyczne
liczba pojedyncza
M.   przodek
D.   przodku
N.   przodkiem
liczba mnoga
M. uż. osob.   przodkowie
D.   przodków
Znaczenia
1. »ten, od którego ktoś pochodzi: nieżyjący już dziś dziad, pradziad lub ich dalszy poprzednik, antenat«
  • – Woła [...] Zebysmy zate uięli się szczerze pretensyie, że by [...] Wosobac naszych widział ieszcze Swiat nieumarłą przodkow naszych Sławę y Fantazyią. PasPam 58.
  • – Na poparcie y potwierdzenie w tey że Wolney Elekcyiey praw napisanych od Swiątobliwych Przodkow Naszych DOMU IAGIELLONSKIEGO na danych iako ostatni ich potomek [...] tez Prawa z Twierdzamy. PasPam 213v.
  • – O Tosz masz Italia ze nietylko twoii Przodkowie Męzni byli. PasPam 274v.
  • – Miła Nobilitas [...] Bardzo powaga twoia wypadła zkluby apowaga twoia [na] ktorą Przodkowie nasi oni Swiątobliwi u Narodow tak sobie zarobili. PasPam 286v.
2. »przodowanie, przewaga«
  • – Cny Lanckoronski. Tobie przodek nad inszemi Zasługa w Niebie. Chonor nalezy na Ziemi. PasPam 270.
3. »przód«
  • – Ták z rotą swą przypadszy Pan Chmielecki przodkiem/ Vderzył sam práwie w Murádyná śrzodkiem [...]. DobrociesRel B2v.
  • – Wierę, niemała na panienkę wada, Że w niej pogańska znajduje się zdrada; Obróć jeno twarz swoję: Byle się z przodku potkać, przegrać się nie boję. MorszAUtwKuk 26.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • w przodku chodzić:
    • – Pospolicie w kupie gońcy w przodku chodzą, wyprawcy pozad. OstrorMyślTur 33.
Związki frazeologiczne

  • o przodek z czym chodzić:
    • – W Grecyey kędy wszelakich Cnot zniwo, Ktora oprzodek zdawna z Rzymem chodzi, Przebog niech mieysca, takie nie ma dziwo. PotSyl 15.