ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: post 1616

Formy gramatyczne

stopień równy

lp	M.	m		straszny
		ż		straszna
		n		straszne
	D.	m		strasznego
		ż		strasznej
	B.	m	nżyw	straszny
			żyw	strasznego
		ż		straszną
	Ms.	m		strasznym
lm	M.	nmos		straszne
	D.			strasznych

stopień wyższy

lp	M.	ż			straszniejsza
lm	M.	nmos			straszniejsze

stopień najwyższy

Ms.

najstraszniejszym

Znaczenia

1. »budzący strach, przejmujący lękiem; groźny«

– Straszna iest woyna na zięmi ale Daleko Strasznieysza na morzu. PasPam 69.
– Moskiewskie woyska a osobliwie owe Boiarskie Chorągwie w szyku stoiące są tak straszne iako narod zadęn nieiest. PasPam 107.
– Staremi to W MMPan straszysz mię awizami ktore niewięm [...] iezeli niebędą W MMPanu strasznieysze za złocistym Pawilonem nizeli mnie na ubogim Zołnierskim Woyłoku. PasPam 136v-137.
– Pokazał się na Niebie Straszny y wielki [kometa] ktory przez kilka miesiecy trwaiąc swoią oczom Ludzkim groził srogością y nim bardziey trwał tym bardziey serca truchlałe trworzył [kometa] ominuiąc niedobre affekty ktore potym nastąpiły. PasPam 188v.
– Niedzwiedz [...] Zwierz straszny odwazny Serdeczny y Męzny Do potkania y bitwy nad inne potęzny. PasPam 270.
– Polakow wygladał [...]zeby iako nay prędzey przybywali y tego dopomoc gasić strasznego Zapału ktory iuz by tez był podobno wszystkie pozarł Chrzescianstwo. PasPam 276.

Związki frazeologiczne

sąd straszny:

– Te pracowite ubogich Ziemianinow [plony] y wyssana Substancyia uznasz iakiemić na Sądzie strasznych [zam. strasznym] staną się Instygatorami. PasPam 193.

straszne rzeczy:

– Prezęntowałes się w bataliach o iak to straszne rzeczy [na] chłopa slepego w Szyku zogolonemi wąsami Szeroką Fioletową Sutanną. Szkapę y zogonem okrywaiącego. PasPam 192v.

straszny trybunał:

– Powędrowali. Za krolową Sprawić się na tamtym Strasznym Trybunale. PasPam 214v.

najstraszniejszy parlament:

– Toc go upewniac niemozesz [...] zeby mu y natam tym Swiecie twoie miały wczym kolwiek Suffragari zasługi. W ten czas kiedy na owym naystrasznieyszym Parlamencie rzeką vive et Responde. PasPam 195v.

2. »bardzo brzydki, odrażający«

– Iest tam ryba tak straszna że Ięnom na scianach koscielnych Malowanego widywał owego co mu płomięń zgęby wychodzi. PasPam 65.
– Iest to tam łeb y Slepie iako smoka straszne paszczęka szeroka a płaska iak u małpy. PasPam 65.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

straszny akt:

– A ten sąd przypadnie na ow dzień/ ktory sam Bog [...] na ten straszny akt naznaczył. BujnDroga 134-135.

Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

– Broń mieyscem/ Rusnicá w lesie/ Kopija w polu/ Miecz ná vlicy/ Puginał w cieśni. Strászne są. ŻabPol B2.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1623

Znaczenia

»jest przerażające«

~ Naostatek i to uważania godna, acz jako inszym pułkom straszna, tak ćwiczonym Elearom wdzięczna była, iż gdy się wojska z Wołoch wracały, nie kogo inszego na odwodzie tatarskich niebezpieczeństw, jeno Ele ary pozad zostawiono. DembPrzew 49.
– Strászna to byłá u Rzymian/ gdy kogo ná śmierć sądzono [...]. GdacPan Aa2v.
– Aleć to potym dáleko stráśnieysza będźie/ gdy obaczyćie onego strásznego Sędźiego ná swoim strászliwym stolcu śiedzącego [...]. GdacPan Aa2v.
~ Temuż ją Bóg w dzień sądu swego czytać każe; To straszna, że jeden grzech wszytkie cnoty zmaże. PotFrasz3Kuk II 570.
~ A że iáko Pan przestrzega/ dáleko więcey potępionych będźie/ niż zbáwionych multi vocati pauci verò electi; żart tu ná stronę szpaczkować/ dworować tu rączki złożywszy strászna/ niebespieczna. BujnDroga 168.
~ Jeszczeć to niezbyt straszna być kozie na wozie. KorczFrasz 37.
– Ale to naystrasznieysza, że te Kapitulacye in rasa harta nie w Grodźie bardźiey obiecane niż zapisane Trybunały Rotmistrzom płacić każą. JabłSkrup 70.
~ Lecz to straszniejsza, ale nie dla nas, że 30 m. Moskwy przez Polskę do Szląska idą, w czym przechodnia kamienica, to jest miła ojczyzna nasza nie tylko przeszkodzić temu nie potrafi, ale owszem majestat wojny w sobie jakoby z konsolacją zakłada i pewnie założy. RadziwHDiar 59.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

STRASZNY

STRASZNA