Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ZŁY

przym.
ZALĄŻEK ARTYKUŁU HASŁOWEGO
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1613
Formy gramatyczne
lp M. m   zły
D. m   złego
lm D.   złych
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • zły aspekt (sz. zm.):
    • – To też pilnie obaczaiąc [zbierać nasienie]/ żeby Venus na mieyscu sposobnym/ a od Aspektow złych wolna była. SyrZiel 155.
    • – Zaczym czyli dobry, czyli zły Aspekt, czyli kwadra, Now, albo Pełnia [...] gdy gwałtowna choroba przymusza, bespiecznie puścić się ma [krew]. CompMed 34.
  • zły archanioł:
    • – Pan moc daie Apostoło[m] [...] diabelstwo to wypędzać z ciał tych/ ktore opanowane są od te[go] złego Archanioła złymi y nieczystymi Duchami. KalCuda 293.
  • talar zły:
    • »talar fałszywy, o niepewnej wartości lub zupelnie bezwartościowy«
    • – Tych piniędzy ktores przyniosł nie liczył Podskarbi az po odiezdzie twoim w ktorych znalazło się kilka nascie Talarow złych. PasPam 64.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • zły anioł (sz. zm.):
    • – Puścił ognie swoie w Pogany Tureckie/ ktore donich zaniesli źli Anyołowie/ y zapalił serce przeciwko panu sług własnych. BirkOboz 34.
    • – Przyiął na się naturę naszę ludzką/ użaliwszy się/ iż człowiek zgrzeszył/ przez zdradę złego Anyoła/ ktory go do tego namowił/ aby był pożywał owocu zakazanego. StarKaz II, 86-87.
    • – Anioł zły iest oycem wszelkiego Kłamstwa. TylkRoz 340.
    • – Po ktorey utarczce Swięci Aniołowie zaczęli tryumf wieczny [...] Zli zaś Aniołowie niewolą wieczną wtarasach piekielnych. BystrzInfCosm B2.
  • zły uczynek:
    • – Iezeli y to zły uczynek ze dobrowolnie odstąpiwszy chlebow takich Idę w pracą. PasPam 147v.
  • zły apetyt (sz. zm.):
    • – Nieprzystoyną chęć do iedzenia [brze]miennym oddala [kopr włoski] Apetytu złemu apetytu białogłowskiemu [przeciwdziała]. SyrZiel 392.
    • – Bywaią czasem złe apetyty, do krety, glinki, krup, imbieru. MłodzKaz IV, 507.
  • apetyt brzemiennych zły:
    • – Apétyt brzémiennych zły/ Malacia [...]. Kn 8.
Związki frazeologiczne

  • broń nas Panie ode wszego złego:
    • – Broń nas Panie odewszego złego. BujnDroga 213.
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Złé vczyniwszy/ gorzey się wymawia/ broni/ chwali. KnAd 1342.
  • – Milczy á złe broi. KnAd 497.
  • – Niemasz tak złey rzeczy zadney ktora by się na dobre przygodzić nie miała. PasPam 149av.
  • – Zły chłop od Zony. RysProv XVIII, 6.
  • – [...] Nie mászli Cnoty, ábo nie wiesz temu co rzec, Nie rádziłbym ci głowy podnosić nád korzec, Zebyś nie wziął w nię, wedle przypowieści strychem Niż być złym Gwárdyánem. lepiey prostym Mnichem. PotPocz 113.
  • – Lepiey być dobrem chłopem/ niż złem popem. KnAd 482.
  • – Masz li być złem popem/ ráczey bądź prostem chłopem. KnAd 482.
  • – Bogáctwá często powod do złego. KnAd 30.
  • – Strách pod czás gorszy niż sámá rzécz. KnAd 1355.
  • – Piés gorszy co milczkiem kąsa. KnAd 840.
  • – Ten Rok co do Publicznych okazey był szczęśliwy ale co do moiey osoby po Iarmarku zły targ. PasPam 277v.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

ZŁE
rzecz

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1618
Znaczenia
hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa

  • – Złego dość raz skosztowáć: ábo zákusić. KnAd 1334.
  • – Ból swoy wyznawa/ kto złe oddawa. KnAd 892.
  • – Dobre dáleko słycháć/ á złe ieszcze dáley. RysProv 20.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 28.12.2012

ZŁA

w funkcji predykatywnej
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1628
Znaczenia
»jest niedobrze«
  • – A co najgorsza, że co znaczniejsi z rot tej inuidiej zmykając do koła niestawiali się, ale lada szarapatków, quibus inopia domi ba i cery mają prohibitas, wysyłają, którzy i bez ratij wołają. FredJKoniec 72.
  • ~ To zła/ kiedy drugiemu poślą Woiewodzki Stołek wysoki/ an on godźien miásto tego/ Aby mu záięczego łupieża z kądźielá A przytym powroz posłał Krol/ iák ow vczynił Komuś co márnie vćiekł/ Páná odbieżawszy. OpalKSat1650 75.
  • – MATYS Lecz to gorsza, jak nas tu bedzie ruszał proszek, Co gryzie grzeszne ciało — mażcie ostry nosek? DialChrysOkoń 158.
  • ~ Ale jest od wściekliny psu cisowe drzewko; Gorsza to, że szaleją ludzie, piękna dziewko! PotPoczKuk III 405.
  • ~ Od żony do Ołtarza, gdzie straszna ofiara Mnieysza to, gdzie zachodzą Małżeńskie karessy, Gorsza brać Ciało Pańskie, wstawszy od Metressy. DrużZbiór 27.
  • – Przeto zową pochlebstwo/ iż po chlebie idźie/ To zła gdy przed pochlebstwem po prawdźie nie wydźie. JagDworz C4.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 21.11.2024
Autorzy:
Data ostatniej modyfikacji: 21.11.2024