Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

ZDROWY, ZDRÓW

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki nie notują
Najwcześniejsze poświadczenie: 1627
Formy gramatyczne
lp M. m   zdrowy
ż   zdrowa
D. ż   zdrowej
odmiana niezłożona
lp M. m   zdrów
Znaczenia
1. »mający dobre, nietknięte zdrowie«
  • – Kogo Bog iako Izaaka Samą iego kontentuiąc się intencyią zdrowey [!] ztey wyprowadzi okazyiey y Sławą dobrą y wszelkiem swoim kompensować mu to Błogosławienstwem [będzie]. PasPam 58.
  • – Był to taki bitny mąz puko zdrow że się go wszyscy bali. PasPam 82v.
  • – Tak tedy ten Rok odprawił się we wszelakich od Pana Boga szczęsliwosciach [...] bom był y przez cały Rok zdrow y dobrze mi się na wszystkim powodziło. PasPam 277v.
Związki frazeologiczne

  • zostać zdrowym:
    • »wyjść bez szwanku z czego«
    • – Wyrzuciły prochy Pana Bobolę [...] y z konięm za zawisłę nadrugę stronę a przecię zdrowy został. PasPam 61.
  • niechże zdrów (coś robi):
    • »niech mu to służy, Bóg z nim«
    • – Ia odpowiem. Niech że zdrow zadaie a WK. MSC Pan moy Młwy znowu mi to zapłacisz. PasPam 173v.
2.  przen.  »mądry«
  • – Pan Bog Dobry [...] doda rady zdrowey Wodzowi. PasPam 109.
  • – Iuz to ex ore Apollinis zdrowa rada choc by to miało bydz z zgubą Oyczyzny. PasPam 191.
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • niech ktoś zdrów coś robi:
    • – Rzecze krol. Ba teraz ci to tym bardziey moze kto zadać ześ tam od Moskwy spraktykowany. Ia odpowiem. Niech że zdrow zadaie a W K. MSC Pan Moy M[i]ł[ości]wy znowu mi to zapłacisz [...]. PasPam 173v.
    • – [...] máiąc Oycy trzech rodzonych Bráci, Semá, Chámá, Iáphetá, niech się zdrów bogáci, Niechay się świeci pyszny: co się rodu tycze, Rowne są z Xiążęcymi dzieci zagrodnicze. PotPocz 131.
Związki frazeologiczne

  • niechże zdrów zadaje:
  • bodaj zdrów:
    • »toast lub zwrot grzecznościowy będący reakcją na czyjeś kichnięcie; =na zdrowie«
    • – Tu piią do siebie [...] Boday zdrow Bartosu B: Dazesci Boze zdrowie Miły towarzyszu B: Boday zdrow Matysku. KodKon 119-120.
    • – Boday zdrow/ Bożéć day zdrowie/ gdy kto kichnié/ piié do mnié [...] Bene vixis vel vixeris [...]. Kn 39.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Autorzy: SPas
Data ostatniej modyfikacji: 01.10.2009