ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SXVI, L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, Kn, T

Formy gramatyczne

lp	M.	m	bałwochwalny
	D.	m	bałwochwalnego
		ż	bałwochwalnej
	C.	m	bałwochwalnemu
	N.	m	bałwochwalnym
	Ms.	m	bałwochwalnym
lm	M.	mos	bałwochwalni
	B.	nmos	bałwochwalne
	N.		bałwochwalnymi
	Ms.		bałwochwalnych

Znaczenia

»oddający boską cześć pogańskim bożkom, służący oddawaniu takiej czci, pogański«

– Polską Winnicę gáłęźie okryły/ Gory swym ćieniem wszytkie ozdobiły/ Mnostwo iest Swiętych/ roie Boskiey straży/ Co chronią suszy/ y szkodney zárázy. Rzecż niewątpliwa/ że stąd buynie stánie/ Gdzie báłwochwálni mieszkáią Pogánie/ Turcżyn práktyki dozna swey spulnocy/ Kto wie cży nie Lách cżeść Pánu z tych toczy? JurkPieś D4.
– Iesli narod báłwochwálny/ podobny bárzo swoim Báłwanom/ ktory oczy máiąc/ nie widział; vszy máiąc/ nie słyszał; máiąc smysły nic nie czuł: iednák to wszytko poruszyło się ná przyszcie Páná. BirkNiedz 50 marg.
– Niemniey zá czásow Ewángeliey Kościoł ś. utrápili niezbożni Chrześciánie, iáko zá Stárego Zakonu báłwochwálni Tyrani, y pogáńscy Cesárze. StarKaz 473.
– Pokłonami Bałwochwalnymi Jeroboam brzydki Zmazany – Boga z złotymi cielcami Śmiał równać. LubSTobPol 58.
– Ponieważ iák Mieszczanie, ták y o gránice Wmieszkáni ludzie, w krotkim czáśie táiemnice Poymuiąc z náuk iego, práwą przyymowáli Wiárę, á fałszywych się Bogow wyrzekáli, Ofiáry báłwochwálne, y czczenie Báłwánow Rzucáiąc, vchodźili od obłud szátánow, A w prawdźiwey się Wierze gruntownie mocnili, Y z iego się náuki z Chrystusem łączyli. DamKuligKról 252.
– Któż tam vice dawno ex gratis civibus po wyzwolonym Wiedniu, nie już bałwochwalnego Rzymu ambicyją aram statori sui, ale wielkiemu monarsze regi servatori, wspaniały w domu swoim wystawił monument, a przy nim wsparte dwa Geniusze, to jest nierozdzielne nigdy polskiej szczęśliwości penates Mars requiescens, Polonia reflorescens. AktaPoznZwierz I 1713, 726.
– [...] Zá oczywistą przy dźisieyszym dożywotnim przymierzu biorąc fortuny probę, kiedy te Nayiaśnieysze Trony Eminentiae fastigio, łáską, dobrodźieystwem, áktowi temu Páńskiego dodaią pozoru kiedy masz ad Thalamos niebáśliwych Bałwochwalney Starożytnośći Connubiorum praesides, ále ten Máiestat, ktory dat belligeris faedera gentibus. DanOstSwada II, 25.
– Dowod tego niech będzie na owym żarłoku krwi Chrześciańskiey Dyoklecyanie Cesarzu, że ten choć naygorliwszy zelant bałwochwalney swoiey Religii, przecież miał za Zonę Swiętą Serenę Chrześciankę (o czym świadczy Martyrologium Rzymskie. Dnia 16. Sierpnia) JaroszBł 4.
– Trudna rzecz iest doskonale wymiarkować, iakiego lud w bałwochwalnych narodach był zdania o swoiey religii. Powiedziałem wyżey że względem Filozofow, przestawał tylko na powierzchownych obrządkach, ktorym się oni poddawać, y oneż uskuteczniać musieli; ale to nie ze wszystkim prawdą iest niezawodną. FontenTrzcińHist 68.
– Za rzecz stacznie prawdziwą poczytać można z takowych przywiedzionych odemnie przykładow; y rozliczności innych: (ktore, gdyby tego potrzeba wyciągała przytoczyć bym nie omieszkał) iż z Religii wolne żarty przypadały niekiedy do serca bałwochwalnemu ludowi. zwyczayne teyźe religii obrządki ktore powierzchownie pełnił, były raczey srzodkiem do umorzenia w sobie sumnienia zgryzoty. FontenTrzcińHist 70-71.
– [...] wielki nacisk Chrześcian zewsząd do grobów Swiętych Męczeńników ściągaiących się był na przeszkodzie ofiarnikom Apollina, którzy spraw swoich wśkroś ie przenikaiących nieprzyiacioł mieć niechcieli świadkami, y dla tego przez ten fałszywy Wyrok starali się wymodz na bałwochwalnym Cesarzu, ażeby ztamtąd ciała owe na które się Bożyszcze żaliło powykopywać kazał. FontenTrzcińHist 116-117.
– Dzicię moie Posąg ten Neptuna, ktory natym w zgorku widzisz, y ktoremu się Lud bałwochwalny iak Bogu kłania, szczerym tylko kamieniem iest. KarpińFZabawki 106-107.
– Co na pochlebstwa dowcip bystry sili, Tyranów Rzymskich, ow sławny Wirgili; Niech bałwochwalne swoie wstrzyma wiersze, Ze wszystkich iezior moie iest naypierwsze. W którym natura kształt wyborny czyni, Nad tym tu brzegiem przedwieczna Bogini Mieszka [...]. BykWiecz 30.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: BAŁWOCHWALCZY, BAŁWOCHWALSKI.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

BAŁWOCHWALNY