ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1607-1613

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				Weronika
	D.				Weroniki
	B.				Weronikę
	N.				Weroniką

Etymologia

gr. vera eikon 'prawdziwy obraz'
gr. pherenike 'niosiąca zwycięstwo'

Znaczenia

1. »wizerunek Jezusa«

– [Anno Domini 1612] WIELKI PIĄTEK Jest się czemu przypatrzyć, jest się czemu do nabożeństwa zbudować dnia tego w Rzymie. Także są kompanije w kapach, pokazują relikwije święte, jako to u św. Piotra "Weronikę", twarz Zbawiciela naszego na chuście wyrażoną. Ukazują ją za rąbkiem z góry z ganku jednego. SobJakPer 196.
– [...] po stronie lewey [...] chowáią Weronikę/ ábo Twarz Przenaiświętszą Páná nászego/ ktora po vtárciu ná płotnie zostáła/ [...]. WargRzym 64.
– Tego dnia mając królewic jmć. widzieć Weronikę świętą, jadł obiad w pałacu papieskim u ś. Piotra. Po obiedzie widział tę relikwią świętą. PacOb 128.
– Naprzód tedy papież uczynił królewica kanonikiem, potem gdy już miał iść na to miejsce, gdzie Weronika była, komżę na się włożył, jako kanonik, i wziąwszy Weronikę wyszedł z nią na ten ganek, z którego w Wielki Piątek zwykli ją ludziom ukazować; toż i on uczynił, trzykroć benedykcja dając. PacOb 129.
– Palle. 1663. - die 10 septembris. Od Panny Katarzyny Domagalicówny palla z Weroniką hawtowana, czerwona. - Anno 1671 die 26 maii. Panna Katarzyna Domagalicówna ofiarowała pallę hawtowaną złotem, obraz. Anno 1676, die 9 augusti. Pallek parę czerwonych, aksamitnych, z polityczkami, Panna Ewa Szymborska ofiarowała. InwDomLwowGęb 315.
– Tu są Relikwie osobliwe y raritates 1. Włocznia Longina bok CHRYSTUSOW przebiiaiąca. 2. Kilka kolumn z Kościoła Salomonowego. 3. Weronika, alias żywe ná chustce twárzy CHRYSTUSOWEY podczas Męki wyobráżenie, co uczynił Chrystus dla S. Weroniki Assystentki. ChmielAteny II 108-109.
– Weronika, alias wyobrażenie Twarzy Pana Chrystusa na chustce, ktorą podała do ucierania potu Zbawicielowi podcżas dzwigania Krzyża S. Weronika albo Beronika, (akcentem y Dyalektem mowiąc Greckim) iest w Rzymie u S. Piotra. W Genui mieście Włoskim pokazuią chustę u S. Bartłomieia, powiadaiąc: że to iest Swiętey Weroniki chustka, może bydź o tamtę pocierana, lub inna iaka. ChmielAteny III 113.

Przenośnie

Widziałbyś tam był na murach ex opposito będących weroniki, wybite krwią, lecących od impetu prochowego.ŁośPam 84

3. »imię żeńskie; Berenika«

– Weronika święta oblicze Panu otarła. RożAPam 64.
– Bolesna Matka, ręce załamawszy, płacze, narzeka, pod krzyżem omdlawszy. Tam Weronika rozwijała smutnie konterfet Pański na koleńskim płótnie. TwarKPoch D2v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: TUWALNIA, mandylion.

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
SWil, SW

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T, L, SJP

Najwcześniejsze poświadczenie: 1613

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

	M.				weronika
	D.				weroniki
	N.				weroniką

Etymologia

łac. veronica

Znaczenia

bot. »przetacznik«

– Dychawicę i cięszkość tchnienia leczy/ wárzyć kmorzenie wielkiego Kozłku pospolitego trzy łoty/ Lákryvyey świeżey/ Omanowego korzenia po połtorá łotá/ korzenia Pokrzywiánego/ Florenckiego Fiołkowego korzenia/ po łocie/ Fig suchych mięsistych opłokánych czternaście łotow/ Rozynkow mięsistych álbo Cybeb słodkich/ kosteczki álbo iąderká y nich wyiąwszy/ ze cztery łoty/ Anyżu/ Kopru Włoskiego nasienia/ Lepicznikowego korzenia/ álbo wysokiego podbiału po łocie/ Dryakwie Polney/ Izopu suchego/ Rzepiku/ Włosków Matki Bożej/ Weroniki álbo Przetárżnice po poł łotá/ álbo po gárści. SyrZiel 51.
– Ránom świeżo ciętym ábo kłotym /Wziąć liścia świeżego Biedrzeńca/ ze trzydzieści i dwa łoty/ Zanklu/ Przetárzniku/ ktory Weroniką zowiemy/ oboygá liścia świeżego po łotow szesnaście. SyrZiel 70.
– Mylą się bárzo ktorzy Bożedrzewko rozumieią być Weroniką/ to iest/ Przetárznikiem/ z ktorych są Goricienses. SyrZiel 372.
– Płucom gniiącym/ wziąć korzenia tego ziela [driakwi polnej] dwá łoty/ Przetárżniku álbo Veroniki/ kwiátu Darnowego po garści: ziele y korzenie pokraiać [...]. SyrZiel 1264.
– Weźmi ziela Rzepiku, Veroniki, kwiecia Dzwonkow, Roży suchey, kwiátu maczku Polnego, Krwáwniku, káżdego po garści, [...]. PromMed 138.
– VERONIQE (Herbe aux ladres). Veronica. WERONIKA ziele. DanKolaDyk II, 575.
– Weźmi: Ziela bukwicowego lub lepeczniku po łacinie Farfara nazwanego. Ziela płucniku, albo Pulmonaria. Weroniki każdego garść iednę. Betoniki puł garści. Lukrecyi pułłota. BeimJelMed 107.
– Zamiast iey [herbaty] weźmi garść Weroniki y Betoniki; przygotowawszy ią piy ciepło. BeimJelMed 194.
– Weźmi: Betoniki, Weroniki, Zywiczkowego ziela chamoedrios nazwanego każdego garść iednę. BeimJelMed 214.
– Weźmi Wody dystylowaney z Weroniki 6. Łotow, rospuść w panewce Manny Kalabryny 4. Łoty. BeimJelMed 498.

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

weronika sycylińska:

– Weroniká Sycylinska. Rozdział 83. SyrZiel 609.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

WERONIKA I

WERONIKA II