ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
Kn, T, L, SWil, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp (?), SXVI (?), SW (?)

Najwcześniejsze poświadczenie: 1621-1643

Formy gramatyczne

stopień równy

lp	M.	m	dawny
		ż	dawna
	D.	ż	dawnej
	Ms.	n	dawnym
lm	M.	mos	dawni
		nmos	dawne
	D.		dawnych
	B.	nmos	dawne
	N.		dawnymi
	Ms.		dawnych

stopień wyższy

lp	M.	m			dawniejszy
lm	B.	nmos			dawniejsze

odmiana niezłożona

lp	D.	m albo n			dawna
lm	D.				dawien

Znaczenia

1. »sięgający dalekiej przeszłości, pochodzący z odległych lat, stary, starożytny«

– Dawniéyszy/ Superior aetas, superius tempus [...]. Kn 117.
– Dawny/ stáry/ Antiquus amicus, [...] Antiqua dies [...] Vetus, peruetus, per uetustus [...] Pristinus labor: pristina consuetudo [...]. Kn 118.
– Ten narod iest ab antiquo [od dawna] przychylny narodowi polskiemu, iako dawne swiadczą pisma. PasPam 53.
– Było to prawo wdawnym Athanskim [ateńskim] Panstwie. Że się niegodziło zmarłego oddawac ziemi Zołnierza. PasPam 85.
– Ia zas zem nigdy nie był Pasierbem ale Synem Oyczyzny Matki moiey y bydz nie mogę choc bym chciał Bozem iest ex Nativo [z rodowitej]dawnych Polakow Sangvine [krwi] nie z cudzey ziemie przewozny Szlachcic. PasPam 139v.
– Przeciwko temu ktory by tego attentowac wazył się Contra Hostem Patriae procedemus [przeciw wrogowi ojczyzny wystąpimy] według dawnych i Swierzych Praw. PasPam 213v-214.
– Postulata et Desideria Ich MSCiow PP Braci w dawnych Instrukcyach będące iezeli czas zniesie maią promowowac. IchMSC PP. Posłowie. PasPam 218v.
– Iego [sc. Marsa] Traktuiąc dzieło dość Męznie stawaią Czego dawne y swieszsze wieki przyswiadczaią. PasPam 271.
– Polska Lanckoronskiemu a rzecz mogę Smiele I wszystko Chrzescianstwo [wdzięczności tak wiele] Winno. Zeby go zrownac z tamtymi dawnymi I sławę Archiwami ogłosić wiecznymi. PasPam 273v-274.
– Był to Zołnierz dawny i Doswiedczony kawaler. PasPam 275v.
– Dawny [...]. T III 213.

2. »miniony, przeszły, poprzedni; dotychczasowy«

– Czarniecki posłał ich [sc. dział] do Tykocina 20 y kilka przyłączywszy do Swoiey dawney [sc. armaty] dwie zdobyczne srodze długie i nośne. PasPam 100v.
– Przychodzą potworne y nieodmięnne wiadomosci że Dunskorunski [Dołgoruki] zapomniawszy dawney chłosty znowu za ukazęm Carskięm zebrał 12000 Woyska dobrego. PasPam 111.
– Zycemy aby się wrociła y wkorzeniła dawna i spolna miłość, y iedność. PasPam 211.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Podhasła

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1656-1688

Znaczenia

»od dawnego czasu, od dawna«

– Przywiozł z dalekich kraiow, co lubo z drogosci y ceny ma wysokie u ludzi zalecenie. Ale że w Polszcze zdawna znaiome niespecyiał. PasPam 80v.
– Owo iest Xiązę Io MSC Michał czemusz go nie mamy mianować. Albo nie zdawna Wielkich [Xiąząt] Familiiey? Albo nie godzięn korony. PasPam 232v-233.
– I z tym Dom Lanskoronskich iawnie aemuluie kiedy się Lwem ognistym z dawna pieczętuie. PasPam 274.
– U Graekow takie zdawna Paraemie były Ze Mezow Same tylko Lacaenae [Spartanki] rodziły. PasPam 274v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1681

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

Ustabilizowane połączenia wyrazowe

z dawnych dawien (sz. zm.):

– DRugá [kometa]: daleko ná weyrzęniu strasnieyszá niźli pierwsza/ dla swey niezwyćzayney wielkośći y wydatnośći/ iakiey zdáwnych dawien świát niemiał [...]. NiewiesKom A3v.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Formy gramatyczne

Najwcześniejsze poświadczenie:

1628

Znaczenia

hasło w opracowaniu - nie podano jeszcze definicji

– Dáyćie mi w tym wiárę Oycowie moi y Brácia/ że nierownoby sie było lepiey z narodem nászym iuż od dawná stáło/ gdyby tym Zyzániom/ Philáletom/ Ortologom/ y tym podobnym/ w Cerkwi nászey Ruskiey Haeresiárchow były vstá zátámowáne tákim sposobem/ iákimby y Boże/ y ludzkie práwo pozwaláło/ nie byłáby záiste Cerkiew nászá w ták niezbożnych ná máyestat Boży bluźnierstw podeyrzenie do nas sámych podána: y narod nász Ruski do tákiego návpadek swoy goniącego rozdwoienia nieprzyszedłby był. SmotApol 75-76.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

DAWNY

Z DAWNA

Z DAWIEN

OD DAWNA