ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Notowanie w słownikach

Notowany w słownikach:
L (bez cyt.), SWil, SW, SJP

Nienotowany w słownikach:
SStp, SXVI, Kn, T

Najwcześniejsze poświadczenie: 1611

Formy gramatyczne

liczba pojedyncza

M.		akcydens
D.		akcydensu
B.	uż. nżyw.	akcydens

liczba mnoga

M.	uż. nosob.	akcydensa
D.		akcydensów
N.		akcydensami
Ms.		akcydensach

Etymologia

łac. accidens 'przypadający'

Znaczenia

1. »cecha, właściwość rzeczy niezwiązana z jej istotą«

– [Planety] rożną formą substancyalną, accydensami, własnościami, á zátym náturą są nadáne. BystrzInfAstron M1v.
– Ciężkość iest accidens tákie, według ktorego rzeczy materyalne uciążáią ná doł, ku centrum ziemi. BystrzInfElem R2.
– W Eucharystyi zostaią accydensa przyzwoite chlebu y winu bez substancyi chleba y wina. BystrzInfElem Q4v.
– O accydensach álbo przypadkach rzeczy materyalnych. BystrzInfElem Q4v.

2. »wydarzenie, przypadek«

– O tej mdłości nie wiem, to wiem, że chory [Janusz Radziwiłł]; mógł jaki accidens przypaść, że z bólu mogła natenczas mdłość przypaść. ChodKor 82.
– O prędką tedy tego posłańca proszę ekspedycję i którego proszę, aby mi oznajmić, co toś Wć miała za akcydens. SobJListy 156.

3. »dodatkowy dochód«

– Także [oddaje się] kobietę Adamową Małgorzatę i córkę jej, tudzież syna jej [...] Także z młyna połowa akcydensu wszelakiego. InwKal I I, 747.
– Gościniec wjezdny w mieście Pleszewie bardzo nadrujnowany z czynszem z niego należącym oddaje się, jako też generaliter wszytkie czynsze, akcydensa do tej majętności pleszewskiej należące ad extenuationem sumy wyżej wyrażonej wimpp. Cieciszewskim oddaje się. InwKal I 759.
– Accidens podstarościego kościerzyńskiego: od kontraktu arendarskiego. InwPuck 134.
– Jeśli zaś który z prywatnych, tej nie słuchając inhibicyi, sól swoją ku brzegom ujskim pomykać się waży, takową p. szopny konfiskować będzie, zabrawszy na swój akcydens czwartą część et residuum in emo-lumentum thesauri cedet. InsGór 1716 82.
– Imć p. podżupek Bartłomiej Skrzetuski rocznej płatności mieć będzie 5 tysięcy tynfów i akcydensu od każdego końca soli na kupca wydanej szostak bity l. InsGór 1735 93.
– GAŻA WEZYRA z pewnych Dobr w Anátolii wynosi ná 20. tysięcy Tálerow bitych: ale akcydensow nie przeliczoná summa. ChmielAteny II 484.

Więcej cytatów w Korpusie Barokowym

Odsyłacze

Patrz: AKCYDENCYJA, AKCYDENT.

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

AKCYDENS