Pobieranie

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

PL EN
ELEKTRONICZNY SŁOWNIK JĘZYKA POLSKIEGO XVII I XVIII WIEKU
znajdź hasła
wyszukiwanie zaawansowane
A
B
C
Ć
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
Ó
P
R
S
Ś
T
U
V
W
X
Y
Z
Ź
Ż

BISKUPI

przym.
W TRAKCIE OPRACOWANIA
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON
Notowanie w słownikach
Słowniki notują
Formy gramatyczne
lp M. m   biskupi
ż   biskupia
n   biskupie
D. m   biskupiego
ż   biskupiej
  biskupi
n   biskupiego
C. m   biskupiemu
B. m nżyw   biskupi
ż   biskupią
n   biskupie
N. m   biskupiem
ż   biskupią
n   biskupim
Ms. m   biskupim
  biskupiem
ż   biskupiej
lm M. mos   biskupi
nmos   biskupie
D.   biskupich
B. nmos   biskupie
Ms.   biskupich
odmiana niezłożona
lp C. m   biskupiu
Znaczenia
»należący do biskupa, właściwy biskupowi«
  • – Oskoczą go: Piotr krzyknie: A kazesz bić Pánie. Porwie się/ uprzedziwszy Páńskie roskazánie. Dobywszy mieczá/ zátnie sługę Biskupiego: Ten bez ucha/ on znowu przytnie ná drugiego. RożAPam 14.
  • – Stał Krolewic w dworze y pokoiach Biskupich, łożnica w ostatnie[m] pokoiku beła sktorego szedł ganek kryty ku Kosciołowi a z niego schody y drzwi za mur zamkowy nad rzekę. OssJŻyw 18v.
  • – Obaczysz wprawdzie tam [w grobie] [...] apparat wszytek Biskupi/ aparamenta iego wszytkie Biskupie znaydziesz: ale samego Biskupa nie znaydziesz. WojszOr 59.
  • – Henryk [...] Vpadł do nog Biskupich zebrząc miełosierdzia I odpusczenia grzechow za taką pokorą Biskup y grzech odpuscieł y on absoluował. OpalKListy 47.
  • – Oraz roskazał Cesarz/ áby dwá Regimenty/ ktore w Obozie Biskupim miał/ ná Kwátery do Państw iego Dziedzicznych się wrociły. MerkPol 53.
  • – Poimáli Zołnierze Biskupi pod Munsterem Kurierá od Miástá gdzieś wypráwionego/ y kazano go záraz obiesić. MerkPol 92.
  • – Do Munsteru weszło dwá tysiącá piechoty/ á 400. koni Biskupich. MerkPol 210.
  • – Kołodziej ze Smolenia ze wszi biskupiej arenduje włok połtory, daje fl. 4. OpisKról 114.
  • – Powaga to siwizny sprawiła Biskupi Ze go Osman, choc Młody porywczy y głupi Tak cierpliwie dosłucha, choc na szydłach siedzi. PotWoj 28.
  • – Podzciesz teraz Krolowie ktorym wience drogie Podzcie Xiązęta: ktorem Mitry Czwororogie Czoła toczą dostoyne: y wy co nadswiatem Chrzescianskiem siedzicie: z Biskupiem prymatem I wy co nad duszami, y wy co nad ciały Ludzkiemi: berła macie, albo Pastorały. PotWoj 172.
  • – Iezeli w iazd biskupi pięknie odprawił nie rowno piękniey konsekracyia y wielce dostatnie y Bogate Częstowania. Byłęm zas na pogrzebie w Stobnicy [...] Alexandra Komornickiego. PasPam 257v.
  • – Władysław 4 [...] był koronowany [...] Przytym Iąn Olbracht Brat iego na Biskupstwo Krakowskie wiechał ktore Akty Pogrzebu, Coronatiey y wiazdu Biskupiego razem sie odprawowały. KomonDziej 128.
  • – A ten Koscioł Benedikował [!] z Licentiey Biskupiey IMXiądz Woyciech Symmelius y Probosc a Plebąn Milowski. KomonDziej 184.
  • – Biskupi. Bischöflich. Episcopal; qui est d'Evêque. § dostoyeństwo Biskupie; Biskupia Rezydencya, władza. T III 52.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • biskupi stolec:
    • – Biskupi stoléc/ Episcopa [...] Episcope. Kn 32.
  • biskupi tytuł:
    • – A ten lub Biskupi Tituł trzymał iednak Kapłanem nie był, choc po Biskupsku chodził zabroniwszy iemu Polaczy Duchowienstwa dla nie zaginienia Liniey y Familiey Krola Iagielona z ktorey poszedł. trzymał KomonDziej 154.
  • godność biskupia:
    • – [...] máiąc w tey zacney koronie godność Biskupią y Senatorską/ wnosisz w dom swoy świátłość znáczną nieśmiertelney sławy. StarPopr VII.
    • – Zpowszechniáłá między wámi ludzie, godność Biskupia, Pásterzow wászych [...] nie macie w poważaniu, w powinney cenie. MłodzKaz II, 439..
  • przeżegnanie biskupie:
    • »błogosławieństwo biskupie«
    • – Przéżégnánie Biskupie/ Papieskie/ Kápłáńskie. vulgo Benedictio [...] Solennis precatio Pontificis. Kn 864.
  • stan biskupi:
    • – Luter y inni po nim rożni iego pomocnicy/ ktosz nie wie że zakonnikámi zacnych w Kościele Katholickim zakonow bywszy/ że sług Bozych sługámi szátáńskiemi stali się? ktorych imion vmyslnie milczę/ á cosz ztąd zá zmázá drugim tákichze godności/ urzędow y powołániá osobom? á iáko ci y tym podobni łotrowie/ sławie dobrey ták wielkich á zácnych stanow [stanu] Biskupiego/ y Kápłáńskiego/ áni ták wielkim y świątobliwym Zakonom/ w ktorych przedtym żyli szkodzić nie mogą złymi swymi spráwami [...]. SzemGrat 26-27.
    • – Focyuszá dla słusznych przyczyn wypędzono ná wygnánie, bo się ná Thron Pátryárchowski złym sposobem wtrącił, ze stanu láykowskiego wstępuiąc ná [stan] Biskupi, á będąc poświęcony od Grzegorzá, ktorego ze Stolice Syrákuzáńskiey ztrącono, y wyklęto. TylkStrom 83.
  • urząd biskupi:
    • – Odszedł ten ktory vrząd pracowity káznodzieyski przez lat 50. y więcey odprawuiąc/ trzymał ná sobie wielki y pierwszy ciężar vrzędu Biskupiego. BirkSkar 28.
    • – Lecz Stolicá Apostolska/ wdostoięnstwie się swym y władzy sobie od sámego Bogá daney poczuwáiąc/ y o ták wielkie znieważenie władzy vrzędu Biskupiego zdeymuiąc/ rozumu Plebanow y Mistrzow onych Páryskich/ iáko sie nizey wresponsie ná drugi discurs powie/ náuczyłá/ y koniec wszystkiemu vczyniłá. SzemGrat 4.
    • – Papież [...] widząc iáki pożytek z wielości Akademiy/ y z rozmaitości szkoł/ zwiádomością stolice Apostolskiey/ y Biskupiego vrzędu stworzonych/ záwdy w Kościele Bożym bywał/ y iest. SzemGrat 70.
    • – Czego doznał on pobożny Biskup/ ktorego gdy przy stole Cesárskim siedzącego Cesarz upominał/ áby Urząd swoy Biskupi wiernie y sczerze jáko prawdziwemu Biskupowi y Pásterzowi Owieczek Krystusowych należy/ bez respektu y względu ná Osoby wykonywał: [...]. GdacPrzyd 12.
  • władza biskupia (sz. zm.):
    • – [...] do [urzędu biskupiego] przynależy sądzić o práwdzie/ pism tákowych/ y one władzą swą Biskupią potępiáć/ ieśliby złe były/ y ich zákázywáć [...]. SzemGrat 22.
    • – Biskupstwo/ Biskupia władza/ urząd/ godność. Pontificatus, [...] Antistitium, [...] Pontificium. Kn 32.
    • – Biskupstwo/ Biskupia władża/ urząd godność. Pontificatus, Pontificium Wiskupiste/ wałodzia Wiskupo. SzyrDict 17.
  • biskupia katedra:
    • – W sámey Jndiey zachodniey/ Thomas Bozius náliczył przez to sto lat Biskupich káthedr do dwudziestu/ Kościołow zbudowánych do 70. tysięcy. BirkNiedz 147.
    • – Zastała mię Pieczęć non Vmbraticum, ále ná Kátedrze Biskupiey/ ná Krześle Senatorskim. PisMów II 394.
  • infuła biskupia:
    • – Ná ktorey [głowie] kápelusz drogi, Albo więc kaptur ubogi, Albo Infułá Biskupia [...] záiácháłá do wieczności. CompMed 710-711.
  • biskupi pastorał:
    • – Nie honory y dignitarstwa [-] sieła w moim domu Biskupich pastorałow Stołkow Senatorskich Lasek ba y peczeci. OpalKSat 6.
  • kurwatura biskupia:
    • »pastorał«
    • – Kurwáturá biskupia/ Pedum. Virgilio est pastoralis baculus, huic aliquantùm similis. Lituus [...] vulgo Curuatura. Kn 338.
    • – Kurwaturá Biskupia. Pedum, lituus. SzyrDict 144.
    • – Fortuna [...] rozrzuca dostatki Reką swą nie Vwazną sieie dignitarstwa Rzuca honory stołki infuły buławy My chwytamy iak dzieci iabłka y orzechy Ieden drugiego cisnąc, ten tego przez nogę Ow y włeb da drugiemu chwytaiąc tam one Buławy albo Laski Marszałkowskie albo Curwatury Biskupie. OpalKSat 42v.
    • – Bischoffsstab/ Kurwáturá Biskupia. ErnHand 122.
Związki frazeologiczne

  • chodzić na biskupich nogach:
    • »mieć poparcie wpływowych osób«
Związki nieprzyporządkowane do znaczeń
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • habit biskupi:
    • – Ojcowie Penitencyarze od ś. Piotra i Xięża Kapelani Ojca ś. zaraz ciało jego balsamują, habit Biskupi na niego kładą, kapelusz na głowę wcisną i kielich w rękę dadzą. KronZakBarącz 190.
    • – Penitencyarze [...] Ciało balsamuią, w Habit Biskupi, w Kapelusz stroią. ChmielAteny II 122.
Użycia metajęzykowe
  • - Krolewski, Hetmański, Biskupi, dziecięcy, Janow, mátczyn etc. WojnaInst 56
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Podhasła

BISKUPI
rzecz

w funkcji rzeczownika
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1661
Znaczenia
»ten, kto służy u biskupa«
  • – Rwáły się były Tráktaty między Biskupem á Miástem Munsterem/ á wypádli byli z Miástá obleżeńcy z tákim impetem/ ze niemáło legło Biskupich ná plácu/ á między inszymi został Generał Maior Willich. MerkPol 117.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2010

PO BISKUPIU

w funkcji przysłówka
Wersja do druku Jak cytować
Harvard Biuletyn PTJ bibtex CSL-JSON

Formy gramatyczne
Najwcześniejsze poświadczenie:
1650
Znaczenia
»w sposób charakterystyczny dla biskupa; jak biskup«
  • – Żydów po biskupiu ubierano dla pośmiewiska [po ekskomunice wojewody wileńskiego]. SarPam 121.
  • – Arcybiskup przyznał się do wszystkiego [..] ale y to nie pomogło y owszem po Biskupiu ubranego ieszcze żywego gdy kat na Stryczku spuszczał nizeli go zadziergnął ze go podle Pazzyusza wieszano tak zęboma za piers Pazzyusza wiszącego uchwycił ze go kat ledwo mogł oderwac. HistŚwież 147.
Ustabilizowane połączenia wyrazowe

  • chodzić po biskupiu:
    • – Drugi w purpurze chodzi drugi po Biskupiu A o Biskupa mało co albo nic nie stoi Ani sie prawa ani Kapituły boi. OpalKSat 91.
Więcej cytatów w Korpusie Barokowym 
Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2020
Odsyłacze
Patrz: BISKUPSKI.
Autorzy: EM-P , WG
Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2020