ESJP XVII i XVIII wieku

Informacja o "ciasteczkach" i przetwarzaniu danych osobowych

Ta strona przetwarza Twoje dane osobowe takie jak adres IP i używa ciasteczek do przechowywania danych na Twoim urządzeniu.

Z jednej strony ciasteczka używane są w celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania serwisu (np. zapamiętywania filtrów wyszukiwania zaawansowanego czy ustawień wybranych w tym okienku). Jeśli nie wyrażasz na nie zgody, opuść tę stronę, gdyż bez nich nie jest ona w stanie poprawnie działać.

Drugim celem jest gromadzenia statystyk odwiedzin oraz analiza zachowania użytkowników w serwisie. Masz wybór, czy zezwolić na wykorzystywanie Twoich danych osobowych w tym celu, czy nie. W celu dokonania wyboru kliknij w odpowiedni przycisk poniżej.

Szczegółowe informacje znajdziesz w Polityce Prywatności.

Wyrażam zgodę na "ciasteczka":
Tylko niezbędne do działania serwisu
Wszystkie (także służące gromadzeniu statystyk odwiedzin)

Gaspard Courtivron

Étienne Jean Bouchu

CourtBuchuOsińNauka wydanie wtórne

NAUKA O GATUNKACH I SZUKANIU RUDY ŻELAZNEY, TOPIENIU IEY W PIECACH WIELKICH I DYMARKAH, ROBIENIU MIECHÓW DREWNIANYCH, STAWIANIU PIECÓW NA TOPIENIU RUDY; O FRYSZERKACH I FRYSZOWANIU ŻELAZA SUROWEGO, LANIU NACZEN ŻELAZNYCH; O ROBIENIU STALI Z ŻELAZA CIĄGŁEGO ALBO SUROWEGO

http://bcpw.bg.pw.edu.pl/dlibra/doccontent?id=181, https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=472195

Odnotowano 21 cytatów z tego źródła

– Drzewa różnych gatunków bardziey się różnią, niż gatunku iednego. Tak bardziey się różni dąb od buczyny, buczyna od lipiny, niżeli dąb od dębu, buk od buku i. t. d. CourtBuchuOsińNauka 72.

patrz: BUCZYNA

– Oprócz tego kamienie będące przy bokach spustowym i gichciarskim, maią bydź płastsze od będącego przy boku przeciwwietrznym, aby całe to mieysce było podobne do skrzyni młyńskiey nieregularney. CourtBuchuOsińNauka 126.

patrz: MŁYŃSKI

– Piec dwóm zamysłom od siebie odmiennym może uczynić zadosyć, to iest: może wydać żelazo nieforemne, może ie także wydawać w pewnych figurach, zaczem przedsięwziąłem osobno mówić o odbieraniu z pieca żelaza nieforemnego i foremnego, to iest: o naczyniach z żelaza odlanych. CourtBuchuOsińNauka 92.

patrz: NIEFOREMNY

– Gdy pragną, aby naczynie było doskonalsze, duszę i wewnątrz skorupę, oblepiaią kilku warsztami ziemi bardzo miałkiey, tę równaią pilśnią, posmarowaną starą cebulą. CourtBuchuOsińNauka 187.

patrz: POSMAROWANY

– U nas mierzą rudę kubłami zwanemi Kible, zazwyczay płó-iedenasta [!] kubła rachuią na woz rudy; płacą od wozu podług odległości rudy od pieca. CourtBuchuOsińNauka 63.

patrz: PÓŁJEDENASTA

– Ponieważ zażycie zuzlu przydłużey opisuię, muszę dodać, iż zuzel rozpalony do białości, wrzuciwszy w wodę będącą w korycie, w proch rozsypuie się. CourtBuchuOsińNauka 297.

patrz: PRZYDŁUŻEJ

– Wspomnione rudy nie idą ciągło, lecz prędko giną. Z nich niektore są w sztukach przywiększych, inne tak drobne iak Tatarka. CourtBuchuOsińNauka 6.

patrz: PRZYWIĘKSZY, PRZYWIĘKSZY, PRZYWIĘTSZY

– Duszę wysuszywszy, kredą mokrą smaruią, i powtórnie suszą, iako się powiedziało, przeto gdy kreda wyschnie, podług drugiego modelu, gliny chudszey mniey lepkiey, tak grubo na kredę kładą, iak grube maią bydź boki garka. Drugą ziemię suszą i kredą smaruią tak, iak pierwszą. CourtBuchuOsińNauka 170.

patrz: SMAROWAĆ, SMAROWAĆ, SZMAROWAĆ

– Skorupę rozerznąwszy, części iey od gliny chudey i kredą smarowaney, łatwo odłączaią się. CourtBuchuOsińNauka 171.

patrz: SMAROWANY

– Im dłuższa ma bydź szyna, tem więcey razy ma iść pod młot. CourtBuchuOsińNauka 303.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Spostrzegaią bardzo często, iż w szynie z iedney strony bardzo dobre, z drugiey bardzo złe iest żelazo. CourtBuchuOsińNauka 307.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Zaczem tak pod czas pierwszego, iak drugiego i trzeciego kowania, 4. szyny są w ogniu. CourtBuchuOsińNauka 303.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– [...] gdy pień, na którym iest kowadło, i słupy elzowe, na których toporzysko młota, przysiadaią i podskakuią, to dopomaga do ciągnienia szyn, bo na ów czas pod młotem można sztukę trzymać lepiey, i wygodniey wyciągać, i doskonalszą szynom dać figurę; nakoniec wiązanie sprawuie, iż iedna sztuka drugiey ustępuie, przeto nie tak łatwo z mieysc wyskakuią, nie tak prędko psuią się. CourtBuchuOsińNauka 305.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Upewniaią, iż z funtów 675. odbieraią żelaza w szynach, około 225. funtów. CourtBuchuOsińNauka 116.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Gdy sztabę w podłuż wyciągną, kładą ią w poprzecz kowadła, i pod młota toporzysko podkładaią, aby młot bić zaczął w część naybliższą kleszczów, to gdy się stanie, sztabę w przeciwną stronę powoli ciągną, aby w szerz wyciągała się, i podobnieyszą do szyny stawała się. CourtBuchuOsińNauka 303.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Nakoniec aby szynę ieszcze lepiey wygładzić i zrównać, młot ieszcze wolniey puszczaią. Kositarz (chłopiec mały) leie wodę na młot, ta z młota spływaiąc, oblewa szynę; że szyna iest zbyt rozpalona, woda prędko ewaporuie. Gdy woda na szynie, a młot w nią uderza, tak wielki trzask i huk słyszeć się daie, że może zagłuszyć; huk ów woda spływaiąca, i nagle rozsypuiąca się sprawuie. Gdy pierwszą szynę odkowywaią, sztuka żelaza w zaprawie naprzeciw wiatru będąca, rozpala się [...]. CourtBuchuOsińNauka 303.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Jeżeli gwałtownie potrzebuią żelaza, szyny odkowane wynoszą na deszcz, albo w sadzawkę wkłądaią, aby prędzey ostygły, zaczem gdy maią na pół wykowanych 4. albo 5. szyn, z tych dwie kładą w ogień blisko wiatru, tam ie póty trzymaią, póki szóstey albo ostatniey tak, iak pierwszych, nie odkuią. CourtBuchuOsińNauka 303.

patrz: SYNA, SZYNA, SZYNA

– Jeżeli stal iest bardzo dobra, albo podła, doświadczysz sposobem następuiącym: kawał stali, z którey masz instrument robić weź w kleszcze, w ogniu niezbyt rozpal, rozpalaiąc stal, daway baczność, aby się nie przepaliła, bo gdyby się przepaliła, miałaby wiele dziurek, zaczym ostrze instrumentu byłoby zawsze szczerbate. CourtBuchuOsińNauka 568.

patrz: SZCZERBATY

– Jak woda w garku, tak żelazo wre w zaprawie. CourtBuchuOsińNauka 288.

patrz: WRAĆ, WREĆ, WRZEĆ, WRZEĆ

– Przed lat mówię 18. widziałem, że Smelcerz z gęsi [tj. żelaznej formy] ieszcze wrzącey, ręką gołą rozrzucał żelazo, które iak grad nazad spadało. CourtBuchuOsińNauka 108.

patrz: WRAJĄCY, WREJĄCY, WRZĄCY, WRZĄCY

– Na kupę rudy wodę sprowadzią. W rudy wierzchu kopią wiele dołkow, rowkow, i z wierzchu równaią, aby iey znaczną część woda oblewała, i pomiędzy nią głęboko wsiąkała. CourtBuchuOsińNauka 54.

patrz: WSIĄKAĆ